„Litany to the Virgin Mary” by Jerzy Liebert in the cantata by Karol Szymanowski

Authors

  • Elżbieta Szczurko Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy

DOI:

https://doi.org/10.15633/pms.2256

Keywords:

Jerzy Liebert, Karol Szymanowski, cantata, poetic litany, prayer, Polish poetry, Polish religious music, transcendence

Abstract

The subject of the article is Litany to Virgin Mary op. 59 by Karol Szymanowski, written to excerpts of a poem by Jerzy Liebert. The author starts by concentrating on the characteristics of the works of Liebert, who was a leading representative of religious­‑philosophical poetry during the period between the two world wars. She also discusses the evolution of the poet’s religious­‑philosophical views and the way in which they influenced his literary activity. The analysis begins with Liebert’s lyrical poem Litany to the Virgin Mary, a poem of great simplicity yet symbolically charged, constituting an example of the kind of poetry where the subject “becomes locus transcendentiae”. The context for the poem is provided both by liturgical litany and poetic litany, with examples of poems written by Liebert prior to the Litany. In the later part of the article the author focuses on the attributes of Szymanowski’s cantata, which the composer himself regarded as “perhaps the best work he had ever written”. Having indicated the reasons why Liebert’s poem was the source of inspiration, and having described the circumstances under which the work was composed, the author moves on to characterise the constitutive features of the cantata, identifying them at the level of style and aesthetics, in the relation between words and music, and the symbolism of the imagery and expressive figures. In the interpretation of the work she refers to analyses by other authors, including Mieczysław Tomaszewski’s conception which depicts the Litany as an embodiment of the “Franciscan” idiom.

Author Biography

  • Elżbieta Szczurko, Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy
    Elżbieta Szczurko – teoretyk muzyki, absolwentka Wydziału Kompozycji i Teorii Muzyki Akademii Muzycznej im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy (dyplom z wyróżnieniem) oraz Studium Doktoranckiego w Instytucie Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego. Doktoryzowała się w 2007 roku w Akademii Muzycznej w Krakowie, tam też uzyskała w 2016 roku stopień doktora habilitowanego. Pracuje na stanowisku profesora nadzwyczajnego w Akademii Muzycznej w Bydgoszczy. W latach 2008–2012 pełniła funkcję prodziekana Wydziału Kompozycji, Teorii Muzyki i Reżyserii Dźwięku. Jej zainteresowania naukowe dotyczą muzyki polskiej XX i XXI wieku oraz problematyki życia muzycznego Pomorza i Kujaw. Jest autorką książek: Twórczość Antoniego Szałowskiego w kontekście muzyki XX wieku (Bydgoszcz 2008), Antoni Szałowski. Person and Work (Frankfurt am Main 2013), Pasja w twórczości polskich kompozytorów XX i początku XXI wieku na tle historii gatunku (Bydgoszcz 2016, praca nagrodzona przez Narodowe Centrum Kultury) oraz kilkudziesięciu artykułów opublikowanych w wydawnictwach polskich i zagranicznych.

References

Augustyn R., Art Déco? „Okres narodowy” Karola Szymanowskiego a sztuki piękne, w: Karol Szymanowski w perspektywie kultury muzycznej przeszłości i współczesności, red. Z. Skowron, Kraków–Warszawa 2007, s. 19–37.

Bartłomieja Zimorowicza Hymny na uroczyste święta Bogarodzicy, Kraków 1876.

Bednarek A., Litania poetycka, w: Encyklopedia katolicka, red. E. Ziemann, t. 10, Lublin 2004, kol. 1174–1175.

Chylińska T., Karol Szymanowski i jego epoka, t. 2, Kraków 2008.

Cirlot J. E., Słownik symboli, tłum. I. Kania, Kraków 2012.

Dąbek S., Twórczość litanijna Stanisława Moniuszki i jej konteksty, Warszawa 2011.

Iwaszkiewicz J., Spotkania z Szymanowskim, Kraków 1976.

Janicka­‑Słysz M., Poetyka muzyczna Karola Szymanowskiego. Studia i interpretacje, Kraków 2013.

