Różne wymiary odpowiedzialności za tworzenie kultury w ujęciu Józefa Tischnera – wokół etyki, aksjologii i estetyki
DOI:
https://doi.org/10.15633/sts.3112Słowa kluczowe:
odpowiedzialność, kultura, artysta, wolność, etyka, aksjologiaAbstrakt
Artykuł analizuje odpowiedzialność za tworzenie kultury, koncentrując się na kwestiach etyki, aksjologii i estetyki w relacji między artystą i odbiorcą. Autor bada, dlaczego odpowiedzialność ta jest kluczowa oraz do jakiejś dziedziny nauki można ją zaklasyfikować. Za przykład służą poglądy Józefa Tischnera, który analizował związki filozofii z kulturą, podkreślając aksjologiczne znaczenie dzieł sztuki. Tischner wymienia trzy główne obszary odpowiedzialności: promocję wartości, granice wolności artystycznej oraz dbałość o estetykę. Kultura według niego nie tylko kształtuje tożsamość indywidualną i społeczną, lecz wspiera także takie wartości, jak piękno, prawda i dobro. Autor artykułu podkreśla konieczność refleksji nad rolą twórców kultury w promowaniu wartości duchowych i etycznych.
Bibliografia
Opracowania:
Banse G., Zrównoważony rozwój – kultura – technika, „Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Organizacja i Zarządzanie” 85 (2015), nr 1943, s. 9–38.
Dudziak A., Kultura narodowa w dobie globalizacji, „Przegląd Politologiczny” 15 (2010), nr 1, s. 125–139.
Głutkowska-Polniak A., Kulturowy wymiar designu – między estetyzacją a odpowiedzialnością, „Załącznik Kulturoznawczy” (2019), nr 6, s. 77–90.
Janicki J., Estetyka jako źródło refleksji nad prawem, Kraków 2023.
Kaczocha W., Filozofia społeczna, Warszawa 2015.
Kowalczyk S., Filozofia kultury, Lublin 1996.
Miłosz C., Który skrzywdziłeś, w: Antologia poezji polskiej, Konin 2022, s. 282.
Rynio A., Odpowiedzialność trajektorią w świat dobra, „Roczniki Pedagogiczne” 13 (49) (2021), nr 2, s. 61–78.
Tischner J., Etyka solidarności, Kraków 2000.
Tischner J., Etyka wartości i nadziei, w: D. von Hildebrand, J. Tischner, J.A. Kłoczowski, J. Paściak, Wobec wartości, Poznań 1982, s. 55–149.
Tischner J., Filozofia dramatu, Kraków 2012.
Tischner J., Myślenie w żywiole piękna, Kraków 2013.
Tischner J., Spór o istnienie człowieka, Kraków 2011.
Tischner J., Świat ludzkiej nadziei, Kraków 2000.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Michał Stachurski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy publikujący w czasopiśmie udzielają jego wydawcy zgody o następującej treści:
- Autor zachowuje autorskie prawa majątkowe do utworu, a jednocześnie udziela wydawcy czasopisma zgody na jego pierwszą publikację w wersji drukowanej i wersji online na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe oraz zgody na wykonywanie opracowań, w tym przekładów.
- Autor ma możliwość udzielania zgody niewyłącznej na opublikowanie utworu w wersji, która ukazała się w czasopiśmie (np. zamieszczenia go w repozytorium instytucjonalnym lub opublikowania w książce), wraz z informacją o jego pierwszej publikacji w czasopiśmie.
- Autor może umieścić swój utwór online (np. w repozytorium instytucjonalnym lub na swojej stronie internetowej) jeszcze przed zgłoszeniem utworu do czasopisma.
