Dyscyplina sprawowania liturgii z 1962 roku według motu proprio „Traditionis custodes” papieża Franciszka oraz „Responsa ad dubia” Kongregacji Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów (cz. 1)
DOI:
https://doi.org/10.15633/acan.19105Słowa kluczowe:
Traditionis custodes, Responsa ad dubia, liturgia z 1962, liturgia tradycyjnaAbstrakt
Decyzją papieża Franciszka dokonano zmian w dyscyplinie celebracji liturgii według ksiąg z 1962 roku zwanej dotąd nadzwyczajną formą rytu rzymskiego. Dokonało się to poprzez ustawodawcze normy papieskiego motu proprio Traditionis custodes z 16 lipca 2021 roku – dekretu generalnego biskupa rzymskiego jako najwyższego ustawodawcy. Papieska ustawa została autentycznie zinterpretowana poprzez Responsa ad dubia Kongregacji Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów z 4 grudnia 2021 roku. Celem wydanych dokumentów, co dookreślił papież Franciszek, było ujednolicenie liturgii w Kościele łacińskim oraz ułatwienie procesu umacniania jedności eklezjalnej.
Bibliografia
Benedictus XVI, Epistula ad Episcopos Catholicae Ecclesiae Ritus Romani Con grande fiducia, 07.07.2007, „Acta Apostolicae Sedis” 99 (2007), s. 795–799; tekst polski: Benedykt XVI, List do biskupów o motu proprio Summorum Pontificum, „L’Osservatore Romano” wyd. pol. 28 (2007) nr 9, s. 23–25.
Benedictus XVI, Litterae apostolicae „motu proprio” datae de usu extraordinario antiquae formae Ritus Romani Summorum Pontificum, 7.07.2007, „Acta Apostolicae Sedis” 99 (2007), s. 777–781; tekst polski: List papieża Benedykta XVI do biskupów z okazji publikacji motu proprio Summorum Pontificum, „Anamnesis” 51 (2007), s. 9–12.
Berthe P.-M., Le motu proprio „Traditionis custodes”. L’avenir du rite romain encien en question, „Studia Canonica” 56 (2022), s. 236–239.
Burke R. L., Statement on the Motu proprio „Traditionis custodes”, https://www.cardinal burke.com/presentations/traditionis-custodes (22.09.2021).
Ciáurriz M. J., Instrucción, w: Diccionario general de Derecho Canónico, obra dirigida y coordinada por J. Otaduy, A. Vianna, J. Sedano, t. 4, Pamplona 2012, s. 674–678.
Codex Iuris Canonici, auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus. Kodeks prawa kanonicznego promulgowany przez papieża Jana Pawła II w dniu 25 stycznia 1983 roku. Stan prawny na dzień 18 maja 2022 roku. Zaktualizowany przekład na język polski, Poznań 2022.
Congregatio de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum, Licet solutiones quae proponuntur potestatem legislativam non habeant, induunt tamen vestem officialem quia actuale magisterium et praxim huius Congregationis exprimunt, „Notitiae” 34 (1997), s. 138.
Congregatio de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum, Responsa ad dubia su alcune disposizioni della Lettera apostolica in forma di motu proprio Traditionis custodes, 4.12.2021, „Communicationes” 53 (2021), s. 515–526; tekst polski: Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, Odpowiedzi na wątpliwości w sprawie niektórych postanowień Listu apostolskiego w formie motu proprio Traditionis custodes papieża Franciszka, „Anamnesis” 109 (2022), s. 29–38.
Congregatio pro Doctrina Fidei, Letter to the presidents of bishops’ conferences, 07.03.2020, https://rorate-caeli.blogspot.com/2020/04/breaking-important-summorum-under.html (10.03.2020).
Congregatio pro Doctrina Fidei. Pontificia Commissio Ecclesia Dei, Instructio [Universae Ecclesiae] ad exsequendas Litteras apostolicas Summorum Pontificum a S.S. Benedicto PP. XVI Motu Proprio datas, 30.04.2011, „Acta Apostolicae Sedis” 103 (2011), s. 413–420; tekst polski: Kongregacja Nauki Wiary. Papieska Komisja Ecclesia Dei, Instrukcja [Universae Ecclesiae] dotycząca zastosowania Listu apostolskiego motu proprio „Summorum Pontificum” Jego Świątobliwości Benedykta XVI, w: Ustrój hierarchiczny Kościoła. Wybór źródeł, t. 2, red. M. Sitarz, A. Romanko, U. Wasilewicz i inni, Lublin 2013, s. 655–669.
