Topos romano‑frankoński na przykładzie „Missa Claromontana” (2005) na chór, organy i kotły Mariana Sawy
DOI:
https://doi.org/10.15633/pms.2259Słowa kluczowe:
Sobór Watykański II, topos romano‑frankoński, chorałowe fondamento, Marian Sawa, Missa Claromontana, słowo i muzyka, sacrumAbstrakt
Missa Claromontana jest ostatnim dziełem Mariana Sawy. Doskonale dostosowana do liturgii, respektuje jej rozmiary, a formalnie i stylistycznie spójna – potwierdza topiczny charakter kultury muzycznej Kościoła zachodniego. Wyczuwa się w niej wszystkie rodzaje wspólnoty kulturowej ze śpiewem gregoriańskim: idiom, inspiracje i fondamento. Warsztat kompozytora obfituje w celowe nawiązania do wieków minionych, co jest najlepszą gwarancją prawdziwej autentyczności muzyki sakralnej. Sawa wychował się na śpiewie gregoriańskim, który był nieodłączną częścią liturgii przed Soborem Watykańskim II. Udało mu się uchwycić intymny związek muzyki ze słowem. Słuchając utworu, ma się nieustanne wrażenie, że słowo tę muzykę determinuje, podporządkowując mu wszystkie parametry dzieła muzycznego. Missa Claromontana jest nie tylko ważnym elementem spuścizny kompozytora, ale należy do grona najwybitniejszych osiągnięć polskiej sakralnej XXI w.Bibliografia
Bartolucci D., Antifone Mariane. Primo Libro dei Mottetti a quattro voci, Firenze 1962.
Boruch E., Inspiracje chorałem gregoriańskim w twórczości organowej Mariana Sawy na przykładzie wybranych utworów, praca magisterska, UKSW, Warszawa 2007.
Dąbek S., Chorałowe fondamento i inspiracja chorałowa we współczesnej wielogłosowej muzyce religijnej – próba typologii. Na materiale „Missa corale” (2003) Józefa Świdra i „Mszy legnickiej” (2000) Stanisława Moryto, w: Monodia et harmonia polonica sacra. Gregorio Pikulik Cordis donum, red. S. Dąbek i in., Warszawa 2013.
Dąbek S., Twórczość mszalna kompozytorów polskich XX wieku, Warszawa 1996.
Dąbrowski K., Salezjańskie Szkoły Muzyczne w Lutomiersku, w: Ślad obecności, red. A. Krysztofiak, K. Dąbrowski, Lutomiersk 2016.
Ferfoglia S., Msza alternatim we włoskiej i francuskiej muzyce liturgicznej XVII wieku, Kraków 2011.
Gorecki L. M., Droga życiowa Mariana Sawy i źródła inspiracji jego muzyki instrumentalnej, praca doktorska, UMFC, Warszawa 2015.
Gorecki L., Omówienie do płyty „Marian Sawa. Missa Claromontana, Regina coeli, Organ works”, AP 0125, Warszawa 2005.
Graduale Triplex, Solesmes 1979.
Jan Paweł II, Przemówienie w siedzibie UNESCO, 2.06.1980, Kraków 1980.
Kosińska J., Religijna, wokalna i wokalno‑instrumentalna twórczość kompozytorska Mariana Sawy, praca doktorska, UMFC, Warszawa 2015.
Kowalczyk S., Filozofia kultury, Lublin 2005.
Pieczyńska A., Inspiracje chorałem gregoriańskim w twórczości o tematyce religijnej Mariana Sawy na przykładzie wybranych utworów chóralnych a cappella i wokalno‑instrumentalnych, praca magisterska, UKSW, Warszawa 2006.
Sawa M., Moje Sacrum, w: Marian Sawa in memoriam, red. M. T. Łukaszewski, Warszawa 2010.
Sawa M., Pytania do siebie, w: I Sympozjum Kompozytorskie Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina, red. A. Gronau‑Osińska, Warszawa 1999 (Zeszyty Naukowe – Akademia Muzyczna im. Fryderyka Chopina w Warszawie, nr 42).
Sławecki M., Słowo – znak – gest – dźwięk. Semiologia śpiewu gregoriańskiego i interpretacja, „Studia Hildegardiana Sariensia” 2 (2015).
Szadejko A. M., Styl i interpretacja w utworach organowych Friedricha Christiana Mohrheima (1719?–1780) i Johanna Gottfrieda Müthela (1728–1788). Zagadnienia wykonawcze i stylistyczne muzyki organowej w regionie południowego Bałtyku w osiemnastym wieku, Gdańsk 2010.
Tomaszewski M., Interpretacja integralna dzieła muzycznego, rekonesans, Kraków 2000.
Turco A., Iniziazione al canto gregoriano, t. 1, Roma 2016 (Didattica e saggistica).
Tyrała R., Soborowa odnowa muzyki kościelnej w Polsce, Kraków 2000.
Wielki słownik wyrazów obcych PWN, red. M. Bańko, Warszawa 2005.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrót oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0) Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).
