Działalność Zgromadzenia Sióstr Karmelitanek Dzieciątka Jezus w ostatnim okresie życia m. Teresy Kierocińskiej (1945–1946)
DOI:
https://doi.org/10.15633/tes.09204Słowa kluczowe:
historia Polski (1945–1946), historia Kościoła w Polsce (1945–1946), zgromadzenia zakonne, Zgromadzenie Sióstr Karmelitanek Dzieciątka Jezus, czcigodna sługa Boża Teresa Kierocińska CSCIJ, SosnowiecAbstrakt
The last period of Mother Teresa Kierocińska’s life was a difficult time for Poland, marked by chaos and instability. The years 1945–1946 were at the same time a period of intensive ministry of the Foundress of the Congregation as Superior General. After the end of hostilities, Mother Teresa and her sisters immediately joined the new tasks of the Church and responded to the needs of their surroundings.
The congregation had to take urgent care of the premises for its activities. The sisters in Wolbrom were in a particularly difficult situation, being deprived of their own dwelling. In a short time, the Carmelite Sisters renovated the building assigned to them, at the same time carrying out care and educational activities. They ran two kindergartens and courses for girls. The work of the sisters in Polanka Wielka also required new organisation. There, within a few months, a semi-public chapel and rooms for a kindergarten were erected using the planks of a former German barrack. Between 1945 and 1946, work was carried out to adapt the building in Sosnowiec, where the various sectors of the educational establishment were located. In addition, care was taken to allocate an abandoned building in Wiejska Street to the state authorities for the purposes of an orphanage.
Since 1945, in all Carmelite institutions of the Child Jesus, a wide range of apostolic activities have been resumed, including kindergartens, tailoring and embroidery courses, religious instruction, charitable services, and nursing. A retreat house in Czerna was resumed. The development of activities was accompanied by Mother Kierocińska’s concern for the spiritual development of the congregation. Mother Teresa took care of the formation of the professed sisters, as well as of the numerous group of candidates she accepted into the religious community. She was keen to deepen Carmelite spirituality and to ensure that the sisters were guided by the Discalced Carmelites. The new situation allowed for regular visits from the Carmelite fathers with the ministry of retreatants and confessors.
At the beginning of July 1946, m. Teresa fell ill with peritonitis and, after suffering for several days, passed to eternity on 12 July 1946 in the presence of the sisters. This was shortly before the scheduled General Chapter at which she was to resign as Superior General. The funeral ceremony took place on 15 July and was presided over by Bishop Stanisław Czajka. After the Holy Mass celebrated in the Church of the Assumption of the Blessed Virgin Mary in Sosnowiec, a numerous funeral procession with the body of the deceased went to the cemetery in Józef Mirecki Avenue. The funeral became a real manifestation of the population who wanted to honor the “Mother of Workers and Zagłębie”.
Bibliografia
I. ŹRÓDŁA
ŹRÓDŁA RĘKOPIESMIENNE
Archiwum Generalne Zgromadzenia Sióstr Karmelitanek Dzieciątka Jezus w Markach
Akta domu zakonnego w Sosnowcu.
Akta działalności Zgromadzenia.
Akta normatywne: Zwyczajniki Zgromadzenia.
Akta personalne sióstr Zgromadzenia.
Kronika Domu Generalnego Zgromadzenia Sióstr Karmelitanek Dzieciątka Jezus, t. 1 (31 XII 1921 – 31 XII 1951).
Księga postulatu i nowicjatu (1921–1953).
Księga ślubów wieczystych (1934–1956).
Archiwum Matki Teresy Kierocińskiej w Sosnowcu
Korespondencja Sióstr Karmelitanek Dzieciątka Jezus do m. Teresy Kierocińskiej (1928–1946).
Pisma Służebnicy Bożej Teresy Janiny Kierocińskiej (Pisma M. Teresy), t. 1, zespół sióstr karmelitanek Dzieciątka Jezus (oprac.) (mps).
Wspomnienia o Matce Teresie Kierocińskiej.
Dokumentacja dotycząca działalności przedszkola w Milowicach.
Kancelaria Zarządu Generalnego Zgromadzenia Sióstr Karmelitanek Dzieciątka Jezus w Markach
Dokumentacje kapituł generalnych.
Księga Ewidencyjna Zgromadzenia Sióstr Karmelitanek Dzieciątka Jezus, t. 1 (31 XII 1921 – 25 III 1989), Warszawa–Marki.
Księga nekrologów.
Archiwum Kurii Metropolitalnej w Częstochowie
Akta Zgromadzenia Sióstr Karmelitanek Dzieciątka Jezus.
Archiwum Założyciela Zgromadzenia Sióstr Karmelitanek Dzieciątka Jezus w Łodzi
List o. A. Gądka do m. T. Kierocińskiej (Roma, 19 II 1942).
ŹRÓDŁA DRUKOWANE
Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o Kościele Lumen gentium [w:] Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje, Poznań 2002.
Ustawy Sióstr Karmelitanek Dzieciątka Jezus w Sosnowcu, [b.m.] 1933.
Wspomnienia o współpracy międzyzakonnej Zgromadzeń Zakonnych Żeńskich w Polsce po II wojnie światowej do 1960 r., M.A. Łączka (oprac.), Warszawa 1986.
LITERATURA
Dziurok A., Problemy narodowościowe w województwie śląskim i sposoby ich rozwiązania [w:] Województwo śląskie 1945–1950. Zarys dziejów politycznych, A. Dziurok, R. Kaczmarek (red.), Katowice 2007, s. 539–604.
Furmanik K. OCD, Księga zmarłych ojców i braci karmelitów bosych prowincji polskiej i prowincji krakowskiej pw. Ducha Świętego 1881–1998, Kraków 1998.
