Quando una autorità si appella a sé stessa: l’ipotesi del giudicato del Supremo Tribunale della Segnatura Apostolica
DOI:
https://doi.org/10.15633/acan.20104Parole chiave:
argument ex auctoritate, argumentacja sądowa, orzecznictwo Trybunału Sygnatury Apostolskiej, związanie horyzontalne, związanie wertykalneAbstract
W niniejszym artykule autor poszukuje teoretycznych odpowiedzi dotyczących precyzyjnego wskazania techniki, za pomocą której sędziowie Trybunału Sygnatury Apostolskiej uznają autorytet wcześniejszej sentencji wydanej przez inny skład orzekający, jednakże przynależny do tego samego rodzaju Trybunału. Rozważania koncentrują się zatem wokół doktrynalnej dyskusji, przedmiotem której jest skuteczność i przewaga zastosowania przez Sygnaturę typowego dla systemów prawa precedensowego zasady stare decisis lub użyteczności argumentu interpretacyjnego ex auctoritate. Dociekania uwzględniają formalne i materialne przesłanki współczesnej i opublikowanej (niestety tylko częściowo) jurysprudencji Trybunału Sygnatury Apostolskiej bez pominięcia obowiązujących przepisów prawa, w granicach których i na podstawie których orzeka tenże Trybunał.
Riferimenti bibliografici
Amoroso G., La Corte di cassazione e il precedente, in: La Cassazione civile. Lezioni dei magistrati della Corte suprema italiana, a cura di M. Acierno, P. Curzio, A. Giusti, Bari 2015, p. 465–496.
Baura E., Analisi del sistema canonico di giustizia amministrativa, in: La giustizia nell’attività amministrativa della Chiesa. Il contenzioso amministrativo, a cura di E. Baura, J. Canosa, Milano 2006, p. 19–24.
Baura E., Il valore normativo del precedente amministrativo e giudiziale, in: Unità e pluralità della normativa ecclesiale, Milano 2021, p. 113–131 (Quaderni della Mendola, 28).
Baura E., Riflessioni sul valore canonico della giurisprudenza, in: „Iustitia et iudicium”. Studi di diritto matrimoniale e processuale canonico in onore di Antoni Stankiewicz, vol. 3, a cura di J. Kowal, J. Llobell, Città del Vaticano 2010, p. 1387–1406.
Besson É., Aperçu de la jurisprudence de la Signature Apostolique: à propos des décisions en matière de contentieux administratif, „L’Année Canonique” 57 (2016) n. 1, p. 159–184.
Bin R., Pitruzzella G., Le fonti del diritto, Torino 2023.
Cassese S., I Tribunali di Babele. I giudici alla ricerca di un nuovo ordine globale, Roma 2009.
Chiarloni S., Efficacia del precedente giudiziario e tipologia dei contrasti di giurisprudenza, „Rivista trimestrale di diritto processuale civile” 43 (1989), p. 118–148.
Chiassoni P., Tecnica dell’interpretazione giuridica, Torino 2007.
Codex Iuris Canonici auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus, 25.01.1983, „Acta Apostolicae Sedis” 75 (1983) pars 2, p. 1–317.
Codex Canonum Ecclesiarum Orientalium auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus, 18.10.1990, „Acta Apostolicae Sedis” 82 (1990), p. 1045–1364.
Comotti G., Il valore del precedente giudiziale nella tradizione canonica, in: Valore dei precedenti giudiziali nella tradizione europea, a cura di U. Vincenti, Padova 1998, p. 81–104.
Coughlin J. J., The historical development and current procedural norms of administrative recourse to the Apostolic Signatura, „Periodica” 90 (2001) n. 3, p. 455–496.
Coughlin J. J., The historical development and current procedural norms of administrative recourse to the Apostolic Signatura, „Periodica” 90 (2001) n. 4, p. 661–690.
Daneels F., Plusieurs compétences, un dicastère: le Tribunal Suprême de la Signature Apostolique, in: Les évolutions du gouvernement centrale de l’Église. Ecclesia sese renovando semper eadem. Colloque des 23–25 Novembre 2016 à l’occasion des XX ans du Studium de droit canonique de Lyon, ed. É. Besson, Toulouse 2017, p. 247–263.
Daneels F., Several competences, but one sole dicastery: the Supreme Tribunal of the Apostolic Signatura, „Folia Theologica et Canonica” 7 (2018), p. 9–19.
Daneels F., Some Remarks Concerning the Concept of Fair Trial According to Canon Law, „Forum” 6 (1995) n. 2, p. 53–78.
Daniel W. L., Brief Note on the Judicial Figure of the Secretary of the Supreme Tribunal of the Apostolic Signatura, „The Jurist” 73 (2013), p. 256–269.
Daniel W. L., The Historical Development of the Power of Governance Enjoyed by the Supreme Tribunal of the Apostolic Signatura, „Studia Canonica” 43 (2009), p. 47–80.
