Rodzaje i rola substytutów w moralności w ujęciu Dietricha von Hildebranda

Abstrakt

Fenomenologiczna analiza świata wartości moralnych zaproponowana przez Dietricha von Hildebranda opiera się na racjonalnej intuicji, która ukierunkowana jest na poznawanie uposażenia jakościowego, stawiając go równocześnie w opozycji do procesu wnioskowania. Według Hildebranda intuicyjny opis i wgląd w fenomeny jest źródłem wielkich odkryć filozoficznych, w których wydobywa się specyfikę oraz istotę danego przedmiotu. Taki kierunek jest widoczny w dziele autora napisanym wspólnie z Alice Jourdain Graven images. Substitutes for true morality z 1957 roku. Głównym nurtem poszukiwań aksjologicznych Hildebranda było wyodrębnienie zjawiska moralności substytualnej, która, jego zdaniem, przez swoją atrakcyjność nadbudowaną na kompromisie wobec pychy i pożądliwości oraz wobec wartości pozamoralnych zniekształca poprawne funkcjonowanie świadomości moralnej.

Artykuł jest próbą przedstawienia mechanizmu funkcjonowania pseudonorm zniekształcających właściwe kierowanie się wartościami moralnymi. Analiza hildebrandowskiej aksjologii obejmuje wydobycie zasadniczych opisów pseudonorm, ich klasyfikację i uchwycenie różnic jakościowych występujących w tym obszarze.

Istotnym punktem artykułu jest wgląd w relatywne aspekty i natury substytutów. Ukazuje on mechanizmy funkcjonujące w ramach substytutu oraz wskazuje na komponenty konstytuujące go jako normę strukturalnie zanurzoną w sferze moralnej. Ten opis pozwolił na wyodrębnienie dwoistej roli (destruktywnej i pozytywnej), jaką mogą spełniać substytuty w życiu osobowym.

W kontekście aksjologii Hildebranda, autor stara się pokazać mechanizmy relatywistycznego ujmowania sfery moralnej i zagrożenia płynące z tak ujmowanej rzeczywistości.