Malowidła Arcabasa w sanktuarium Matki Bokiej w La Salette

Abstrakt

Jean-Marie Pirot, działający pod pseudonimem Arcabas, to współczesny francuski malarz religijny, w Polsce zupełnie nieznany. Dorobek artystyczny Arcabasa jest ogromny, choć dzisiaj trudny do skatalogowania. Jego dzieła można podziwiać w wielu kościołach we Francji, a także w innych miejscach w różnych częściach Europy, w Ameryce Północnej i Południowej czy nawet w odległej Japonii. W naszym artykule ukazaliśmy w sposób syntetyczny drogę artystyczną Arcabasa, malarza wielostronnego, lubiącego działać na zmysły przez kolor, szukającego przy tym harmonii i piękna jako skromny naśladowca Stwórcy. W swoich dziełach przenosi on sceny z Pisma Świętego na płótno, czyniąc z nich sztukę malarską. Przeanalizowaliśmy ponadto sześć malowideł autorstwa Arcabasa znajdujących się w kolebce Zgromadzenia Księży Misjonarzy Saletynów, w sanktuarium Matki Boskiej w La Salette we Francji: Wesele w Kanie Galilejskiej, Ubolewanie na Kalwarii, Chrystus Pantokrator, Symbole czterech Ewangelistów, Ukoronowana Madonna z Dzieciątkiem, La Salette – spotkanie. Swobodne przechodzenie artysty od sensu obrazowego do abstrakcyjnego, a nawet łączenie obydwu w jednym dziele sprawia, iż realizacje Arcabasa z jednej strony przyjmowane są z wielkim entuzjazmem, a z drugiej krytykowane. Twórczość Jean-Marie Pirota nie należy do łatwej w odbiorze, jednoznacznej i czytelnej. Zawiera w sobie tajemnicę, która intryguje, zaprasza i zachęca do odkrywania. Widać w niej mocne odniesienie do tradycjonalnej sztuki chrześcijańskiej, tak wschodniej, jak i zachodniej. Jego sztuka nie zadowala się wpisywaniem się w długą tradycję i czerpaniem tematów z repertuaru przeszłości. Nawiązując do figuratywizmu tradycyjnego, nie pozostaje on jego niewolnikiem, ale tworzy i wynajduje coś nowego. W twórczości Arcabasa można dostrzec ponadto niezwykłą wolność w przenikaniu się tematów sacrum i profanum, sugerującą niekiedy, że taki podział należy odrzucić. Jego dzieła, także realizacje malarskie eksponowane w sanktuarium w La Salette, rodzą wiele pytań, prowokując do myślenia, wywołując u widza wiele różnych odczuć – od negatywnych po pozytywne. Trzeba więc podkreślić, że malowidła w sanktuarium Matki Boskiej w La Salette autorstwa Arcabasa nie są kiczem, lecz stanowią przykład wybitnej sztuki współczesnej XX wieku.