Możliwość udzielenia sakramentu bierzmowania osobom z niepełnosprawnością intelektualną
DOI:
https://doi.org/10.15633/acan.18205Słowa kluczowe:
dyspozycja do przyjęcia bierzmowania, niepełnosprawność umysłowa, prawo do sakramentów, sakrament bierzmowania, używanie rozumuAbstrakt
Prawodawca powszechny ze względu na równość w godności wszystkich wiernych troszczy się o to, aby każdy miał dostęp do sakramentów na miarę swoich dyspozycji i możliwości ich owocnego przyjęcia. Dlatego nie można zgodzić się z twierdzeniem, że osoby z niepełnosprawnością intelektualną mają ograniczony dostęp do sakramentu bierzmowania, ponieważ nie jest on niezbędny do zbawienia. Artykuł przedstawia argumenty teologiczne oraz prawne, które dowodzą, że wierni z upośledzeniem umysłowym mogą otrzymać bierzmowanie. Osoby, które najprawdopodobniej nigdy nie osiągną w wystarczającym stopniu używania rozumu, nie powinny być pozbawiane darów ze skarbca duchowego Kościoła. To teologiczno-prawne rozważanie jest próbą dyskusji ze sceptykami, a jednocześnie może być zachętą dla rodziców i pasterzy, aby szukać dróg do jak najlepszego duszpasterstwa osób niepełnosprawnych w celu owocnego przyjęcia tego sakramentu.
Bibliografia
Bartnik C., Dogmatyka katolicka, t. 2, Lublin 2003.
Blaza M., Kowalczyk D., Traktat o sakramentach, w: M. Blaza, D. Kowalczyk, Dogmatyka, t. 5: Traktat o sakramentach. Traktat o człowieku, Warszawa 2007, s. 215–549.
Beal J., Coriden J., Green T., New Commentary on the Code of Canon Law, New York 2000.
Benedykt XVI, Adhortacja apostolska Sacramentutm caritatis, 22.02.2007.
Brzemia-Bonarek A., Aby nie zaprzepaścić łaski, czyli kilka słów o wieku bierzmowania, „Bielsko-Żywieckie Studia Teologiczne” 16 (2015), s. 55–70.
Cappello F. M., Tractatus canonico-moralis. De sacramentis, t. 1, [brak miejsca wydania] 1962.
Celeghin A., Disposizioni per l’ammissione alla cresima e itinerario mistagogico, w: Quando si diventa cristiani. I sacramenti dell’iniziazione: indicazioni canoniche e pastorali, a cura di G. Trevisan, Milano 2003, s. 195–216.
Chiappetta L., Il Codice di Diritto Canonico, t. 2, Bologna 2011.
Pontificia Commissio Codici Iuris Canonici Recognoscendo, Coetus studiorum „De sacramentis” (series altera: sessio III ), „Communicationes” 10 (1978), s. 81–82.
Codex Canonum Ecclesiarum Orientalium auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus, 18.10.1990, „Acta Apostolicae Sedis” 82 (1990), s. 1045–1364.
Codex Iuris Canonici auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus. Kodeks prawa kanonicznego, promulgowany przez papieża Jana Pawła II w dniu 25 stycznia 1983 roku. Stan prawny na dzień 18 maja 2022 roku. Zaktualizowany przekład na język polski, Poznań 2022.
Codex Iuris Canonici. Kodeks prawa kanonicznego. Komentarz, red. naukowa P. Majer, Warszawa 2023.
Congregatio de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum, Litterae Congregationis „Prot. N. 2607/98/L”, 18.12.1999, „Notitiae” 35 (1999) nr 11–12, s. 537–540.
Courth F., I sacramenti. Un trattato per lo studio e per la prassi, Brescia 2010.
Cyryl Jerozolimski, Katechezy, tł. W. Kania, Warszawa 1973.
Franciszek, Orędzie na Światowy Dzień Osób Niepełnosprawnych, Watykan 3.12.2019, https://www.ekai.pl/dokumenty/oredzie-papieza-franciszka-naswiatowy-dzien-osob-niepelnosprawnych-2019/ (29.09.2021).
Frank E., I sacramenti dell’iniziazione, della penitenza e dell’unzione degli infermi, Roma 2012.
Ghizzoni L., Dare i sacramenti agli handicappati psichici gravi?, w: Quando si diventa cristiani. I sacramenti dell’iniziazione: indicazioni canoniche e pastorali, a cura di G. Trevisan, Milano 2003, s. 316–320.
Incrementa in Progressu 1983 Codicis Iuris Canonici, comp. E. Peters, Montréal 2005.
Jan Paweł II , Adhortacja apostolska Christifideles laici, 30.12.1988.
