Nieczystość w dyskusjach publicznych
DOI:
https://doi.org/10.15633/acr.3634Słowa kluczowe:
etyka słowa, higiena werbalna, moralność społeczna, nieczystość, tabuAbstrakt
Celem referatu jest omówienie nieczystości w dyskusjach publicznych, która wykracza poza dobre obyczaje językowe. Jest to forma nadużycia językowego, obniżająca publiczną przyzwoitość.
W sporach publicznych nie myśli się o niej w znaczeniu religijnym, ale przede wszystkim w kontekście moralności społecznej, a w szczególności zasad moralnych.
O „nieczystości” mówi się tam, gdzie dostrzega się słabość moralną człowieka, jego stan moralnie patologiczny, dno, upadek, brak umiejętności konsekwentnego kierowania się zasadami moralnymi i podporządkowania im swojego działania w sferze społecznej. Przez „nieczystość” użytkownicy języka wskazują na niemożliwość zaakceptowania krzywdy człowieka, niesprawiedliwego prawa, bezczynności wobec zła.
Bibliografia
Bralczyk J., Język na sprzedaż, Gdańsk 2008.
Butler J., Walczące słowa. Mowa nienawiści i polityka performatywu, Poznań 2010.
Grzegorczykowa R., O działaniach zamierzonych i mimowolnych, w: Words are physicians for an ailing mind, eds. M. Grochowski, D. Weiss, München 1991, s. 195–200 (Sagners Slavistische Sammlung, 17).
Jadacki J. J., Zły język, w: Etyka międzyludzkiej komunikacji, red. J. Puzynina, Warszawa 1993, s. 33–38.
Kaczor M., Czynności mowy, które budują złe relacje międzyludzkie (na podstawie współczesnych sporów publicznych), w: Kontakty językowe w komunikowaniu, red. M. Steciąg, M. Adamczyk, M. Bieszczanik, Zielona Góra 2016, s. 339–352 (Zielonogórskie Seminaria Językoznawcze 2015).
Kaczor M., Jak uczestnicy dyskusji publicznych wypowiadają się o chciwości? Próba rekonstrukcji znaczenia, w: Media – Biznes – Kultura, red. B. Czechowska-Derkacz, D. Chomik, J. Wojsław, t. 2, Gdańsk 2018, s. 111–129.
Kaczor M., Krótko, ostro, do słuchu. Język współczesnych sporów publicznych (na przykładzie dyskusji o uchodźcach i migrantach w „Tygodniku Powszechnym”), w: Aksjologiczne aspekty komunikacji. Materiały z Forum Etyki Słowa, red. I. Benenowska, E. Laskowska, B. Morzyńska-Wrzosek, Bydgoszcz 2019, s. 81–98.
Kaczor M., „Lenistwo przerasta nasze siły”. Etyczno-moralny wymiar lenistwa (na przykładzie dyskusji publicznych), „Komunikacja i Konteksty” 1 (2018),
s. 49–61.
Kaczor M., Struktura znaczenia leksemu pycha (na podstawie współczesnych debat publicznych). Szkic językowy, „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Filologia Polska. Językoznawstwo” 12 (2016), s. 107–120.
Kaczor M., Tabu a funkcja estetyczna języka, „Język Polski” 1 (2003), s. 46–49.
Kaczor M., Zazdrość jako problem etyczny (na przykładzie dyskusji publicznych), w: Etyka w komunikacji, red. G. Habrajska, Łódź 2018, s. 129–144 (Teorie i Praktyki Komunikacyjne).
Karwat M., O złośliwej dyskredytacji. Manipulowanie wizerunkiem przeciwnika, Warszawa 2006.
Klemensiewicz Z., Higiena językowego obcowania, „Język Polski” 45 (1965) z. 1, s. 1–8.
Komputerowy słownik języka polskiego, Warszawa 2000.
McNair B., Seks, demokratyzacja pożądania i media, czyli kultura obnażania, Warszawa 2004.
Pawłowska R., Język rani i obraża, „Język–Szkoła–Religia” 6 (2011), s. 264–268.
Peisert M., Formy i funkcje agresji werbalnej. Próba typologii, Wrocław 2004.
Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny, red. H. Zgółkowa, t. I–L, Poznań 1994–2005.
Puzynina J., O zasadach współdziałania językowego, „Prace Filologiczne” 33 (1986), s. 61–66.
Puzynina J., Słowo–wartość–kultura, Lublin 1997.
Puzynina J., U podstaw etyki mowy, „Ethos” 2–3 (1988), s. 129–133.
Słownik języka polskiego, red. M. Szymczak, t. 1–3, Warszawa 1978–1981.
Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski, t. 1–11, Warszawa 1958–1969.
Słownik współczesnego języka polskiego, red. B. Dunaj, t. 1–2, Warszawa 1996.
Uniwersalny słownik języka polskiego, red. S. Dubisz, t. 1–6, Warszawa 2003.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
