Ruch abstynencki w Wielkopolsce w latach 1840–1902
DOI:
https://doi.org/10.15633/fhc.240Klíčová slova:
historia, historia kultury, historia lokalna, historia społeczna, XIX wiekAbstrakt
W artykule przedstawiono powstanie i rozwój ruchu abstynenckiego w Wielkopolsce w XIX stuleciu. Cezura początkowa badań, to rok 1840, uważany przez niektórych badaczy za datę przełomową w historii zorganizowanego ruchu abstynenckiego na tych terenach. Powstało bowiem wówczas Towarzystwo ku Przytłumieniu Używania Wódki w Wielkim Księstwie Poznańskim. Zainicjował go lekarz – chirurg De La Roch (Niemiec o francuskim rodowodzie). Sprawą abstynencji zainteresowali się również wielkopolscy duchowni katoliccy na czele z kościelnymi hierarchami: arcybiskupem gnieźnieńskim i poznańskim Leonem Przyłuskim, Mieczysławem Halka Ledóchowskim, Florianem Oksza Stablewskim oraz biskupem Janem Kantym Dąbrowskim.
Zafascynowała ich m.in. działalność ks. Jana Nepomucena Ficka – proboszcza z Piekar Śląskich i kilku innych kapłanów, z inicjatywy których już w pierwszym półroczu 1844 roku powstało na Górnym Śląsku wiele kościelnych bractw wstrzemięźliwości. Za sprawą bp. Dąbrowskiego w latach 1844–1845 ok. 100 tys. osób złożyło śluby trzeźwości, wstępując do bractw wstrzemięźliwości. W 1852 roku na tereny Wielkopolski przybyli z Galicji jezuiccy misjonarze: ks. Karol Bołoz Antoniewicz, ks. Teofil Baczyński i ks. Kamil Praszałowicz, by m.in. za pomocą stosownych kazań odwodzić od pijaństwa.
Wielkopolscy duchowni aktywnie działali również w świeckich towarzystwach abstynenckich. Włączyli się w prace zorganizowanego w Kórniku w 1887 roku przez Zygmunta Celichowskiego Towarzystwa Szerzenia Wstrzemięźliwości, a zwłaszcza istniejącego od 1890 roku w Poznaniu Towarzystwa Wstrzemięźliwości „Jutrzenka”. Inicjatorem i pierwszym prezesem „Jutrzenki” był Józef Chociszewski, a po jego rezygnacji ks. Józef Kłos.
Stažení
Publikováno
Číslo
Sekce
Licence
Copyright (c) 2013 Izabela Krasińska
Tato práce podléhá licenci na základě Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 Unported License.
Autor prohlašuje, že mu přináleží autorská práva k dílu a že nejsou omezena v rozsahu spadajícím pod toto prohlášení a že je dílo originální a nenarušuje autorská práva jiných osob.
Autor povoluje Papežské univerzitě Jana Pavla II. v Krakově bezplatné, nevýhradní a časově neomezené využívání díla, tedy:
- záznam a reprodukci: vytváření exemplářů díla tiskařskou, reprografickou technikou, magnetickým záznamem a digitální technikou;
- obchodování s originálem nebo exempláři, na nichž bylo dílo zaznamenáno (uvedení do obratu, zapůjčení nebo nájem originálu nebo exemplářů, veřejné vystavování, zobrazování a také veřejné zpřístupňování díla tak, aby k němu mohl mít každý přístup na místě a v čase, který si vybere);
- začlenění díla do kolektivního díla;
- poskytnutí sublicence Papežskou univerzitou Jana Pavla II. v Krakově Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska
Papežská univerzita Jana Pavla II. v Krakově zpřístupňuje dílo na platformě časopisu patřící vysoké škole, na základě licence Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska. Tím také opravňuje všechny zájemce k využití díla za následujících podmínek:
- bude uveden autor a název díla,
- bude uvedeno místo publikování (název časopisu a internetová adresa na původně publikované dílo),