Sytuacja społeczna diaspory aleksandryjskiej w świetle Trzeciej Księgi Machabejskiej
DOI:
https://doi.org/10.15633/sts.3010Słowa kluczowe:
diaspora aleksandryjska, dynastia ptolemejska, Trzecia Księga MachabejskaAbstrakt
W niniejszym tekście przedstawiono znaczenie apokryficznej Trzeciej Księgi Machabejskiej dla rekonstrukcji sytuacji społecznej diaspory w Aleksandrii w czasie panowania dynastii ptolemejskiej. Centralną częścią omawianego utworu jest opis cudu na hipodromie, to jest cudownego ocalenia Żydów przed śmiercią planowaną dla nich przez Ptolemeusza IV Filopatora. Choć wydarzeniu temu część badaczy odmawia historyczności, tłumaczyło ono pochodzenie święta upamiętniającego boską interwencję. Trzecia Księga Machabejska ukazuje diasporę w Aleksandrii jako lojalną wobec władcy. Jej członkowie nie wykazują nastawienia konfrontacyjnego wobec greckiej ludności miasta. Nie ukrywając swej odmienności w kwestiach religijnych, żydowscy Aleksandryjczycy przedstawiają się w omawianym utworze jako pełnoprawni obywatele świata hellenistycznego, współtworzący także jego kulturę.
Bibliografia
Źródła drukowane:
Apocrypha and Pseudepigrapha of the Old Testament, ed. R.H. Charles, vols. 1–2, Oxford 1913.
Flavius Josephus, Contra Apionem, w: Flavii Iosephi opera, ed. B. Niese, Berlin 1892.
Philo Alexandrinus, In Flaccum, w: Alexandrini Philonis opera quae supersunt, eds. L. Cohn, S. Reiter, vol. 6, Berlin 1915.
Philo Alexandrinus, Legatio ad Caium, ed. A. Pelletier, Paris 1972.
Septuaginta, Hrsg. A. Rahlfs, Stuttgart 1965.
Opracowania:
Abel F.M., Les Livres des Maccabées, Paris 1949.
Barclay J.M.G., Jews in the Mediterranean Diaspora. From Alexander to Trajan (323 BCE – 117 CE), Berkeley–Los Angeles–London 1996.
Collins J.J., Between Athens and Jerusalem. Jewish Identity in the Hellenistic Diaspora, Michigan–Cambridge 2000.
Emmet C.W., The Third Book of Maccabees, w: Apocrypha and Pseudepigrapha of the Old Testament, ed. R.H. Charles, vol. 1, Oxford 1913, s. 156–173.
Feldman L.H., Jew and Gentile in the Ancient World. Attitudes and Interactions from Alexander to Justinian, Princeton 1993.
Fraser P.M., Ptolemaic Alexandria, vols. 1–3, Oxford 1972.
Gruen E.S., Diaspora. Jews amidst Greeks and Romans, Cambridge 2002
Gruen E.S., The Construct of Identity in Hellenistic Judaism. Essays on Early Jewish Literature and History, Berlin–Boston 2016.
Kasher A., The Jews in Hellenistic and Roman Egypt. The Struggle for Equal Rights, Texte und Studien zum Antiken Judentum 7, Tübingen 1985.
Mélèze-Modrzejewski J., Żydzi nad Nilem. Od Ramzesa II do Hadriana, Kraków 2000.
Moore C.A., Daniel, Esther and Jeremiah: The Additions, Anchor Bible 44, New York 1977.
Parente F., The Third Book of Maccabees as Ideological Document and Historical Source, “Henoch” 10 (1988), s. 161–166.
Paul A., Le Troisième Livre des Macchabées, Aufstieg und Niedergang der römischen Welt 2.20.1, Berlin–New York 1987.
Schimanowski G., Juden und Nichtjuden in Alexandrien: Koexistenz und Konflikte bis zum Pogrom unter Trajan (117 n. Chr.), Münster 2006.
Scullard H.H., The Elephant in the Greek and Roman World, London 1974.
Tcherikover V., The Third Book of Maccabees as a Historical Source of Augustus’ Time, “Scripta Hierosolymitana” 7 (1961), s. 1–26.
The Third and Fourth Books of Maccabees, ed. and trans. M. Hadas, New York 1953.
Tromp J., The Formation of the Third Book of Maccabees, “Henoch” 17 (1995), s. 311–328.
Walbank F.W., Hellenistic World, Harvard 1993.
Willrich H., Der historische Kern des III. Makkabäerbuches, “Hermes” 39 (1904), s. 244–258.
Wills L.M., The Jewish Novel in the Ancient World, New York 1995.
Wojciechowski M., Apokryfy z Biblii greckiej, Warszawa 2001.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
