Błogosławiona Zofia Czeska.  Niezwykła kobieta w XVII-wiecznym Krakowie

Aleksandra Kijak-Sawska

doi:10.15633/ps.3508

Autor

Aleksandra Kijak-Sawska Gminna Biblioteka Publiczna w Popowie

DOI:

https://doi.org/10.15633/ps.3508

Słowa kluczowe:

Zofia Czeska, prezentki, Kraków, szkoła żeńska, edukacja

Abstrakt

W artykule przedstawiono życie i działalność błogosławionej Zofii z Maciejowskich Czeskiej, założycielki Zgromadzenia Sióstr Prezentek oraz najstarszej na ziemiach polskich szkoły żeńskiej. W celu kształcenia dziewcząt Zofia Czeska utworzyła tzw. „Dom Panieński” przy ulicy Szpitalnej w Krakowie. Jej dzieło stanowiło w swoim czasie odpowiedź na potrzeby mieszkańców XVII-wiecznego Krakowa i okolic. Patronat nad szkołą i domem dla dziewcząt objął od początku zakon jezuitów.

Biogram autora

Aleksandra Kijak-Sawska - Gminna Biblioteka Publiczna w Popowie

Aleksandra Kijak-Sawska – doktor nauk humanistycznych, p.o. dyrektora Gminnej Biblioteki Publicznej w Popowie. Zajmuje się literaturą dla dzieci i młodzieży i podróżopisarstwem XIX wieku. Publikowała m.in. w „Ruchu Literackim”, „Turystyce kulturowej” i „Polonia Sacra”. Autorka monografii o Wacławie Sieroszewskim oraz książki poświęconej turystyce morskiej końca XIX wieku. E-mail: alkijak@o2.pl.

Bibliografia

Badeni J., Życie św. Ignacego Loyoli, założyciela Zakonu Towarzystwa Jezusowego, wyd. 3, Kraków 2016.

Bar J. OFMConv, Najstarsze dokumenty Zgromadzenia Panien Prezentek, red. ks. A. Schletz, Kraków 1958, s. 277–298 (Nasza Przeszłość, 7).

Bar J. OFMConv, Polskie zakony, „Prawo Kanoniczne. Kwartalnik prawno-historyczny” 4 (1961) nr 1–4, s. 421–592.

Bar J., OFMConv, Z dziejów Zgromadzenia Panien Prezentek, red. ks. A. Schletz, Kraków 1959, s. 209–245 (Nasza Przeszłość, 10).

Barycz H., Kartka z dziejów staropolskiego wychowania dziewcząt, Kraków 1948, s. 157–178 (Nasza Przeszłość, 4).

Bieś A. P. SJ, L. Grzebień SJ, Obrazy Matki Bożej Śnieżnej (Salus Populi Romani) w Polsce na przełomie XVI i XVII wieku. Legendy i fakty, Kraków 2016.

Chmiel A., Domy krakowskie. Ulica św. Jana, cz. 1, Kraków 1924.

Gaweł M., Dziennik Zakładu Sierot w Łące w latach 1935–1939, „Saeculum Christianum” 19 (2012) nr 2, s. 291–309.

Gąsior R. s., Matuła T. s., Szkoła Sióstr Prezentek w Krakowie w latach 1627–1918, Lublin 1998 (Prace z Historii Szkolnictwa w Polsce, 1).

Gronowski M. T. OSB., Matka Boża Śnieżna (Sancta Maria Maior/Salus Populi Romani) w Polsce. Prolegomena do badań nad rozwojem kultu i wizerunków, w: Kościół w Polsce. Dzieje i kultura, t. 17, Lublin 2018, s. 197–264.

Grzebień L. SJ, Zofia Czeska – twórczyni nowego modelu życia zakonnego na ziemiach polskich, w: Życie i dzieło Sługi Bożej Matki Zofii z Maciejowskich Czeskiej (1584–1650). Materiały z Sympozjum, red. R. Gąsior, Kraków 2000, s. 83–106.

Helyot P., Bullot M., Histoire des ordres monastiques, religieux et militaires et dew congregations seculiers, t. 7, Paris 1718.

Janicka-Olczakowa E., Zakony żeńskie w Polsce w XVI – XVIII wieku, w: Kościół w Polsce, t. 2, Wiek XVI–XVIII, red. J. Kłoczowski, Kraków 1969, s. 733–780 (Studia nad historią Kościoła katolickiego w Polsce).

