W poszukiwaniu aksjologicznych podstaw dla etyki działań biotechnologicznych
DOI:
https://doi.org/10.15633/lie.3813Słowa kluczowe:
biotechnologia, nauka, etyka, aksjologia, wartości moralne, personalizm, osoba, godnośćAbstrakt
Biotechnologia należy do jednej z najszybciej rozwijających się dziedzin nauki. We współczesnej debacie bioetycznej nierzadko spotkać można opinię wskazującą na to, że biotechnologię jako naukę należy uznać za etycznie neutralną, a jedynie jej zastosowania powinny podlegać kwalifikacji moralnej. Zaprezentowana w artykule charakterystyka biotechnologii skłania autora do zaproponowania tezy przeciwnej. W pracy badawczej biotechnolog napotyka zagadnienia domagające się podejmowania decyzji o charakterze moralnym. Stąd w artykule przedstawiono pogląd, iż praktyka naukowa należąca do biotechnologii „nasycona” jest wartościami moralnymi. Uznanie aksjologicznego i etycznego wymiaru biotechnologii prowadzi jednocześnie do wniosku, że w codziennej praktyce badawczej naukowiec winien świadomie uwzględnić moralne aspekty swoich działań oraz wziąć pod uwagę dobro osoby ludzkiej. W artykule zaproponowano również ogólny model etosu biotechnologa oparty na etyce personalistyczno-tomistycznej.
Bibliografia
Brodniewicz T., Badania kliniczne, Warszawa 2015.
Chmiel A., Biotechnologia. Podstawy mikrobiologiczne i biochemiczne, Warszawa 1998.
Dorocki S., Jastrzębski J. P., Regionalne zróżnicowanie rozwoju biotechnologii w Europie, „Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego” 20 (2012), s. 67–94.
Dubin A., Stan i kierunki rozwoju biogospodarki, w: Raport opracowany przez Interdyscyplinarny Zespół do spraw Rozwoju Biogospodarki MNiSW, Warszawa 2007, s. 17–18.
Hajduk Z., Nauka a wartości. Aksjologia nauki, Lublin 2008.
Hołub G., Czy rozwój nauk biomedycznych wymaga nowej etyki?, w: Historia i przyszłość bioetyki, red. J. Brusiło, Kraków 2009, s. 153–166.
Hołub G., Osoba w labiryncie decyzji moralnych. Bioetyka w perspektywie personalistycznej, Kraków 2014.
Jaroszyński P., Personalizm filozoficzny – integralna wizja człowieka, w: Dusza. Umysł. Ciało, red. A. Maryniarczyk, K. Stępień, Lublin 2007, s. 473–485 (Zadania Współczesnej Metafizyki, 9).
Kafarski P., Tęczowy kod biotechnologii, „Chemik” 66 (2012) nr 8, s. 811–816.
Lekka-Kowalik A., Odkrywanie aksjologicznego wymiaru nauki, Lublin 2008.
Lekka-Kowalik A., Związek nauki i techniki jako źródło problematyki dla etyki badań naukowych, w: Kultura wobec techniki, red. P. Gondek, Lublin 2004, s. 147–165.
Paszewski A., Sukcesy naukowe a problemy etyczne, „Postępy Mikrobiologii” 39 (2000), s. 9–15.
Rodzeń J., W stronę aksjologii nauki, „Zagadnienia Filozoficzne w Nauce” 24 (1999), s. 3–6.
Scriven M., The exact role of value judgements in science, w: Ethical Issues in Scientific Research, eds. E. Erwin, S. Gendin, L. Kleiman, New York 1994, s. 29–50.
Stępień A., Wstęp do filozofii, Lublin 2007.
Szostek A., Wokół godności, prawdy i miłości. Rozważania etyczne, Lublin 1998.
Ślipko T., Bioetyka. Najważniejsze problemy, Kraków 2012.
Weber M., Sens wolnej od wartościowań socjologii i ekonomii, w: Problemy socjologii wiedzy, red. E. Nowakowska-Sołtan, Warszawa 1985, s. 101–148.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
W kwestii praw autorskich obowiązują następujące zasady:
1. Twórca oświadcza, że służą mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
2. Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
3. Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).