Daniel W. L., The Strictly Judicial Function of the Supreme Tribunal of the Apostolic Signatura, „Studies in Church Law” 5 (2009), p. 119–172.
Diciotti E., Interpretazione della legge e discorso razionale, Torino 1999.
Doe N., Canonical Doctrines of Judicial Precedents: A Comparative Study, „The Jurist” 54 (1994), p. 205–215.
Franciscus PP., Constitutio apostolica Prædicate evangelium de Curia Romana, 19 martiis 2022, in “L’Osservatore Romano” in data 31 marzo 2022, p. I–XII.
Goldsworthy J., The Real Standard Picture, and How Facts Make It Law: a Response to Mark Greenberg, „The American Journal of Jurisprudence” 64 (2019), p. 163–211.
González del Valle J. M., Dottrina, giurisprudenza e prassi nella costruzione del sistema canonico, in: Metodo, fonti e soggetti del diritto canonico, a cura di J. I. Arrieta, Città del Vaticano 1999, p. 391–415.
Gorla G., Raccolta di saggi sull’interpretazione e sul valore del precedente giudiziale in Italia, Quaderni de „Foro italiano” anno 99 (1966) vol. 89, coll. 16.
Grossi P., Sulla odierna „incertezza” del diritto, „Giustizia civile” (2014) n. 4, p. 921–956.
Guastini R., Precedenti interpretazioni, in: Il vincolo giudiziale del passato. I precedenti, a cura di A. Carleo, Torino 2018, p. 75–82.
Hart H. L. A., Commands and Authoritative Legal Reasons, in: Essays on Bentham, ed. H. L. A. Hart, London 1982, p. 243–268.
Holböck C., Tractatus de jurisprudentia Sacræ Romanæ Rotæ, Græticæ–Vindobonæ–Coloniæ 1957.
Iacona A., L’interpretazione, Torino 2005.
Ibbetson D., Authority and Precedent, in: Law and Authority in British Legal History, 1200–1900, ed. M. Godfrey, London 2016.
Incitti G., Il Popolo di Dio. La struttura giuridica fondamentale tra uguaglianza e diversità, Città del Vaticano 2007.
Jabłoński P., Argument z autorytetu, in: Warsztaty prawnicze. Logika praktyczna z elementami argumentacji prawniczej, red. W. Gromski, P. Jabłoński, J. Kaczor, M. Paździora, M. Pichlak, Bielsko-Biała 2021, p. 174–180.
Kwiatkowski Z., Biding power of Supreme Court resolutions in concreto in criminal cases, „Dyskurs Prawniczy i Administracyjny” 1 (2020), p. 8–21.
Lamond G., Persuasive Authority in the Law, „Harvard Review of Philosophy” 17 (2010), p. 16–35.
Lefebvre C., Les pouvoirs du juge en droit canonique, Paris 1983.
Llobell J., Historia de la motivación de la sentencia canónica, Zaragoza 1985.
Llobell J., Note sull’impugnabilità delle decisioni della Segnatura Apostolica, „Ius Ecclesiae” 5 (1993), p. 676–677.
Martens K., Tribunal administrativo, in: Diccionario General de Derecho Canónico, obra dirigida y coordinada por J. Otaduy, A. Viana, J. Sedano, vol. 7, Navarra 2012, p. 657–659.
Michiels G., Normæ generales iuris canonici, t. 2, Parisiis–Tornaci–Romæ 1949.
Michowicz P., La funcíon nomofiática a través del precedente jurisprudencial de la Signatura Apostólica, „Ius Canonicum” 62 (2022) n. 123, p. 249–277.
Montini G. P., L’unità della giurisprudenza: Segnatura Apostolica e Rota Romana, I giudizi nella Chiesa. Il processo contenzioso e il processo matrimoniale, a cura di Gruppo Italiano docenti di diritto canonico. Associazione Canonistica Italiana, Milano 1998, p. 219–244.
Montini G. P., La giurisprudenza dei Tribunali Apostolici e dei Tribunali della Chiesa particolare, in: AA. VV., Il diritto della Chiesa. Interpretazione e prassi, Città del Vaticano 1996, p. 111–134.
Nanni L., Ratio decidendi e obiter dictum nel giudizio di legittimità, „Contratto e impresa” 3 (1987), p. 865–881.
Parise G., Il Supremo Tribunale della Segnatura Apostolica dopo la Costituzione apostolica “Prædicate evangelium”. Riflessioni e proposte per una giustizia sostanziale in Ecclesia, Roma 2023.
Pino G., Ex auctoriatate, „Diritto & Questioni Pubbliche” (2022) n. 1, p. 285–300.
Pino G., La gerarchia delle fonti del diritto. Costruzione, decostruzione, ricostruzione, „Ars Interpretandi. Annuario di ermeneutica giuridica” 26 (2011), p. 19–65.