Congregatio pro Doctrina Fidei, „Responsum ad propositum dubium” circa la benedizione delle unioni di persone dello stesso sesso, 22.02.2021, „Communicationes” 53 (2021), s. 133–136; tekst polski: Responsum ad dubium Kongregacji Nauki Wiary odnośnie udzielania błogosławieństwa związkom osób tej samej płci, https://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/documents/rc_con_cfaith_doc_20210222_responsum-dubium-unioni_pl.html (06.06.2023).
De Paolis V., Commento al art. 18, w: Commento alla „Pastor Bonus” e alle norme sussidiarie della Curia Romana, a cura di P. V. Pinto, Libreria Editrice Vaticana 2003, s. 34–35.
Dicasterium de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum, Rescriptum ex audientia SS.MI Il Santo Padre, 20.02.2023, https://www.vatican.va/roman_curia/congregations/ccdds/ documents/rc_con_ccdds_doc_20230220_rescriptum-traditioniscustodes_it.html (21.02.2023).
Dzierżon G., Instrukcje w kanonicznym porządku prawnym (kan. 34 § 1–3 KPK), „Folia Iuridica” 80 (2017), s. 19–27.
Dzierżon G., Interpretacja autentyczna ustaw kościelnych, „Seminare” 24 (2007), s. 191–204.
Dzierżon G., Ogólne dekrety wykonawcze w kanonicznym porządku prawnym, „Forum Iuridicum” 4 (2005), s. 189–199.
Dzierżon G., Znaczenie dekretów generalnych w kanonicznym systemie prawnym, „Prawo Kanoniczne” 49 (2006) nr 1–2, s. 85–97.
Fernández Rodríguez P., La instrucción Universae Ecclesiae para la interpretación y aplicación del motu proprio „Summorum Pontificum”, „Liturgia y espiritualidad” 43 (2012), s. 710–730.
Foster J. J., Canonical Reflections on „Universae Ecclesiae”, the Instruction on the Application of „Summorum Pontificum”, „The Jurist” 73 (2013), s. 89–129.
Francesco, Lettera ai vescovi di tutto il mondo per presentare il motu proprio Traditionis custodes sull’uso della liturgia romana anteriore alla riforma del 1970, 16.07.2021, „Ephemerides Liturgicae” 135 (2021), s. 492–498; tekst polski: List Ojca Świętego Franciszka do Biskupów całego świata w celu przedstawienia Motu proprio Traditionis custodes o stosowaniu liturgii rzymskiej sprzed reformy z 1970 r., „Anamnesis” 107 (2021), s. 13–18.
Francesco, Lettera apostolica in forma di „motu proprio” sull’uso della liturgia romana anteriore alla riforma del 1970 Traditionis custodes, 16.07.2021, „Ephemerides Liturgicae” 135 (2021), s. 486–491; tekst polski: List apostolski w formie motu proprio Jego Świątobliwości papieża Franciszka Traditionis custodes w sprawie stosowania liturgii rzymskiej sprzed reformy z 1970 r., „Anamnesis” 107 (2021),
s. 7–9.
Francesco, Udienza ai partecipanti alla Settimana Liturgica Nazionale Do il benvenuto, 24.08.2017, „L’Osservatore Romano” 193 (2017), s. 8; tekst polski: Franciszek, Przemówienie do uczestników włoskiego 68. Krajowego Tygodnia Liturgicznego, „L’Osservatore Romano” wyd. pol. 37 (2017) nr 9, s. 9–12.
Glendinning C. J., „Summorum Pontificum” and the use of the extraordinary form of the roman rite: a canonical analysis in light of the current liturgical law, Ottawa 2010, pro manuscripto.
Glendinning C. J., „Universae Ecclesiae”: text and commentary, „Studia Canonica” 45 (2011), s. 355–409.
