Personalist Foundations of the Constitutional Principle of the Dignity of Human Person
DOI:
https://doi.org/10.15633/lie.4168Słowa kluczowe:
byt osobowy, podmiotowośćAbstrakt
Umieszczenie pojęcia godności człowieka w preambule Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej potwierdza, że stanowi ona podstawę całego porządku prawnego w państwie. W systemie prawnym państwa posiada ona status wartości określającej stosowanie wszystkich norm. Określenie sensu pojęcia ludzkiej godności i odsłanianie jej źródeł należy jednak nie do doktryny prawnej, lecz do filozofii. Artykuł podejmuje próbę odpowiedzi na pytanie, jaką rzeczywistością z punktu widzenia personalizmu jest godność osoby i co o niej stanowi. Odpowiedź na to pytanie ma kluczowe znaczenie w procesie stanowienia i stosowania prawa.
Bibliografia
Arystoteles, Dzieła wszystkie, t. 3, tłum. P. Siwek, Warszawa 1992.
Auleytner J., Polityka społeczna. Teoria i praktyka, Warszawa 2000.
Barth G., Hermeneutyka osoby, Lublin 2013.
Bartnik C. S., Personalizm, Lublin 2000.
Biesaga T., Godność a wolność w antropologii Karola Wojtyły, in: Ku rozumieniu godności człowieka, red. G. Hołub, P. Duchliński, Kraków 2008, pp. 65–76.
Biesaga T., Podstawy etyki i bioetyki, Kraków 2016.
Bocheński J.M., W obronie cywilizacji chrześcijańskiej. Polski testament. Ojczyzna, Europa, Cywilizacja, Komorów 1999.
Buttiglione R., Myśl Karola Wojtyły, tłum. J. Merecki, Lublin 1996.
Chudy W., Osoba ludzka w społeczeństwie, in: Katolicka nauka społeczna. Podstawowe zagadnienia z życia społecznego i politycznego, red. S. Fel, J. Kupny, Katowice 2007, pp. 31–56.
Gilson E., Tomizm. Wprowadzenie do filozofii św. Tomasza z Akwinu, tłum. J. Rybałt, Warszawa 1998.
Ioannes Paulus PP. II, Litterae encyclicae Centesimus annus (1.05.1991), “Acta Apostolicae Sedis” 83 (1991), pp. 793–867.
Ioannes Paulus PP. II, Litterae encyclicae Sollicitudo rei socialis (30.12.1987), “Acta Apostolicae Sedis” 80 (1988), pp. 513–586.
Krąpiec M.A., Człowiek i prawo naturalne, Lublin 1986.
Maryniarczyk A., Realistyczna interpretacja rzeczywistości, Lublin 2005 (Zeszyty z Metafizyki, 3).
Mazurek F., Godność osoby ludzkiej jako wartość absolutna, “Roczniki Nauk Społecznych” 21 (1993) z. 1, pp. 261–271.
Ossowska M., Normy moralne. Próba systematyzacji, Warszawa 1972.
Pala A., Godność – wolność – miłość: struktura dynamizmu życia osobowego człowieka w ujęciu Karola Wojtyły, “Logos i Ethos” (2019) 2, pp. 131–151.
Polak P., Trzciński J., Konstytucyjna zasada godności człowieka w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, “Gdańskie Studia Prawnicze” 40 (2018), pp. 257–274.
Possenti V., Osoba nową zasadą, tłum. J. Merecki, Lublin 2013.
Reale G., Historia filozofii starożytnej, t. 2: Platon i Arystoteles, tłum. E. Zieliński, Lublin 1996.
Rodziński A., U podstaw kultury moralnej, Warszawa 1980.
Skrzydlewski P., Kolektywizm, indywidualizm a osobowa wizja człowieka, in: Spór o osobę w świetle klasycznej koncepcji człowieka. Studia i rozprawy, red. P.S. Mazur, Kraków 2012, pp. 122–176.
Sobór Watykański II, Konstytucja Gaudium et spes, in: Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje, Poznań 1968, pp. 537–620.
Spaemann R., Osoby. O różnicy między czymś a kimś, tłum. J. Merecki, Warszawa 2001.
Styczeń T., Być sobą to przekraczać siebie – O antropologii Karola Wojtyły, in: K. Wojtyła, “Osoba i czyn” oraz inne studia antropologiczne, red. T. Styczeń et al., Lublin 1994, s. 493–526.
Styczeń T., Filozoficzna koncepcja prawa naturalnego, “Analecta Cracoviensia” 1 (1969), pp. 297–320.
Styczeń T., Nienarodzony miarą demokracji, w: T. Styczeń, Wprowadzenie do etyki, Lublin 1993, s. 175–188.
Styczeń T., Objawiać osobę, w: T. Styczeń, Wprowadzenie do etyki, Lublin 1993, s. 13–21.
Styczeń T., W sprawie etyki niezależnej, w: T. Styczeń, Wprowadzenie do etyki, Lublin 1993, s. 43–80.
Szostek A., Rola pojęcia godności w etyce, “Studia Filozoficzne” (1983) nr 8–9, pp. 77–91.
Szostek A., Wolność – prawda – sumienie, “Ethos” 4 (1991) nr 3–4 (15–16), pp. 25–37.
Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna, t. 1–34, tłum. P. Bełch, London 1962–1986.
Wierzbicki A.M., Karola Wojtyły filozofia osoby ludzkiej jako podstawa obrony praw człowieka, w: Jan Paweł II. Posługa myślenia, red. J. Kupczak, D. Radziechowski, Kraków 2011, pp. 141–163.
Wojtyła K., Człowiek jest osobą, in: K. Wojtyła, “Osoba i czyn” oraz inne studia antropologiczne, red. T. Styczeń et al., Lublin 1994, s. 417–420.
Wojtyła K., Miłość i odpowiedzialność, Lublin 2001.
Wojtyła K., Osoba i czyn, in: K. Wojtyła, “Osoba i czyn” oraz inne studia antropologiczne, red. T. Styczeń et al., Lublin 1994, pp. 51–344.
Wojtyła W., Transcendencja i uczestnictwo jako klucz do zrozumienia osoby. Przyczynek do antropologii Karola Wojtyły-Jana Pawła II, 33 (2020) nr 1 (129), pp. 365–382.
Wroceński J., Godność osoby ludzkiej podstawą prawa do wolności religijnej, “Prawo Kanoniczne” 59 (2016) nr 3, pp. 3–18.
Zieliński S., Rozumienie godności człowieka i jej znaczenie w procesie stanowienia i stosowania prawa. Propozycja testu zgodności i regulacji prawnych z zasadą godności człowieka, “Przegląd Sejmowy” 27 (2019) nr 4 (153), pp. 107–127.
Zoll A., Czy demokracja pomaga w stanowieniu prawego prawa?, w: Sacrum i kultura. Chrześcijańskie korzenie przyszłości, Lublin 15–17 IX 2000, red. R. Rubinkiewicz, S. Zięba, Lublin 2000, pp. 59–72.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
W kwestii praw autorskich obowiązują następujące zasady:
1. Twórca oświadcza, że służą mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
2. Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
3. Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).
