Eschatologia w teorii i w praktyce. Próba prezentacji zagadnienia na podstawie wybranych tekstów ks. Jana Berthiera MS
DOI:
https://doi.org/10.15633/ps.4064Słowa kluczowe:
eschatologia, ars moriendi, ks. Jan Berthier MSAbstrakt
Artykuł jest próbą prezentacji dwóch tekstów ks. Jana Berthiera MS – założyciela Misjonarzy Świętej Rodziny: traktatu o rzeczach ostatecznych i praktycznej metody towarzyszenia umierającym. Celem artykułu nie jest krytyczna analiza eschatologii Berthiera, lecz wykazanie na jej przykładzie konieczności łączenia akademickiego wykładu eschatologii (teoria) z duszpasterstwem (praktyka). Dokonana prezentacja prowadzi do trzech wniosków: 1) nieustająca konieczność obecności eschatologii w nauczaniu i praktyce Kościoła; 2) potrzeba aktualizowania rozumienia jej treści i sposobu przekazu; 3) waga spójności teorii i praktyki eschatologicznej.
Bibliografia
Ancona G., Escatologia cristiana, Brescia 2003 (Nuovo Corso di Teologia Sistematica, 13).
Barnhoorn H.J., Ks. Jan Berthier. Założyciel Misjonarzy Św. Rodziny 1840–1908, tłum. Z. Kruża, Katowice 1973.
Bajorski A., „Metoda asystowania umierającym” Księdza Jana Berthier jako model metody ogłaszania Królestwa Bożego, w: „Cor unum et anima una”. Księga Jubileuszowa ku czci księdza Jana Berthier Założyciela Zgromadzenia Misjonarzy Świętej Rodziny z okazji 100-lecia jego śmierci, red. A.J. Sobczyk, Pelplin 2009, s. 95–101.
Bajorski A., Pisarstwo Księdza Jana Berthier ze szczególnym uwzględnieniem „Kult i naśladowanie Świętej Rodziny”, w: „Cor unum et anima una”. Księga Jubileuszowa ku czci księdza Jana Berthier Założyciela Zgromadzenia Misjonarzy Świętej Rodziny z okazji 100-lecia jego śmierci, red. A.J. Sobczyk, Pelplin 2009, s. 102–115.
Benedykt XVI, Ostatnie rozmowy, rozmawia P. Seewald, tłum. J. Jurczyński, Kraków 2016.
Berthier J., Abrégé de Théologie Dogmatique et Morale. Avec les Notions les plus Importantes de Droit Canon, de Liturgie, de Pastorale, de Théologie mystique et de philosophie chrétienne, Lyon–Paris 19274.
Berthier J., Compendium Theologiae Dogmaticae et Moralis. Una cum Praecipuis Notionibus Theologiae Canonicae, Liturgicae. Pastoralis et Mysticae, ac Philosophiae Christianae, La Salette–Parisiis 18984.
Berthier J., Kult i naśladowanie Świętej Rodziny, tłum. A. Bocian, Pelplin 2019.
Berthier J., Méthode pour assister les mourants, La Salette 1898.
Berthier J., Méthode pour assister les mourants, Abbaye St Antoine (Isère), br.
Berthier J., Metoda asystowania umierającym, tłum. W. Biedrzycki, Górka Klasztorna 2015 (Berthierana, 5).
Berthier J., Le Sacerdoce. Son Excellence, Ses Obligations, Ses Droits, Ses Privilèges, Paris 1898.
Berthier J., Sommario di Teologia Dogmatica e Morale. Colle Nozioni più Importanti di Diritto Canonico, di Liturgia, di Teologia Mistica e di Filosofia Cristiana, Torino 1933.
Biedrzycki W., Przy łożu śmierci. „Metoda towarzyszenia umierającym” ks. Jana Berthiera, w: Śmierć i wiara w życie pośmiertne w świetle nauk przyrodniczych i humanistycznych, red. M. Machinek, Olsztyn 2003, s. 257–267 (Biblioteka Wydziału Teologii, 17).
Bordoni M., Ciola N., Gesù nostra speranza. Saggio di escatologia in prospettiva trinitaria, Bologna 20002 (Corso di teologia sistematica, 10).
Bóg i świat: wiara i życie w dzisiejszych czasach, z kardynałem Josephem Ratzingerem (Benedyktem XVI) rozmawia Peter Seewald, przekł. G. Sowinski, Kraków 2005.
„Cor unum et anima una”. Księga Jubileuszowa ku czci księdza Jana Berthier Założyciela Zgromadzenia Misjonarzy Świętej Rodziny z okazji 100-lecia jego śmierci, red. A.J. Sobczyk, Pelplin 2009.
Enchiridion symbolorum, definitionum et declarationum de rebus fidei et morum. Edizione bilingue sulla 40a edizione, a cura di H. Denzinger, P. Hünermann, Bologna 2009.
Färber E., Towarzyszyć umierającym. Pastoralne wskazówki duszpasterza Jana Berthiera MS (1840–1908) oraz ich dalszy rozwój w regułach zakonnych Misjonarzy Świętej Rodziny, „Nadzieja i Życie” 2 (2017) s. 14–17; 3 (2017) s. 4–7.
