Il significato della metafora di cuore nella spiritualità di Teofane il Recluso (1815–1894)
DOI:
https://doi.org/10.15633/ps.2169Słowa kluczowe:
Teofan Pustelnik, duchowość serca, zmysły duchoweAbstrakt
La spiritualita dell cuore di Teofane il Recluso nasce nella tradizione patristica Orientale e anche nella tradizione della Filocalia. Teofane cerca i sentimenti spirituali nella tradizione dei Padri Orientali come gli azioni del cuore come il ragione (in russo “um”). Nella teoria di Teofane il cuore come l’organo spirituale é il punto dell’incontro e relazione tra Dio e l’uomo. Il Cristiano puo “vedere” Dio solo con gli occhi sprituali e con il cuore puro. Teofane dice che il cuore é il posto dove si svolge la lotta spirituale contro le passioni.Bibliografia
Adnes P., Hésychasme, in: Dictionnaire de Spiritualité, V/7, Paris 1968.
Battaglia S., Il cuore, in: Grande dizionario della lingua italiana, V/3, Torino 1971.
Behm J., Kardia, in: Grande lessico del Nuovo Testamento, a cura di F. Montagnini, G. Scarpat, O. Soffritti, V/5, Brescia 1969.
Bolshakoff S., Incontro con la spiritualità russa, Torino 1990.
Caritone di Valamo, L’arte della preghiera, Torino 1980.
Chevalier J., Gheerbrant A., Il cuore, in: Dizionario dei simboli, a cura di I. Sordi, V/1, Milano 1996.
Concetti L., Il cuore, in: Dizionario Interdisciplinare di scienza e fede, a cura di G. Tanzella-Nitti, A. Strumia, V/1, Roma 2002.
De Fraine J., Vanhoye A., Il cuore, in: Dizionario di Teologia biblica, a cura di X. Leon-Dufour, Genova–Milano 2005.
Dobrotoljubie, V/3, Moskva 1895.
Feofan Zatvornik, Četire slova o molitve, Moskva 1911.
Feofan Zatvornik, Chto est’ duhovnaja zhizn’ i kak na nee nastroitsja, izdatel’stvo Zizn’ s Bogom, Bruxelles 1996.
Feofan Zatvornik, Kratkie misli na kazhdij denj goda po cerkovnomu chteniju iz Slova Bozhija, Uspenskij Pskovo-Pecherskij monastir 1991.
Feofan Zatvornik, La vita spirituale, Lettere, trad. di M. Garzaniti, Roma 1989.
Feofan Zatvornik, Mysli na každij den’ goda po cerkovnim čtenijam iz Slova Božija, Moskva 1881.
Feofan Zatvornik, Nachertanie christianskago nravoucenija, Moskva 1895.
Feofan Zatvornik, Pis’ma k raznim licam o raznih predmetah virii I zhizni, Moskva 1892.
Feofan Zatvornik, Pisjma o hristianskoj zhizni, Moskva 1908.
Feofan Zatvornik, Psalom Sto-Osmnadcatyj istolkovanyj, Moskva 1891.
Feofan Zatvornik, Put’ ko spaseniju, Moskva 1908.
Feofan Zatvornik, Slova na gospodskie, bogorodicnie i torzhestvennie dni, Moskva 1883.
Feofan Zatvornik, Svjatie otci o molitve i trezvenii, Moskva 1997.
Feofan Zatvornik, Tolkovanie poslanija Sv. Apostola Pavla k Efesejam, Moskva 1893.
Feofan Zatvornik, Tolkovanie poslanija Sv. Apostola Pavla k Kolossaem i Filimonu, Moskva 1892.
Feofan Zatvornik, Turning the heart to God, la traduzione inglese di I. Zhiltsov, K. Kaisch, California 2001.
Garsìa de la fuente O., Il cuore, in: Enciclopedia della Bibbia, V/2, Torino 1969.
Hoffman P., Il cuore, in: Dizionario Teologico, a cura di G. Riva, V/1, Brescia 1966.
Krjukov F., Feofan Zatvornik. Pravoslavie i nauka. Rukovodstvennaja kniga izrecheij i pouchenij, Moskva 2009.
Krutikov I., Svjatitel Feofan – zatvornik i podvizhnik Vishenskoj pustini, Strasnoj buljvar, Moskva 1899.
La Filocalia. Testi di ascetica e mistica della Chiesa Orientale, a cura di G.P. Vannucci, Libreria Editrice Fiorentina, Firenze 1963.
Lemaire A., Il cuore, in: Dizionario Enciclopedico della Bibbia, a cura di R. Penna, Roma 1996.
Marchetti-Salvatori B., Il cuore, in: Dizionario Enciclopedico Spiritualità, a cura di E. Ancilli, V/1, Roma 1990.
Meslin M., Il cuore, in: The Encyclopedia of Religion, a cura di M. Eliade, V/5–6, New York 1993.
Molinaro A., Il cuore, in: Enciclopedia filosofica, a cura di V. Melchiorre, V/3, Milano 2006.
Moschetti A., Il cuore, in: Enciclopedia filosofica, V/1, Istituto per la collaborazione culturale, Venezia–Roma 1957.
Mystic treatises by Isaac of Nineveh, Amsterdam 1923.
Parole del deserto. Detti inediti di Iperechio, Stefano di Tebe e Zosima, a cura di L. Cremaschi, Magnano 1992.
Pierre M., Lessico del deserto. Le parole della spiritualità, a cura di V. Lanzarini, Comunita di Bose 1998.
Poor M., Orthodox prayer life. The interior way, New York 2003.
Rocco U., La sobrietà, in: Dizionario enciclopedico di spiritualità, a cura di E. Ancilli, V/3, Roma 1990.
Sand A., Kardia, in: Dizionario esegetico del Nuovo Testamento, a cura di H. Balz, G. Schneider, Brescia 2004.
Špidlik T., Il cuore e lo Spirito. La dottrina spirituale di Teofane il Recluso, Città del Vaticano 2004.
Špidlik T., Il cuore nella spiritualità russa, in: Cuore del Cristo: cuore dell’uomo, Miscellanea III, Adria–Napoli 1982.
Špidlik T., L’arte di purificare il cuore, Roma 2008.
Špidlik T., La preghiera, in: Dizionario enciclopedico dell’Oriente Cristiano, a cura di E. Farrugia, Roma 2000.
Špidlik T., Lo spirito e il cuore, Milano 2003.
Špidlik T., Pregare nel cuore, Roma 2008.
Stolz F., Il cuore, in: Dizionario teologico dell’Antico Testamento, a cura di G. L. Prato, V/1, Torino 1978.
Tertyschnikov G., Svjatitel Feofan Zatvornik i ego uchenie o spasenii, Moskva 1999.
Vlakhos I., Pravoslavnaja psihoterapija, Moskva 2004.
Vosplamenenie uma v duhovnoj pustine. Isaak Sirin, a cura di A. Muravjov, Moskva 2008.
Vyačeslavcev B., Serdce v hristianskoj i indijskoj mistike, Paris 1929.
Zadonskij T., Sokrovische duhonvoe ot mira sobiraemoe, V/3, Moskva 2003.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