Karol Szymanowski. Korespondencja. Pełna edycja zachowanych listów do i od kompozytora, t. 3: 1927–1931 (1930, 1931), oprac. T. Chylińska, Kraków 1997.

Karol Szymanowski. Korespondencja. Pełna edycja zachowanych listów do i od kompozytora, t. 3: 1927–1931 (1930/31), oprac. T. Chylińska, Kraków 1997.

Karol Szymanowski. Korespondencja. Pełna edycja zachowanych listów do i od kompozytora, t. 4: 1932–1937 (1933), oprac. T. Chylińska, Kraków 2002.

Kopaliński W., Słownik symboli, Warszawa 1990.

Kwiatkowski J., Dwudziestolecie międzywojenne, Warszawa 2002.

Rimski­‑Korsakow M. A., Zasady instrumentacji, t. 1, tłum. Z. Wendyński, Kraków 1953.

Koźmian S., Do mistrzów słowa, Paryż 1846.

Lisecki W., „Stabat Mater” Karola Szymanowskiego jako muzyczna interpretacja przesłania sekwencji, w: Zeszyty Naukowe Akademii Muzycznej im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy, Bydgoszcz 1993, nr 5, s. 111–117.

Matracka­‑Kościelny A., „Litania do Marii Panny” Lieberta­‑Szymanowskiego; poetycka modlitwa dedykowana Annie Iwaszkiewiczowej – krąg inspiracji, w: Inspiracje w muzyce XX wieku filozoficzno­‑literackie, religijne, folklorem. Materiały Ogólnopolskiej Konferencji Muzykologicznej 1–3 października 1993, Warszawa 1993, s. 128–131.

Nowaczyński P., Studia z literatury XX wieku, Lublin 2004.

Piech J., Litania, w: Encyklopedia katolicka, red. E. Ziemann, t. 10, Lublin 2004, kol. 1169–1171.

Pociej B., Duchowość i zakorzenienie, w: Duchowość Europy Środkowej i Wschodniej w muzyce końca XX wieku, red. K. Droba, T. Malecka, K. Szwajgier, Kraków 2004, s. 41–53.

Poezja polska. Antologia w układzie Stanisława Grochowiaka i Janusza Maciejewskiego, t. 2, Warszawa 1973.

Sadowski W., Litania i poezja. Na materiale literatury polskiej od XI do XXI wieku, Warszawa 2011.

Smaszcz W., Habitus poetycki Jerzego Lieberta, w: J. Liebert, Poezje wybrane, Warszawa 1996.

Szczepan­‑Wojnarska A. M., „…Z ogniem będziesz się żenił”. Doświadczenie transcendencji w życiu i twórczości Jerzego Lieberta, Kraków 2003.

Szymanowski K., Na marginesie „Stabat Mater”. Myśli o muzyce religijnej, „Muzyka” 1926, nr 11/12.

Szymanowski K., Pisma, t. 1: Pisma muzyczne, oprac. K. Michałowski, Kraków 1984.

Tarnowski S., Stanisław i Jan Koźmianowie, „Pamiętnik Literacki” 1 (1902) nr 1/4, s. 557–569.

Tomaszewski M., „Semplice e divoto”. Szymanowskiego idiom „franciszkański”, w: M. Tomaszewski, Nad pieśniami Szymanowskiego. Cztery studia, Kraków 1998, s. 79–97.

Towarek P., Chrześcijańska symbolika instrumentów muzycznych, „Studia Elbląskie” (2014) nr 15, s. 221–232.

Tuchowski A., Narodowy a uniwersalny wymiar muzyki w świetle refleksji estetycznej Ralpha Vaughana Williamsa i Karola Szymanowskiego, w: Karol Szymanowski w perspektywie kultury muzycznej przeszłości i współczesności, red. Z. Skowron, Kraków–Warszawa 2007, s. 49–78.

Wojtczak A., Kształtowanie się kultu i nauki o Maryi „Róży Duchownej”, „Liturgia Sacra” 18 (2012) nr 2, s. 427–447.

Zieliński T. A., Szymanowski. Liryka i ekstaza, Kraków 1997.

Downloads

Published

2017-10-16

Issue

Section

Artykuły i rozprawy