Analogie i genealogie modlitwy w trzech religiach monoteistycznych
DOI:
https://doi.org/10.15633/tst.2107Słowa kluczowe:
modlitwa, religia, monoteizm, chrześcijaństwo, judaizm, islamAbstrakt
Modlitwa jest jednym z najistotniejszych przejawów kultu obecnym w każdej religii. Ze względu na różnice występujące w poszczególnych religiach, a także uwarunkowania historyczne, geograficzne i kulturowe, modlitwa przybierała różnorodne formy i środki wyrazu. W niniejszym artykule zostały ukazane analogie pomiędzy modlitwą w judaizmie, chrześcijaństwie i islamie. Modlitwa Izraela wynikała z faktu przynależności do narodu żydowskiego, z którym Bóg zawarł przymierze. Zachowanie warunków owego przymierza stanowiło w przekonaniu człowieka wierzącego gwarancję, że jego modlitwa zostanie wysłuchana. Właściwością modlitwy chrześcijańskiej jest jej ukierunkowanie na osobę i zbawcze dzieło Chrystusa; Jego pośrednictwo stanowi zatem gwarancję skuteczności. Modlitwa w islamie stanowi jeden z pięciu filarów, tzn. podstawowych obowiązków, których przestrzeganie jest warunkiem zbawienia. Pomimo różnic występujących w wyżej omawianych religiach ich wspólną cechą jest podejmowanie dialogu człowieka z Bogiem i przekonanie, że prośby skierowane do Niego zostaną wysłuchane.Bibliografia
Banak J., Modlitwa w Piśmie Świętym, „Materiały Problemowe” 4 (1981), s. 72–78.
Banek K., Islam, w: Słownik wiedzy o religiach, red. K. Banek, Bielsko-Biała 2007, s. 145–193.
Bielawski J., Islam, Warszawa 1980.
Bloom M., Żydowski mistycyzm a magia, Kraków 2011.
Bukowski K., Religie świata wobec chrześcijaństwa, Kraków 1997.
Cantalamessa R., Maggioni B., Modlić się w Duchu i prawdzie. Modlitwa według Biblii, Kraków 2011.
Danecki J., Koran, w: Leksykon religioznawczy, red. W. Tyloch i in., Warszawa 1988, s. 123-124.
Danecki J., Podstawowe wiadomości o islamie, t. 1, Warszawa 1997.
Dziekan M. M., Jak modlą się muzułmanie, Warszawa 1997.
Encyklopedia popularna PWN, red. B. Kaczorowski, Warszawa 2004.
Enzyklopädie der Religionen, Hrsg. M. Elser, S. Ewald, G. Murrer, Augsburg 1990.
Flusser D., Chrześcijaństwo religią żydowską, Warszawa 2003.
von Glasenapp H., Judaizm, w: Judaizm, red. M. Dziwisz, Kraków 1989, s. 9–38.
Gnilka J., Koran i chrześcijanie, Kielce 2010.
Goddard H., Historia stosunków chrześcijańsko-muzułmańskich, Warszawa 2000.
Jasiewicz A., Historia kształtowania się modlitwy Jezusowej, „Seminare. Poszukiwania Naukowo-Pastoralne” 25 (2008), s. 403–411.
Jóźwiak F., Znaczenie modlitwy w dziełach św. Łukasza, w: Studia z teologii św. Łukasza, red. F. Gryglewicz, Poznań–Warszawa–Lublin 1973, s. 125–140.
Kameraz-Kos N., Święta i obyczaje żydowskie, Warszawa 2006.
Kościelniak K., Tradycja muzułmańska na tle akulturacji chrześcijańsko-islamskiej od VII do X wieku. Geneza, historia i znaczenie zapożyczeń nowotestamentowych w hadisach, Kraków 2001.
Królikowski J., Tajemnica Kościoła według św. Pawła, w: Benedykt XVI, Święty Paweł Apostoł Narodów, Poznań 2008.
Leksykon podstawowych pojęć religijnych. Judaizm, chrześcijaństwo, islam, red. A. Khoura, Warszawa 1998.
Leuze R., Christentum und Islam, Tübingen 1994.
Łabuda P., Święty Paweł trzynasty apostoł, Tarnów 2011.
Łabuda P., Z Maryją i św. Pawłem poznawać i głosić Chrystusa, Tarnów 2009.
Łach J., Motywacje modlitwy w Biblii, „Studia Theologica Varsaviensia” 23 (1985) nr 2, s. 55–71.
Mały słownik kultury świata arabskiego, red. J. Bielawski, Warszawa 1971.
Mały słownik religioznawczy, red. Z. Poniatowski, Warszawa 1969.
Martin G., Uczmy się modlić jak Chrystus, Kraków 2003.
Matea S. M., Modlitwa prośby, „Ateneum Kapłańskie” 55 (1963) t. 66, s. 338–346.
Miklicz M., Chrześcijaństwo (I tysiąclecie), w: Słownik wiedzy o religiach, red. K. Banek, Bielsko-Biała 2007, s. 33–56.
Muszyński H., Biblijne korzenie modlitwy, „Ateneum Kapłańskie” 75 (1983) t. 100 z. 3, s. 335–348.
Pawłowicz Z., Modlitwa i mistyka islamu a chrześcijaństwo, „Ateneum Kapłańskie” 79 (1987) t. 108 z. 3, s. 407–420.
de la Potterie I., Modlitwa Jezusa, Mesjasza – Sługi Bożego – Syna Bożego, Kraków 1996.
Quoist M., Modlitwa i czyn, Warszawa 2002.
Rahner K., Kiedy się modlisz…, Paryż 1968.
Scarabel A., Islam, Kraków 2004.
Seremet B., Dzieje Apostolskie i listy katolickie, Tarnów 2001.
Simon M., La civilisation de l’antiquité et le christianisme, Paris 1972.
Solomon N., Judaizm, Warszawa 1997.
Stachowiak L., Modlitwa w Piśmie Świętym, „Ateneum Kapłańskie” 55 (1963) t. 66 z. 5, s. 299-309.
Szymański E., Islam pierwotny, w: Zarys dziejów religii, red. J. Keller, Warszawa 1986, s. 750–768.
Tomal M., Jak modlą się Żydzi. Antologia modlitw, Warszawa 2000.
Tyloch W., Judaizm, Warszawa 1987.
Tyloch W., Bogowie czterech stron świata, Łódź 1988.
de Vaux R., Instytucje starego Testamentu, t. 2, Poznań 2004.
de Vries S. P., Obrzędy i symbole Żydów, Kraków 1999.
Woroniecki J., Pełnia modlitwy, Poznań 1982.
Yaken F., Co oznacza moja przynależność do islamu, Białystok 2000.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2017 Barbara Marcinkowska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Twórca oświadcza, że służą mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0) Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).
