„Czyściec na ziemi” – możliwość, natura i skutki

Autor

  • Bogdan Kulik Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

DOI:

https://doi.org/10.15633/ps.3980

Słowa kluczowe:

eschatologia, czyściec, pokuta

Abstrakt

Celem artykułu jest przypomnienie, że w świetle wypowiedzi Magisterium Kościoła, teologów i mistyków warto podjąć refleksję nad tzw. „czyśćcem na ziemi”, czyli świadomym i dobrowolnym procesem oczyszczania się z konsekwencji grzechów, który jeśli nie zostanie ukończony przed śmiercią, swoje dopełnienie będzie miał po niej, w stanie nazywanym czyśćcem. Artykuł składa się z trzech części omawiających kolejno: możliwość, naturę i skutki tzw. „czyśćca na ziemi”, a zostaje zwieńczony wnioskiem natury praktycznej, zachęcającym do odpowiedzialnego zaangażowania we własny rozwój duchowy.

Biogram autora

  • Bogdan Kulik - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Bogdan Kulik MSF – prezbiter należący do Misjonarzy Świętej Rodziny, dr, wykładowca teologii dogmatycznej w Wyższym Seminarium Duchownym Misjonarzy Świętej Rodziny w Kazimierzu Biskupim, zajęcia zlecone na Wydziale Teologicznym UAM w Poznaniu, duszpasterz krajowy Apostolstwa Dobrej Śmierci (apostolstwo.pl), redaktor naczelny kwartalnika „Nadzieja i Życie”.

Bibliografia

Balthasar H.U. von, Rzeczy ostateczne człowieka a chrześcijaństwo, w: H.U. von Balthasar, Eschatologia w naszych czasach, przekł. W. Szymona, Kraków 2008, s. 81–107.

Balthasar H.U. von, Teodrammatica, vol. 5: L’ultimo atto, Milano 1986.

Bartnik Cz.S., Dogmatyka katolicka, t. 2, Lublin 2003.

Baum W.W., Dekret Iesu, humani generis, 16.07.1999, w: Wykaz odpustów. Normy i nadania. Wydanie wzorcowe według łacińskiego wydania 4 bis z 2004 r., Katowice 2012, s. 7–10.

Benedykt XVI, Encyklika Spe salvi, 30.11.2007, Città del Vaticano 2007.

Biffi G., Linee di escatologia cristiana, Milano 20074 (Già e Non Ancora, 340).

Breviarium fidei. Wybór doktrynalnych wypowiedzi Kościoła, red. I. Bokwa, Poznań 2007.

Congar Y., Le purgatoire, w: AA.VV., Le mystère de la mort et sa célébration, Paris 1956, s. 279–336.

Congar Y., Chrystus i zbawienie świata, Kraków 1968.

Czajkowska A., Czyściec w życiu ziemskim, Pelplin 2017.

Fumagalli E., Le „Purgatoire”, cantique de l’espérance, „Communio” 38 (2018) n. 3–4, s. 129–142.

Granat W., Dogmatyka katolicka, t. 2: Bóg Stwórca. Aniołowie – człowiek, Lublin 1961 (Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 64).

Granat W., Dogmatyka katolicka, t. 8: Eschatologia. Rzeczy ostateczne człowieka i świata, Lublin 1962 (Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 70).

Jan od Krzyża, Noc ciemna, w: Jan od Krzyża, Dzieła, przekł. B. Smyrak, Kraków 19986, s. 403–520.

Jan od Krzyża, Żywy płomień miłości, w: Jan od Krzyża, Dzieła, przekł. B. Smyrak, Kraków 19986, s. 715–803.

Jan Paweł II, Adhortacja apostolska Reconciliatio et paenitentia, 2.12.1984, http://www.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/apost_exhortations/documents/hf_jp-ii_exh_02121984_reconciliatio-et-paenitentia.html#m21 (11.09.2020).

Jan Paweł II, Katecheza Czyściec – niezbędne oczyszczenie przed spotkaniem z Bogiem, 4.08.1999, https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/audiencje/ag_04081999.html (26.10.2020).

Katarzyna z Genui, Rozprawa o czyśćcu, XIX, 1, przekł. A.M. Lubik, Wrocław 1947, http://www.mocmodlitwy.info.pl/files/Sw_Katarzyna_z_Genui-TRAKTAT_O_CZYSCCU.pdf (23.09.2020).

Katechizm Kościoła katolickiego, Poznań 1994.

Kijas Z.J., Niebo w domu Ojca – czyściec dla kogo – piekło w oddaleniu, Kraków 2010.

Krzesik T., Problematyka czyśćca w polskim przepowiadaniu po Soborze Watykańskim II, Kraków 2017 (Ancilla Verbi, 5).

Łukaszuk T.D., Czyściec, czyli miłość oczyszczająca, „Ateneum Kapłańskie” 74 (1982), z. 2, s. 236–246.

Müller G.L., Dogmatyka katolicka, przekł. W. Szymona, Kraków 2015.

Nitrola A., Trattato di escatologia, vol. 2: Pensare la venuta del Signore, Cinisello Balsamo (Milano) 2010.

Obłok niewiedzy, przekł. W. Unolt, Poznań 2001.

Paweł VI, Konstytucja apostolska Indulgentiarum doctrina, 1.01.1967, https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/pawel_vi/konstytucje/indulgentiarum_doctrina_01011967.html (4.09.2020).

Pisula R., Odpusty w misterium Kościoła. Źródła, natura, praktyka, Poznań 2001 (Studia i Materiały, 41).

Rahner K., Bemerkungen zur Theologie des Ablasses, w: Schriften zur Theologie, Bd. 2: Kirche und Mensch, Zürich–Einsiedeln–Köln 19688, s. 185–210.

Rahner K., Fegfeuer, w: Schriften zur Theologie, Bd. 14: In Sorge um die Kirche, Zürich–Einsiedeln–Köln 1980, s. 435–449.

Ratzinger J., Eschatologia – śmierć i życie wieczne, w: Zmartwychwstanie i życie wieczne. Studia o eschatologii i teologii nadziei, red. K. Góźdź, M. Górecka, Lublin 2014, s. 25–257 (Opera Omnia, 10).

Salij J., Horyzonty ostateczne, Poznań 2015.

Skwierczyński A., Miłość oczyszczająca. Współczesna interpretacja katolickiej nauki o czyśćcu, Warszawa 1992.

Smentek I., Sposoby mówienia o czyśćcu we współczesnej teologii (na wybranych przykładach), „Warszawskie Studia Teologiczne” 26 (2013) nr 1, s. 161–176.

Stinissen W., Ja nie umieram, wstępuję w życie! Rozważania o śmierci i wieczności, przekł. J. Iwaszkiewicz, Poznań 2016, s. 137–138.

Szwarc K., Czyściec jako boska puryfikacja ludzkiego życia na podstawie pism wybranych mistyków i świętych, „Warszawskie Studia Teologiczne” 25 (2012) nr 1, s. 125–140.

Tomasz à Kempis, O naśladowaniu Chrystusa, przekł. M. Gajkowski, Kraków 2002.

Pobrania

Opublikowane

2021-08-31

Numer

Tom 25 Nr 2 (2021): Eschatologia

Dział

Artykuły tematyczne

Licencja

Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.

Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:

  • utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
  • obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
  • włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
  • udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)

Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:

  • zostanie podany autor i tytuł utworu,
  • zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).