Ewangeliczne etapy rozwoju postawy miłosierdzia w świetle wybranych fragmentów pism ojców Kościoła
DOI:
https://doi.org/10.15633/ps.2138Słowa kluczowe:
inicjacja, katechumenat, chrzest, miłosierdzie, miłośćAbstrakt
W artykule przedstawiono zarys ewangelicznych etapów rozwoju postawy miłosierdzia w wymiarze materialnym w świetle wybranych fragmentów pism ojców Kościoła, wiążąc je z etapami inicjacji przedchrzcielnej w starożytnym Kościele. W tym celu wykorzystano metodę inicjacyjnego odczytania tekstów Nowego Testamentu. Dzięki tej metodzie wyodrębniono na etapie wstępnym inicjacji miłosierdzie podejmowane ze względu na dobro człowieka, zwane filantropią. Na etapie preakatechumenalnym inicjowany był już wzywany, aby podejmować czyny miłosierdzia ze względu na Boga. Celem etapu katechumenalnego było natomiast doskonalenie wrażliwości miłosierdzia. Pod koniec tego etapu wzywano katechumena do wolności wobec dóbr materialnych, którymi w większym stopniu niż poprzednio miał dzielić się z ubogimi. Katechumenat kończył się doskonaleniem postawy wyrażonej w miłości nieprzyjaciół, był to jednocześnie moment przyjęcia chrztu i wejścia w doświadczenie realizacji przykazania miłości wzajemnej.Bibliografia
Ambrosius, Expositio Evangelii secundum Lucam, Turnholti 1957 (Corpus Cristianorum Series Latina, 14), przekł. pol.: Ambroży, Wykład Ewangelii według św. Łukasza, tłum. W. Szołdrski, Warszawa 1977 (Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy, 16).
Augustinus Hipponesis, De civitate Dei, Turnholti 1955 (Corpus Cristianorum Series Latina, 47), przekł. pol.: Augustyn z Hippony, O Państwie Bożym, tłum. W. Kubiak, Kęty 1998.
Augustinus Hipponesis, In Johannis Evangelium tractatus CXXIV, Turnholti 1954 (Corpus Cristianorum Series Latina, 36), przekł. pol.: św. Augustyn, Homilie na Ewangelię i Pierwszy List św. Jana, tłum. W. Szołdrski, Warszawa 1977 (Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy, 15/2).
Clemens Alexandrinus, Protrepticus, Paris 1949 (Sources Chretiennes, 2 bis), przekł. pol.: Klemens Aleksandryjski, Zachęta Greków, w: Apologie, tłum. J. Sołowaniuk, red. E. Stanula, Warszawa 1988 (Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy, 44).
Clemens Alexandrinus, Quis dives salvetur?, Paris 2011 (Sources Chretiennes, 537), przekł. pol.: Klemens Aleksandryjski, Czy człowiek bogaty może być zbawiony, tłum. J. Czuj, Warszawa 1953.
Didache, Paris 1978 (Sources Chretiennes, 248), przekł. pol.: Nauka Dwunastu Apostołów, w: Ojcowie Apostolscy, tłum. A. Świderkówna, oprac. W. Myszor, Warszawa 1990 (Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy, 45).
Górka B., Ewolucyjny charakter chrześcijańskiej moralności, w: B. Górka, Chrześcijaństwo pierwotne jako system religijny, Kraków 2011, s. 17–34.
Górka B., Podejście inicjacyjne do Ewangelii Jana, w: B. Górka, Hermeneutyka inicjacji wczesnochrześcijańskiej, Kraków 2007, s. 35–65.
Górka B., Praxis w oparciu o Mk 10, 17–31 i paralele, w: B. Górka, Chrześcijaństwo pierwotne jako system religijny, Kraków 2011, s. 13–26.
Haręzga S., Jezus i Jego uczniowie. Model chrześcijańskiej formacji w Ewangelii według św. Marka, Lublin 2006.
Keener C. S., Komentarz historyczno‑kulturowy do Nowego Testamentu, red. nauk. wyd. pol. K. Bardski, W. Chrostowski, przekł. Z. Kościuk, Warszawa 2000.
Kudasiewicz J., Miłosierdzie w słowach i czynach Jezusa, w: Dives in misericordia. Tekst i komentarz, Kraków 1981, s. 98–110.
Łucarz S., Disciplina arcani w „Kobiercach” Klemensa Aleksandryjskiego, w: Disciplina arcani w chrześcijaństwie, red. W. Gajewski, B. Górka, Kraków 2015, s. 75–91.
Machniak J., Miłosierdzie a filantropia, w: Współczesne oblicza miłosierdzia, red. L. Mateja, Kraków 2007, s. 73–86.
Mateja L., Bóg mówi do ciebie: zaufaj Mi. Biblijna szkoła ufności i miłosierdzia, Kraków 2017.
Mateja L., Oblicza miłosierdzia. Historyczne uwarunkowania rozwoju doktryny o miłosierdziu. Studium dzieł Tertuliana i świętego Cypriana, Kraków 2003.
Origenes, Commentariorum in Matthaeum series I, Leipzig 1935 (Griechischen Christlichen Schriftsteller, 40), przekł. pol.: Orygenes, Komentarz do Ewangelii św. Mateusza, tłum. K. Agustyniak, Kraków 1998 (Źródła Myśli Teologicznej, 10).
Origenes, Commentariorum in Matthaeum series II, Leipzig 1933 (Griechischen Christlichen Schriftsteller, 38), przekł. pol.: Orygenes, Komentarz do Ewangelii św. Mateusza, cz. 2, tłum. K. Agustyniak, Kraków 2002 (Źródła Myśli Teologicznej, 25).
Paciorek A., Ewangelia według świętego Mateusza, rozdziały 1–13, cz. 1, Częstochowa 2005.
Polycarpus, Epistula ad Philippenses, Paris 1958 (Sources Chretiennes, 10), przekł. pol.: Polikarp ze Smyrny, List do Kościoła w Filippi, w: Ojcowie Apostolscy, tłum. A. Świderkówna, oprac. W. Myszor, Warszawa 1990 (Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy, 45).
Romaniuk K., Biblijny traktat o miłosierdziu, Ząbki 1994.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2017 Leszek Mateja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