Jan Paweł II , Homilia wygłoszona podczas mszy świętej z udzieleniem bierzmowania grupie niepełnosprawnych chłopców, 11.04.1981, w: Nauczanie papieskie, t. 4, cz. 1, Poznań 1989, s. 436–437.
Janczewski Z., Ważność sprawowania sakramentów wtajemniczenia chrześcijańskiego, uzdrowienia i święceń w porządku prawnym Kościoła katolickiego, Warszawa 2011.
Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 1994.
Kiciński A., Katecheza przed bierzmowaniem osób z niepełnosprawnością intelektualną, „Roczniki Liturgiczne” 1 (2009), s. 181–191.
Kinchyk O., Sakrament posłania. Teologia sakramentu Ducha Świętego w Kościołach chrześcijańskich, Kraków 2020.
Komisja Wychowania Katolickiego, Wskazania Konferencji Episkopatu Polski dotyczące przygotowania do przyjęcia sakramentu bierzmowania, III /7, „Akta Konferencji Episkopatu Polski” 29 (2017), s. 65–70.
Krakowiak C., Sakrament bierzmowania, Lublin 2012.
Krakowiak C., Sakramenty w życiu chrześcijanina, Lublin 2013.
Martín de Agar J., Can. 845, w: Exegetical commentary on the Code of canon law, t. 3/1, Chicago 2004, s. 416–419.
Miralles A., I sacramenti cristiani. Trattato generale, Roma 2016.
Montini G., La morte come fine del mondo individuale. Il pericolo di morte nel diritto canonico: normativa e significato ecclesiologico, w: La fine del tempo, a cura di G. Canobbio, Brescia 1998, s. 309–344 (Quaderni Teologici del Seminario di Brescia, 8).
Müller G. L., Dogmatyka katolicka, Kraków 2015.
Nocke F.-J., Dottrina dei sacramenti, Brescia 2020.
Obrzędy bierzmowania dostosowane do zwyczajów diecezji polskich, Katowice 2019.
Pastuszko M., Sakrament bierzmowania, Kielce 2005.
Paweł VI, Konstytucja apostolska Divinae consortium naturae, 15.08.1971, w: Obrzędy bierzmowania do zwyczajów diecezji polskich, Katowice 2019.
Pawluk T., Prawo kanoniczne według Kodeksu Jana Pawła II, t. 2: Lud Boży, jego nauczanie i uświęcanie, Olsztyn 2010.
Pighin B. F., Diritto sacramentale canonico, Venezia 2016.
Plezia M., Słownik łacińsko-polski, t. 1, Warszawa 1998.
Rincón-Pérez T., Can. 889, w: Exegetical commentary on the Code of canon law, t. 3/1, Chicago 2004, s. 533–540.
Rincón-Pérez T., La liturgia e i sacramenti nel diritto della Chiesa, Roma 2014.
Rituale Romanum, editio typica 1952, a cura di M. Sodi, A. Toniolo, Città del Vaticano 2008.
Sandrin L., Assistenza pastorale e spiritualità della persona con handicap mentale, w: Dignità e diritti delle persone con handicap mentale. Atti del Simposio promosso dalla Congregazione per la Dottrina della Fede. Roma, gennaio 2004, Città del Vaticano 2007.
Sobeczko H., Problematyka duszpasterska sakramentu bierzmowania, w: Sakramenty i sakramentalia, red. W. Świerzawski, Zawichost 2013, s. 45–63.
Sobór Florencki, Bulla unii z Ormianami Exultate Deo, w: Dokumenty soborów powszechnych. Tekst grecki, łaciński, arabski, ormiański, polski, układ i oprac. A. Baron, H. Pietras, t. 3: 1414–1445, Kraków 2007, s. 492–543.
Sobór Trydencki, Kanony o sakramentach, w: Dokumenty soborów powszechnych. Tekst łaciński, polski, układ i oprac. A. Baron, H. Pietras, t. 4/1: (1511–1870) Lateran V, Trydent, Watykan I, Kraków 2007, s. 356–361.
Sosna K., Nauczanie Kościoła i praktyczne porady, w: Jak przygotować młodzież z niepełnosprawnością intelektualną do bierzmowania?, red. K. Sosna, Gniezno 2010, s. 7–42.
Stala J., Rodzina wobec niepełnosprawności intelektualnej dziecka. Obawy i nadzieje, w: Etyczne i duchowe potrzeby osób niepełnosprawnych, red. R. Buchta, K. Sosna, Katowice 2007, s. 30–39.
Testa B., Sakramenty Kościoła, Poznań 1998.
Vademecum liturgiczne, https://vademecumliturgiczne.pl/2017/07/26/waznei-godziwe-przyjmowanie-sakramentow-swietych/ (23.02.2021).
Zubert B. W., Prawo do sakramentów świętych, „Studia Prawnicze KUL” (2008) nr 3, s. 113–128.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Bartosz Trojanowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrót oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).
