O metodzie dociekań imagologicznych
DOI:
https://doi.org/10.15633/sts.4189Słowa kluczowe:
imagologia, literaturoznawstwo, metodologia, obraz, inny, obcyAbstrakt
Niniejszy artykuł ma na celu przygotowanie badacza literaturoznawcy do prowadzenia dociekań imagologicznych. Tekst ma więc z jednej strony charakter wprowadzający i instrukcyjny, z drugiej zaś przeglądowy i syntetyczny. Składają się nań cztery części: 1) wyjaśnienie trzech podstawowych pojęć imagologicznych: innego/obcego, obrazu oraz etnotypu; 2) omówienie sposobu doboru materiału źródłowego do badań imagologicznych; 3) charakterystyka możliwych sposobów opracowania wyselekcjonowanego materiału tekstowego, a zatem możliwych profili badań imagologicznych; 4) prezentacja kilku najważniejszych ustaleń imagologii i wskazanie związanych z nimi momentów analizy imagologicznej, w których badacz winien zachować szczególną ostrożność.
Bibliografia
Agamben G., Homo sacer. Suwerenna władza i nagie życie, tłum. M. Salwa, Warszawa 2008.
Arndt A., North/South, w: Imagology: The Cultural Construction and Literary Representation of National Characters: A Critical Survey, eds. M. Beller, J. Leerssen, Studia Imagologica 13, Amsterdam–New York 2007, s. 387–389.
Baumann Z., Obcy u naszych drzwi, Warszawa 2019.
Beller M., East/West, w: Imagology: The Cultural Construction and Literary Representation of National Characters: A Critical Survey, eds. M. Beller, J. Leerssen, Studia Imagologica 13, Amsterdam–New York 2007, s. 315–319.
Beller M., Stereotype, w: Imagology: The Cultural Construction and Literary Representation of National Characters: A Critical Survey, eds. M. Beller, J. Leerssen, Studia Imagologica 13, Amsterdam–New York 2007, s. 429–434.
Benedyktowicz Z., Portrety „obcego”. Od stereotypu do symbolu, Kraków 2000.
Bronk A., Metoda naukowa, w: Encyklopedia katolicka, red. Stanisław Wilk i in., t. 12, Lublin 2008, k. 637–644.
Buber M., Ja i Ty. Wybór pism filozoficznych, tłum. J. Doktór, Warszawa 1992.
Buchowski M., Zrozumieć Innego. Antropologia racjonalności, Kraków 2004.
Burzyńska A., Markowski M.P., Teorie literatury XX wieku. Podręcznik, Kraków 2007.
Corbey R., Anthropology, w: Imagology: The Cultural Construction and Literary Representation of National Characters: A Critical Survey, eds. M. Beller, J. Leerssen, Studia Imagologica 13, Amsterdam–New York 2007, s. 263–266.
Dyserinck H., Komparatistik: Eine Einführung, Bonn 1997.
Dyserinck H., Von Ethnopsychologie zu Ethnoimagologie: Über Entwicklung und mögliche Endbestimmung eines Schwerpunkts des ehemaligen Aachener Komparatistikprograms, „Neohelicon” 29 (2002), Nr. 1, s. 57–74.
Gruchlik H., Inność a obcość w kontekście filozoficznym, „Anthropos?” (2007), nr 8–9, anthropos.us.edu.pl/anthropos5/texty/gruchlik.htm [dostęp: 15 XII 2020 r.].
Hajduk Z., Ogólna metodologia nauk, Lublin 2012.
Hölter A., Colonialism, w: Imagology: The Cultural Construction and Literary Representation of National Characters: A Critical Survey, eds. M. Beller, J. Leerssen, Studia Imagologica 13, Amsterdam–New York 2007, s. 304–306.
Kapuściński R., Ten Inny, Kraków 2020.
Kotarbiński T., O pojęciu metody, Warszawa 1957.
Leerssen J., Identity/Alterity/Hybridity, w: Imagology: The Cultural Construction and Literary Representation of National Characters: A Critical Survey, eds. M. Beller, J. Leerssen, Studia Imagologica 13, Amsterdam–New York 2007, s. 335–342.
Leerssen J., Image, w: Imagology: The Cultural Construction and Literary Representation of National Characters: A Critical Survey, eds. M. Beller, J. Leerssen, Studia Imagologica 13, Amsterdam–New York 2007, s. 342–344.
Leerssen J., Imagologia. O zastosowaniu etniczności do nadawania światu sensu, tłum. E. Kledzik, „Porównania” 21 (2017), nr 2, s. 9–30.