Jost E., Jean Berthier (1840–1908). Missionar von La Salette und Gründer der MSF,
w: „…Zu denen in der Ferne gehen…”. Missionare von der Heiligen Familie (1895–1995), Hrsg. von F. Jürgensmeier, Mainz 1995, s. 83–110.
Jost E., Ksiądz Jan Berthier. Założyciel Zgromadzenia Misjonarzy Świętej Rodziny. Positio, t. 1: Exposé o cnotach (Informatio), t. 2: Summarium, tłum. J. Drążkiewicz, M. Ferenc, Pelplin 2007.
Krupa P., Osoba i życie ks. Jana Berthier, w: „Cor unum et anima una”. Księga Jubileuszowa ku czci księdza Jana Berthier Założyciela Zgromadzenia Misjonarzy Świętej Rodziny z okazji 100-lecia jego śmierci, red. A.J. Sobczyk, Pelplin 2009, s. 267–274.
Kulik B., Czy wystarczy być dobrym człowiekiem, żeby dostać się do nieba? Przyczynek do eschatologii praktycznej, „Teologia Praktyczna” 20 (2019), s. 53–68, doi:10.14746/tp.2019.20.04.
Lohfink G., Am Ende das Nichts? Über Auferstehung und Ewiges Leben, Freiburg–Basel–Wien 2018.
Machinek M., Towarzyszyć w ostatniej drodze. „Metoda asystowania umierającym” ks. Jana Berthier a współczesna troska o umierających, w: „Cor unum et anima una”. Księga Jubileuszowa ku czci księdza Jana Berthier Założyciela Zgromadzenia Misjonarzy Świętej Rodziny z okazji 100-lecia jego śmierci, red. A.J. Sobczyk, Pelplin 2009, s. 79–94.
Napiórkowski A., Teologie XX i XXI wieku, Kraków 2016.
Nitrola A., Trattato di escatologia, vol. 1: Spunti per un pensare escatologico, Cinisello Balsamo (Milano) 2001.
O’Collins G., Farrugia E.G., Dizionario Sintetico di Teologia, Città del Vaticano 1995.
Pozzo G., La manualistica, w: Storia della teologia, a cura di R. Fisichella, vol. 3: Da Vitus Pichler a Henri de Lubac, Roma–Bologna 1996, s. 309–334.
Prefazione, w: J. Berthier, Sommario di Teologia Dogmatica e Morale. Colle Nozioni più Importanti di Diritto Canonico, di Liturgia, di Teologia Mistica e di Filosofia Cristiana, Torino 1933, s. 9–10.
Rampolla M., Lettera di S. Eminenza il Card. Rampolla, w: J. Berthier, Sommario di Teologia Dogmatica e Morale. Colle Nozioni più Importanti di Diritto Canonico, di Liturgia, di Teologia Mistica e di Filosofia Cristiana, Torino 1933, s. 4.
Ratzinger J., Dogma e predicazione, Brescia 20052 (Biblioteca di Teologia Contemporanea, 19).
Ratzinger J., Eschatologia i utopia, „Communio” 38 (2018) nr 3–4, s. 5–25.
Ratzinger J., Eschatologia – śmierć i życie wieczne, w: Zmartwychwstanie i życie wieczne. Studia o eschatologii i teologii nadziei, red. K. Góźdź, M. Górecka, Lublin 2014, s. 25–257 (Opera Omnia, 10).
Ratzinger J., O teologii śmierci, w: Zmartwychwstanie i życie wieczne. Studia o eschatologii i teologii nadziei, red. K. Góźdź, M. Górecka, Lublin 2014, s. 276–288 (Opera Omnia, 10).
Rogowski R.E., Tendencje współczesnej eschatologii, „Ateneum Kapłańskie” 98 (1982) z. 1 (438), s. 16–32.
Salij J., Horyzonty ostateczne, Poznań 2015.
Skowronek A., Eschatologiczny wymiar teologii a eschatologia, „Ateneum Kapłańskie” 98 (1982) z. 1 (438), s. 5–15.
Sobczyk A.J., Ksiądz Jan Berthier jako pisarz, w: „Cor unum et anima una”. Księga Jubileuszowa ku czci księdza Jana Berthier Założyciela Zgromadzenia Misjonarzy Świętej Rodziny z okazji 100-lecia jego śmierci, red. A.J. Sobczyk, Pelplin 2009, s. 317–329.
Sobczyk A.J., Krupa P.J., W kręgu duchowości świętorodzinnej, Pelplin 2007.
Światłość świata. Papież, Kościół i znaki czasu, Benedykt XVI w rozmowie z P. Seewaldem, przekł. P. Napiwodzki, Kraków 2011.
Waleszczuk Z., O znaczeniu „ars moriendi”, „Życie Konsekrowane” (2019) nr 6 (140), s. 19–27.
Włodarski M., Trzy traktaty o sztuce umierania, Kraków 2015.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