Gallas G., Zatruty pokój. 1945 – wojna, która się nie skończyła, Wrocław 2012.
Golon M., „Pomorska obława”. Deportacje Polaków z Pomorza do obozów NKWD w ZSRR w 1945 roku [w:] Polska 1939–1945. Straty osobowe i ofiary represji pod dwiema okupacjami, W. Materski, T. Szarota (red.), Warszawa 2009, s. 291–303.
Kaczmarek E., Dlaczego przeszkadzały? Polityka władz partyjnych i rządowych wobec żeńskich zgromadzeń zakonnych w Polsce w latach 1945–1956, Warszawa 2007.
Kaczmarek R., Historia Polski 1914–1989, Warszawa 2010.
Kronika parafii św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Czeladzi (1939–1945) [w:] M. Trąba, Czeladź w latach II wojny światowej (1939–1945), Katowice 2011.
Lowe K., Dziki kontynent. Europa po II wojnie światowej, Poznań 2013.
Relacje kościelno-państwowe na przykładzie diecezji częstochowskiej. Dokumenty (1945–1953), W.P. Wlaźlak (wstęp, red. i oprac.), Rzeszów 2011.
Następstwa zagłady Żydów. Polska 1944–2090, F. Tych, M. Adamczyk-Garbowska (red.), Lublin 2011.
Paczkowski A., Represje sowieckie wobec uczestników polskiego podziemia zbrojnego w latach 1944–1945 [w:] Polska 1939–1945. Straty osobowe i ofiary represji pod dwiema okupacjami, W. Materski, T. Szarota (red.), Warszawa 2009, s. 279–290.
Rok 1945 w województwie śląsko-dąbrowskim, A. Topola (red.), Katowice 2004.
Rok 1945 w Zagłębiu Dąbrowskim, J. Walczak (red.), Sosnowiec 2000.
Sadownicza U., Dzieje domu zakonnego Zgromadzenia Sióstr Karmelitanek Dzieciątka Jezus w Sosnowcu (1925–1989) – wybrane zagadnienia (cz. 2), „Textus et Studia”, 10 (2017), nr 2, s. 141–183.
Schöennett G., Służebnica Boża Teresa Janina Kierocińska [w:] Święci polscy, t. 9, J.R. Bar (red.), Warszawa 1986, s. 215–268.
Sieradzki P., Janina Kierocińska – M. Teresa od św. Józefa (1885–1985) Współzałożycielka Zgromadzenia Sióstr Karmelitanek Dzieciątka Jezus „Matka Zagłębia” [w:] „Miłość Boga mierzy się miłością bliźniego”. Duchowość sługi Bożej Teresy od św. Józefa (Janiny Kierocińskiej, 1885–1946) Współzałożycielki Zgromadzenia Sióstr Karmelitanek Dzieciątka Jezus. Dokumentacja IV Sympozjum, S. Urbański, K.Z. Dubel (red.), Warszawa–Sosnowiec 2011, s. 25–36.
Sowa A.L., Historia polityczna Polski 1944–1991, Kraków 2011.
Szczepańczyk W.R., Historia Domu Dziecka im. Dzieciątka Jezus w Sosnowcu w latach 1942–1962, „Textus et Studia”, 12 (2017), nr 4, s. 105–176.
Szczepańczyk W.R., Zgromadzenie Sióstr Karmelitanek Dzieciątka Jezus w latach 1921–1990, Lublin 2021.
Szczepańczyk W.R., Życie codzienne i „niecodzienne” sióstr karmelitanek Dzieciatka Jezus w okresie okupacji niemieckiej (na przykładzie działalności klasztorów w Sosnowcu i Wolbromiu oraz placówki w Jaworznie) [w:] Wiara i Niepodległość. Religijne i patriotyczne tradycje terenów diecezji sosnowieckiej (XIX–XX wiek), A. Dziurok, M. Trąba (red.), Katowice–Sosnowiec–Warszawa 2019, s. 301–341.
Tokarska-Bakir J., Pod klątwą. Społeczny portret pogromu kieleckiego, t. 1, Warszawa 2018.
Trąba M., Część diecezji częstochowskiej w granicach województwa śląskiego [w:] Województwo śląskie 1945–1950. Zarys dziejów politycznych, A. Dziurok, R. Kaczmarek (red.), Katowice 2007, s. 492–529.
Wieliczka-Szarkowa J., Żołnierze wyklęci. Niezłomni bohaterowie, Kraków 2013.
Węgrzyn D., Aparat bezpieczeństwa państwa wobec środowisk narodowych na Górnym Śląsku i Zagłębiu Dąbrowskim w latach 1945–1956, Katowice–Kraków 2007.
Węgrzyn D., Wywiezieni z Górnego Śląska w 1945 roku [w:] Polska 1939–1945. Straty osobowe i ofiary represji pod dwiema okupacjami, W. Materski, T. Szarota (red.), Warszawa 2009, s. 304–312.
Woźniczka Z., Skutki wkroczenia Armii Czerwonej i działalności NKWD w 1945 roku [w:] Województwo śląskie 1945–1950. Zarys dziejów politycznych, A. Dziurok, R. Kaczmarek (red.), Katowice 2007, s. 55–77.
Zamiatała D., Caritas. Działalność i likwidacja organizacji 1945–1950, Lublin 2000.
Zaremba M., Wielka Trwoga. Polska 1944–1947. Ludowa reakcja na kryzys, Kraków 2012.
Zwolski M., Represje wobec ludności cywilnej po wkroczeniu Armii Czerwonej w latach 1944–1945 [w:] Polska 1939–1945. Straty osobowe i ofiary represji pod dwiema okupacjami, W. Materski, T. Szarota (red.), Warszawa 2009, s. 271–278.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