Glendinning C. J., The Priestly Society of St. Pius X: The Past, Present, and Possibilities for the Future, „Studia Canonica” 48 (2014), s. 331–372.
Gómez-Iglesias V., La „aprobación específica” en la „Pastor bonus” y la seguridad jurídica, „Fidelium Iura” 3 (1993), s. 361–423.
Górzyński J., Sugestie dla biskupów diecezjalnych w sprawie „Traditionis custodes”, http://vademecumliturgiczne.pl/2021/09/07/sugestie-dla-biskupow-diecezjalnych-w-sprawie-traditionis-custodes/ (18.03.2022).
Grad P., Zrozumieć „Traditionis custodes”. Analiza listu Ojca Świętego Franciszka do biskupów całego świata prezentującego list apostolski motu proprio „Traditionis custodes” dotyczący użycia liturgii rzymskiej sprzed reformy roku 1970, „Christianitas” 85 (2021), s. 35–133.
Joannes Paulus II, Constitutio apostolica de Curia Romana Pastor bonus, 28.06.1988, „Acta Apostolicae Sedis” 80 (1988), s. 841–912; tekst polski: Jan Paweł II, Konstytucja apostolska Pastor bonus o Kurii rzymskiej, w: Ustrój hierarchiczny Kościoła. Wybór źródeł, red. W. Kacprzyk, M. Sitarz, Lublin 2006, s. 217–257.
Johnston W. H., Care for the Church and Its Liturgy. A Study of „Summorum Pontificum” and the Extraordinary Form of the Roman Rite, Collegeville (MI) 2013.
Kaczor A., Papieska Rada Tekstów Prawnych i interpretacje autentyczne, „Kościół i Prawo” 15 (2013) nr 2, s. 133–163.
Kisiel T., Warowny F., Analiza kanonistyczna motu proprio „Traditionis custodes”, http://chri stianitas.org/news/analiza-kanonistyczna-motu-proprio-traditionis-custodes/ (22.09.2021).
Kroczek P., Co prawodawca miał na myśli? – czyli czym jest „mens legislatoris” i gdzie jej szukać?, „Annales Canonici” 3 (2007), s. 187–197.
Laliberté P., „Legal Considerations on the motu proprio Traditionis custodes” – Restrictions demands strict interpretation, https://rorate-caeli.blogspot.com/2021/07/article-legal-considerations-on-motu.html (23.09.2021).
Mazzia M., Gli atti amministrativi generali, Roma 2000.
Montan A., L’Istruzione „Universae Ecclesiae” nella prospettiva del Motu proprio „Summorum Pontificum”. Implicanze giuridiche, „La Rivista Liturgica” 98 (2011), s. 893–916.
Nowakowski P., Reforma liturgiczna jest nieodwracalna. Głos w obronie soborowej reformy liturgii, „Liturgia Sacra” 25 (2019) nr 2, s. 427–439.
Otaduy J., Sobre las „Notas explicativas” del Consejo Pontificio para la Interpretación de los Textos Legislativos, „Ius Ecclesiae” 9 (1997), s. 633–645.
Pietras D., Nadzwyczajna forma rytu rzymskiego. Status prawny liturgii i wspólnot, Dębogóra 2021.
Pietras D., Status kanoniczny małżeństw zawieranych przy asystowaniu kapłanów Bractwa Kapłańskiego Świętego Piusa X (FSSPX) po wydaniu listu Papieskiej Komisji „Ecclesia Dei” z 27 marca 2017 r., „Ius Matrimoniale” 33 (2022) nr 1, s. 79–116.
Pietras D., „Tradycja liturgiczna” w dokumentach i wypowiedziach papieskich dotyczących dyscypliny sprawowania liturgii z 1962 r. po Soborze Watykańskim II, „Człowiek i Społeczeństwo” 54 (2022), s. 133–149.
Pietras D., Udział wiernych we Mszy św. sprawowanej przez kapłanów Bractwa Kapłańskiego Świętego Piusa X (FSSPX) w świetle aktualnych wytycznych Stolicy Apostolskiej, „Poznańskie Studia Teologiczne” 41 (2022), s. 95–118.