Leerssen J., Imagology: History and Method, w: Imagology: The Cultural Construction and Literary Representation of National Characters: A Critical Survey, eds. M. Beller, J. Leerssen, Studia Imagologica 13, Amsterdam–New York 2007, s. 17–32.
Leerssen J., Nation, Ethnie, People, w: Imagology: The Cultural Construction and Literary Representation of National Characters: A Critical Survey, eds. M. Beller, J. Leerssen, Studia Imagologica 13, Amsterdam–New York 2007, s. 377–381.
Leerssen J., Region, w: Imagology: The Cultural Construction and Literary Representation of National Characters: A Critical Survey, eds. M. Beller, J. Leerssen, Studia Imagologica 13, Amsterdam–New York 2007, s. 412–415.
Leerssen J., The Poetics and Anthropology of National Character (1500–2000), w: Imagology: The Cultural Construction and Literary Representation of National Characters: A Critical Survey, eds. M. Beller, J. Leerssen, Studia Imagologica 13, Amsterdam–New York 2007, s. 63–75.
Lévinas E., Całość i nieskończoność. Esej o zewnętrzności, tłum. M. Kowalska, Warszawa 2002.
Millas H., The Imagined „Other” as National Identity: Greeks and Turks, Ankara 2005.
Mitchelli T., What Is an Image?, w: Imagology: Images, Text, Ideology, ed. by T. Mitchelli, Chicago 1986, s. 7–46.
Nippel W., Ethnic Images in Classical Antiquity, w: Imagology: The Cultural Construction and Literary Representation of National Characters: A Critical Survey, eds. M. Beller, J. Leerssen, Studia Imagologica 13, Amsterdam–New York 2007, s. 31–44.
Obcy/Inny – propozycje aplikacji pojęciowych, red. M. Karwatowska i in., Lublin 2018.
Pageaux D.H., De l’image à l’imaginaire, „Colloquium Helveticum” (1988), nr 7, s. 9–16.
Przyklenk J., Od identyczności do różnicy – uwagi o pojęciu tożsamości w najnowszej historii polszczyzny, w: Naukovi zapiski nacionalnogo universitetu „Ostroz’ka akademia”, Kulturologia 18, Ostrog 2017, s. 61–70.
Riesz J., Postcolonialism, w: Imagology: The Cultural Construction and Literary Representation of National Characters: A Critical Survey, eds. M. Beller, J. Leerssen, Studia Imagologica 13, Amsterdam–New York 2007, s. 400–403.
Rigney A., Discourse, w: Imagology: The Cultural Construction and Literary Representation of National Characters: A Critical Survey, eds. M. Beller, J. Leerssen, Studia Imagologica 13, Amsterdam–New York 2007, s. 313–315.
Rigney A., Representation, w: Imagology: The Cultural Construction and Literary Representation of National Characters: A Critical Survey, eds. M. Beller, J. Leerssen, Studia Imagologica 13, Amsterdam–New York 2007, s. 415–418.
Rigney A., Semiotics, w: Imagology: The Cultural Construction and Literary Representation of National Characters: A Critical Survey, eds. M. Beller, J. Leerssen, Studia Imagologica 13, Amsterdam–New York 2007, s. 421–424.
Scherer S., Imagination, Imaginary, w: Imagology: The Cultural Construction and Literary Representation of National Characters: A Critical Survey, eds. M. Beller, J. Leerssen, Studia Imagologica 13, Amsterdam–New York 2007, s. 345–347.
Słownik grecko-polski, red. Z. Abramowiczówna, t. 3, Warszawa 1962.
Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski, Warszawa 1958–1969, sjpd.pwn.pl [dostęp: 15 XII 2020 r.].
Słownik łacińsko-polski, red. M. Plezia, t. 3, Warszawa 2007.
Środa M., Obcy, inny, wykluczony, Gdańsk 2020.
Tatarkiewicz W., O pisaniu historii filozofii, w: W. Tatarkiewicz, O filozofii i sztuce, Warszawa 1986, s. 63–86.
Tischner J., Filozofia dramatu, Kraków 2006.
Tischner J., Inny. Eseje o spotkaniu, Kraków 2017.
Todorov T., Podbój Ameryki. Problem innego, tłum. J. Wojcieszak, Warszawa 1996.
Waldenfels B., Topografia obcego. Studia z fenomenologii obcego, tłum. J. Sidorek, Warszawa 2002.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Łukasz Libowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