Kazimierczak J. G., Kościoły z wizerunkami Matki Bożej Śnieżnej na małopolskiej trasie św. Jakuba Sandomierz – Kraków, w: Pielgrzymi na drodze św. Jakuba. Przeszłość i teraźniejszość, red. F. Mróz, I. Hodorowicz, Kraków 2009, s. 119–140.

Kahl E., Wychowanie dziecka w rodzinie szlacheckiej w XVI i XVII wieku, w: Przekaz tradycji i kultury na przestrzeni wieków, red. S. Walasek, L. Albański, Jelenia Góra 2011, s. 19–38 (Wychowanie w Rodzinie, 1).

Miś W., Zgromadzenie Zakonne PP. Prezentek u św. Jana w Krakowie, Bytom 1902.

Niecieski K., Herbarz polski powiększony, t. 3, Lipsk 1841.

Niecieski K., Herbarz polski powiększony, t. 6, Lipsk 1841.

Olczak S., Szkolnictwo parafialne w Wielkopolsce w XVII i XVIII wieku (w świetle wizytacji kościelnych), Lublin 1978.

Pelczar R., Klasztorne szkoły żeńskie w Polsce w XVI–XVIII w., w: Problematyka i perspektywy badawcze, red. J. Dukała CM, Kraków 1998, s. 95–109 (Nasza Przeszłość, 89).

Pieniążek C., O życiu, dziełach i zasługach ks. Piotra Skargi, Lwów 1912.

Rybak A., Otorowska-Wrońska H., Szkoła PP. Norbertanek w Krakowie, Warszawa 1988.

Sander E. OSC, Działalność edukacyjna i wychowawcza krakowskich klarysek, Kraków 2013.

Sygański J. T.J., Ks. Jakub Wujek z Wągrowca 1540–1597 w świetle własnej korespondencji, Kraków 1914.

Szylar A., Działalność oświatowa benedyktynek sandomierskich w latach 1616–1865, Lublin 2002.

Urban W., Nauczanie domowe a szkolne w Małopolsce od XVI do XX w., w: Wychowanie w rodzinie od starożytności po wiek XX. Materiały z konferencji naukowej Katedry Wychowania w Bydgoszczy, red. J. Jundziłł, Bydgoszcz 1994, s. 203–210.

Wielewicki J. T.J., Dziennik spraw domu zakonnego OO. Jezuitów u św. Barbary w Krakowie od roku 1620 do roku 1629 włącznie, t. 4, Kraków 1899.

Wlaźlik B., Wychowanie dziewcząt w XVI i XVII w., w: Wychowanie do dialogu, red. K. Rędziński, Częstochowa 2008, s. 199–209 (Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Pedagogika, 17).

Wójcik A., The Gladyszes. The Pioneers of Colonisation in Podgórze, Gorlice 1948.

Załęski S. T.J., Jezuici w Polsce, t. 2, Praca nad spotęgowaniem ducha wiary i pobożności 1608–1648, Lwów 1901.

Zapart A., Szkolnictwo parafialne w archidiakonacie krakowskim od XVI do XVIII wieku, Lublin 1983.

Źródła internetowe w kolejności cytowania

http://krakow-przewodnik.com.pl/zwyczajni-wielcy-swieci/bl-zofia-z-maciejowskich-czeska/ (08.09.2019).

https://kosciol.wiara.pl/doc/1578191.Prababka-chrzescijanskich-feministek (20.09.2019).

www.diecezja.kielce.pl/parafie/niegardow-sw-jakuba-ap (20.09.2019).

http://www.janmachniak.pl/index.php/23-czytanki-majowe-na-rok-wiary/117-zycie-matki-zofii-czeskiej (20.09.2019).

https://jezuici.pl/2013/06/krakowskie-jezuitki/ (10.09.2019).

https://www.wilanow-palac.pl/rola_dworow_magnackich_w_edukacji_dziewczat_na_przelomie_xvii_i_xviii_wieku.html (10.09.2019).

https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/fryderyk-szembek (18.09.2019).

https://m.niedziela.pl/artykul/105479/nd/Fundatorka-matka-i-wychowawczyni (15.09.2019).