Pietrzyk P., A Dominican Canonist Responds to the „Responsa ad Dubia”, https://edwardpent in.co.uk/a-dominican-canonist-responds-to-the-responsa-ad-dubia (23.03.2022).
Pius V, Constitutio apostolica Quo primum tempore, 14.07.1570, w: Missale Romanum ex decreto SS. Concilii Tridentini restitutum Summorum Pontificum cura recognitum, Editio typica 1962, red. M. Sodi, A. Toniolo, Libreria Editrice Vaticana 2007, s. V–VI (Monumenta Liturgica Piana 1); tekst polski: Bulla św. Piusa V Quo primum ogłaszająca wydanie Mszału rzymskiego, w: Vademecum nadzwyczajnej formy rytu rzymskiego, red. P. Wulgaris, Gdańsk 2015, s. 9–10.
Rehak M., Der auβerordentliche Gebrauch der alten Form des römischen Ritus: kirchenrechtliche Skizzen zum Motu Proprio Summorum Pontificum vom 07.07.2007, St. Ottilien 2009 (Münchener Theologische Studien, III/64).
Reyes Vizcaíno P. M., Relevancia canónica de los sacramentos y actos jurídicos realizados por sacerdotes de la Fraternidad Sacerdotal de San Pío X, „Forum Canonicum” 10 (2015) nr 2, s. 71–98.
Rivoire R.-M., Le motu proprio „Traditionis custodes” à l’épreuve de la rationalité juridique. Extraits, „Sedes Sapientiae” 160 (2022), s. 61–73.
Rothe W. F., Liturgische Versöhnung. Ein kirchenrechtlicher Kommentar zum Motu proprio „Summorum pontificum” für Studium und Praxis, Augsburg 2009.
Sacra Congregatio pro Cultu Divino, Solutiones quae proponuntur non induunt vestem officialem, sed habent valorem orientativum: solutiones „ex officio” publici iuris fient in „Acta Apostolicae Sedis”, „Notitiae” 5 (1969), s. 323.
Sacrosanctum Concilium Oecumenicum Vaticanum II, Constitutio de Sacra Liturgia Sacrosanctum concilium, 04.12.1963, „Acta Apostolicae Sedis” 56 (1964), s. 97–138; tekst polski: Sobór Watykański II, Konstytucja o liturgii świętej Sacrosanctum concilium, w: Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje, red. M. Przybył, Poznań 2002, s. 48–78.
Segreteria di Stato, Regolamento Generale della Curia Romana, 30.04.1999, „Acta Apostolicae Sedis” 91 (1999), s. 630–699.
Sierra López J. M., Notae. El motu proprio „Traditionis custodes” al servicio de la comunión eclesial, „Ephemerides Liturgicae” 135 (2021), s. 477–485.
Sobański J., Normy ogólne, w: J. Krukowski, R. Sobański, Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, t. 1, Poznań 2003.
Soria Jiménez A., Los principios de interpretación del „Motu Proprio Summorum Pontificum”, Madrid 2014.
Turpin A., The Tridentine Genius of „Traditionis custodes”, „Ecclesia Orans” 38 (2021), s. 235–255.
Viana A., „Approbatio in forma specifica”. El Reglamento General de la Curia Romana de 1999, „Ius Canonicum” 79 (2000), s. 209–228.
Viana A., El Reglamento General de la Curia Romana (4.II.1992). Aspectos generales y regulación de las aprobaciones pontificias en forma especifica, „Ius Canonicum” 64 (1992), s. 501–529.
Viana A., La potestad de los dicasterios de la Curia Romana, „Ius Canonicum” 59 (1990), s. 83–114.
Weishaupt G. P., Die Instruktion „Universae Ecclesiae”. Ein kirchenrechtlicher Kommentar, Aadorf–Benedetto 2013.
Weishaupt G. P., Päpstliche Weichenstellungen. Das Motu Proprio „Summorum Pontificum” Papst Benedikts XVI. und der Begleitbrief an die Bischöfe. Ein kirchenrechtlicher Kommentar und Überlegungen zu einer „Reform der Reform”, Bonn 2010.
Wójcik W., Interpretacja ustaw według nowego Kodeksu Prawa Kanonicznego, „Prawo Kanoniczne” 30 (1987) nr 3–4, s. 75–116.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrót oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).
