Działalność muzyczna ojców bernardynów w sanktuarium Matki Bożej Budosławskiej na Białorus

Abstrakt

Kościół w Budsławiu jest głównym białoruskim ośrodkiem maryjnym. Od początku istnienia (XVI w.), miejscowość ta była związana z działalnością zakonu bernardynów. Pozostawali oni wiernymi kustoszami i promotorami religijnej kultury muzycznej aż do połowy XIX w. Po kasacji zakonu (1858) świątynię oddano duchowieństwu diecezjalnemu. Bernardyni powrócili do budsławskiego sanktuarium w 1996 r., a jego rangę znacząco podniosło wpisanie Festynu Budsławskiego na listę UNESCO w 2018 r.

Ojcowie bernardyni pozostawili po sobie nieprzebadane jeszcze dziedzictwo związane z sanktuarium w Budsławiu. W artykule wskazano na trzy świadectwa historyczne, jakimi są: zespół muzyczny, antyfonarz i organy. Zachowane dokumenty pozwalają na niepełną rekonstrukcję dziejów zespołu, częściowe odtworzenie listy muzyków oraz inwentarza partytur i instrumentów. Nasilające się represje nie pozwoliły na odbudowę zespołu. Kapela muzyczna w świątyni budsławskiej funkcjonowała ok. 100 lat (od połowy XVIII do połowy XIX w.). Opisany rękopis liturgiczny przechowywany obecnie w Narodowym Muzeum Historycznym Republiki Białorusi w Mińsku (sygn. КП 13633), znany jako antyfonarz, pochodzi z XVIII w. Strona tytułowa, zawartość i styl pisma nutowego wskazują jego bernardyńską proweniencję. Do dziś zachowały się organy zbudowane w 1783 r. przez Nikolausa Jantzenego. Ten 20-głosowy instrument był poddawany mało udokumentowanym renowacjom. Wiadomo, że pewnych zmian dokonał na początku XX w. Piotr Wojciechowicz, natomiast ok. 1923 r. prace przy organach budsławskich prowadziła firma Wacława Biernackiego.