Rodzaje i rola substytutów w moralności w ujęciu Dietricha von Hildebranda
DOI:
https://doi.org/10.15633/lie.797Słowa kluczowe:
wartości, aksjologia, etyka, substytut moralności, Dietrich von HildebrandAbstrakt
Fenomenologiczna analiza świata wartości moralnych zaproponowana przez Dietricha von Hildebranda opiera się na racjonalnej intuicji, która ukierunkowana jest na poznawanie uposażenia jakościowego, stawiając go równocześnie w opozycji do procesu wnioskowania. Według Hildebranda intuicyjny opis i wgląd w fenomeny jest źródłem wielkich odkryć filozoficznych, w których wydobywa się specyfikę oraz istotę danego przedmiotu. Taki kierunek jest widoczny w dziele autora napisanym wspólnie z Alice Jourdain Graven images. Substitutes for true morality z 1957 roku. Głównym nurtem poszukiwań aksjologicznych Hildebranda było wyodrębnienie zjawiska moralności substytualnej, która, jego zdaniem, przez swoją atrakcyjność nadbudowaną na kompromisie wobec pychy i pożądliwości oraz wobec wartości pozamoralnych zniekształca poprawne funkcjonowanie świadomości moralnej.
Artykuł jest próbą przedstawienia mechanizmu funkcjonowania pseudonorm zniekształcających właściwe kierowanie się wartościami moralnymi. Analiza hildebrandowskiej aksjologii obejmuje wydobycie zasadniczych opisów pseudonorm, ich klasyfikację i uchwycenie różnic jakościowych występujących w tym obszarze.
Istotnym punktem artykułu jest wgląd w relatywne aspekty i natury substytutów. Ukazuje on mechanizmy funkcjonujące w ramach substytutu oraz wskazuje na komponenty konstytuujące go jako normę strukturalnie zanurzoną w sferze moralnej. Ten opis pozwolił na wyodrębnienie dwoistej roli (destruktywnej i pozytywnej), jaką mogą spełniać substytuty w życiu osobowym.
W kontekście aksjologii Hildebranda, autor stara się pokazać mechanizmy relatywistycznego ujmowania sfery moralnej i zagrożenia płynące z tak ujmowanej rzeczywistości.
Bibliografia
Biesaga T., Dietricha von Hildebranda epistemologiczno-ontologiczne podstawy etyki, Lublin 1989.
Biesaga T., Hildebrand Dietrich von, [w:] Powszechna encyklopedia filozofii, red. A. Maryniarczyk i in., t. 4, Lublin 2003.
Biesaga T., Spór o normę moralności, Kraków 1998.
Biesaga T., Świadomościowe i osobowe warunki odpowiedzialności, „Studia Philosophie Christianae ATK” 29 (1993) 2, s. 27–37.
Hildebrand D. von, Christian ethics, New York 1952.
Hildebrand D. von, What is philosophy?, New York 1973.
Hildebrand D. von, Jourdain A., Graven images. Substitutes for true morality, New York 1957.
Hildebrand D. von, Sittlichkeit und ethische Werterkenntnis, Eine Untersuchung über ethisch Strukturprobleme, Vallendar-Schönstatt 1982.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2015 Daniela Wiśniewska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
W kwestii praw autorskich obowiązują następujące zasady:
1. Twórca oświadcza, że służą mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
2. Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
3. Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).