Raz J., Between Authority and Interpretation, London 2009.
Schauer F., Authority and Authorities, „Virginia Law Review” 94 (2008), p. 1931–1961.
Schauer F., Thinking Like a Lawyer, London 2009.
Sciacca G., Principio de legalidad y ordenamiento canónico, „Ius Communionis” 8 (2020), p. 53–72.
Shapiro S., Authority, in: The Oxford Handbook of Jurisprudence and Philosophy of Law, eds. J. Coleman, S. Shapiro, Oxford 2002, p. 398–402.
Sheciara F., Legal Arguments from Scholarly Authority, „Ratio Juris” 30 (2017), p. 305–321.
Sonelli S. A., L’accesso alla Corte suprema e l’ambito del suo sindacato. Un contributo al dibattito sulla cassazione civile in un’ottica comparatistica, Torino 2001.
Soper P., The Ethics of Deference, Oxford 2002.
Supremum Signaturæ Apostolicæ Tribunal, coram Augustoni, diei 4 maii 1996, Prot. N. 24388/93 CA, „Ius Ecclesiae” 10 (1998), p. 196–203.
Supremum Signaturæ Apostolicæ Tribunal, coram Burke, diei 12 iunii 2006, Prot. N. 38743/06 CA, „Ius Ecclesiae” 27 (2015), p. 105–114.
Supremum Signaturæ Apostolicæ Tribunal, coram Caffarra, diei 21 maii 2011, Prot. N. 41719/08 CA, „Apollinaris” 85 (2012), p. 414–419.
Supremum Signaturæ Apostolicæ Tribunal, coram Daneels, diei 2 octubris 2018, Prot. N. 52094/16 CA, „Ius Ecclesiae” 23 (2021) n. 1, p. 241–251.
Supremum Signaturæ Apostolicæ Tribunal, coram Fagiolo, diei 22 semptembris 1992, Prot. N. 22036/90 CA, „Monitor Ecclesiasticus” 135 (2020), p. 81–83.
Supremum Signaturæ Apostolicæ Tribunal, coram Monteiro Guimarães, diei 7 novembris 2013, Prot. N. 45923/11 CA, „Monitor Ecclesiaticus” 134 (2019), p. 35–49.
Supremum Signaturæ Apostolicæ Tribunal, coram Rouco Varela, diei 27 novembris 2012, Prot. N. 46165/11 CA, „Ius Canonicum” 55 (2015), p. 759–762.
Supremum Signaturæ Apostolicæ Tribunal, coram Sandri, diei 25 maii 2019, Prot. N. 53106/17 CA, „Ius Canonicum” 60 (2020), p. 869–885.
Supremum Signaturæ Apostolicæ Tribunal, coram Sardi, diei 20 septembris 2012, Prot. N. 44731/10 CA, „Monitor Ecclesiasticus” 130 (2015), p. 351–358.
Supremum Signaturæ Apostolicæ Tribunal, Decretum 3 maii 1995, Prot. N. 24388/93 CA, in: Ministerium iustitiæ: Jurisprudence of the Supreme Tribunal of the Apostolic Signatura, ed. W. L. Daniel, Montréal 2011, p. 503–513.
Supremum Signaturæ Apostolicæ Tribunal, Decretum de recta applicatione canonum 1150 et 1608, § 4, diei 23 ianuarii 1996, „Periodica 85” (1996), p. 357–360.
Supremum Signaturæ Apostolicæ Tribunal, Decretum definitivum diei 11 decembris 1986, Prot. N. 18061/86 CA, in: Ministerium iustitiæ: Jurisprudence of the Supreme Tribunal of the Apostolic Signatura, ed. W. L. Daniel, Montréal 2011, p. 258–259.
Supremum Signaturæ Apostolicæ Tribunal, Decretum diei 17 martii 2011, Prot. N. 44731/10 CA, „Ius Ecclesiae” 29 (2017), p. 665–667.
Tarello G., Interpretazione della legge, Milano 1980.
Taruffo M., Precedente e giurisprudenza, Napoli 2007.
Valitutti A., Precedente giudiziale e argomento ex auctoritate, „Rivista di diritto processuale” 74 (2019) n. 2, p. 494–508.
Van Hove A., Commentarium Lovaniense in Codicem Iuris Canonici, vol. 1, t. 3: De consuetudine. De temporis supputatione, Mechliniæ–Romæ 1933.
Varalta Z., De iurisprudentia conceptu, „Periodica” 62 (1973) n. 1–2, p. 39–57.
Walton D., Informal Logic, London 2008.
Zorzetto S., I precedenti giurisprudenziali nell’argomentazione giudiziaria, „Diritto & Questioni Pubbliche” 22 (2022) n. 2, p. 181–204.
Dowloads
Pubblicato
Fascicolo
Sezione
Licenza
Questo volume è pubblicato con la licenza Creative Commons Attribuzione 4.0 Internazionale.
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrót oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).
