Spór sądowy pomiędzy Václavem Hankou a Davidem Kuhem w świetle działań austriackiej policji przeciwko czeskim budzicielom narodowym
DOI:
https://doi.org/10.15633/fhc.3416Słowa kluczowe:
Czechy, Odrodzenie Narodowe, policja, prowokacjaAbstrakt
Artykuł prezentuje działania austriackiej tajnej policji, które doprowadziły do tego, że w roku 1859 Václav Hanka pozwał Davida Kuha, wydawcę praskiej gazety „Tagesbote aus Böhmen”, o to, że ten naruszył jego dobre imię, publikując w swojej gazecie serię anonimowych artykułów zarzucających mu, że sfałszował on rękopisy królowodworski i zielonogórski. Oba dzieła przez kilka dziesięcioleci miały wpływ na kształtowanie się ówczesnego politycznego narodu czeskiego, a za tym atakiem na ich prawdziwość, jak się później okazało, stała austriacka policja. Pikanterii sprawie dodaje fakt, że trzydzieści lat później Hanka rzeczywiście został uznany za autora wspomnianych rękopisów.
Bibliografia
A. Jungmann, J. Jungmann (eds), Soud Libušin, “Krok”, no. 3 (1821).
M. Bogus, Cenzura czy troska, czyli ‘‘spis książek poleconych i zakazanych” Jana Śliwki z 1899 roku, „Slezský sborník”, vol. CXI, no. 1 (2013).
D. Dobiáš, M. Fránek, M. Hrdina, I. Krejčová, K. Piorecká, Rukopisy královédvorský a zelenohorský a česká věda (1817–1885), Praha 2014.
J. Dobrovský, Literarischer Betrug, „Archiv für Geographie, Historie, Staats- und Kriegskunst”, no. 46 (1824).
M. Hattala, Obrana Libušina soudu ze stanoviska filologického, in: D. Dobiáš, M. Fránek, M. Hrdina, I. Krejčová, K. Piorecká, Rukopisy královédvorský a zelenohorský a česká věda (1817–1885), Praha 2014.
E. Heyck, Die Allgemeine Zeitung 1798−1898. Beiträge zur Geschichte der deutschen Presse, München 1898.
K. Homolová, M. Otruba, Z. Pešata, Čeští spisovatelé 19. a počátku 20. století, Praha 1982.
J. Kočí, Spory o Rukopisy v české společností, in: Rukopis královédvorský a zelenohorský, ed. M. Otruba, Dnešní stav poznání. Sborník Národního muzea v Praze, Řada C – literární historie, v. XIII–XIV, Praha 1969.
J. T. Leigh, Austrian Imperial Censorship and the Bohemian Periodical Press, 1848−71, London 2017.
J. Magnuszewski, Historia literatury czeskiej. Zarys, Warszawa 1973.
F. Miklosich, Entgegnung auf Herrn Hanka’s Albernheiten und Lügen, Wien 1851.
K. Nesměrák, D. Mentzlová, J. Urban, J. Žytek J, RKZ dodnes nepoznané, Praha 2017.
J. Opelík, Lexikon české literatury, Osobnosti, díla, instituce, Praha 2000.
F. Palacký, Kralodvorský rukopis. Zbírka staročeských básní..., „Jahrbücher der Literatur”, 1829, Bd. 48, October-December.
G. H. Pertz, Reise nach Böhmen, Österreich, Salzburg und Mähren im September 1843, Archiv der Gesellschaft für ältere Geschichte, 1847, Bd. 9.
J. Rak, Bývali Čechové. České historické mýty a sterotypy, Praha 1994.
F. Roubík, Účast policie v útoku na Rukopisy roku 1858, in: Od pravěku k dnešku. Sborník prací z dějin československých k šedesátým narozeniná I. Röskau-Rydel, Niemiecko-austriackie rodziny urzędnicze w Galicji 1772−1918. Kariery zawodowe − środowisko – akulturacja i asymilacja, Kraków 2011.
A. Vašek, Filologický důkaz, že Rukopis kralodvorský a zelenohorský, též zlomek Evangelia sv. Jana jsou podvržená díla Václava Hanky, in: D. Dobiáš, M. Fránek, M. Hrdina, I. Krejčová, K. Piorecká, Rukopisy královédvorský a zelenohorský a česká věda (1817–1885), Praha 2014.
J. R. Vilímek, Ze zašlých dob − vzpomínky Jos. R. Vilímka st., Praha 1908.
W. Wattenbach, Verzeichnis alter und neuer Fälschungen, in: W. Wattenbach, Deutschlands Geschichtsquellen im Mittelalter, Berlin 1858, p. 447.m Josefa Pekaře, vol. II, Praha 1930.
J. Gebauer, Potřeba dalších zkoušek Rukopisu Královédvorského a Zelenohorského, “Athenaeum”, February 1886.
T. G. Masaryk, List redaktora Athenaea prof. T. G. Masaryka, ke spisovateli článků předešlých, “Athenaeum”, February 1886.
Národní archiv Praha, Presidium policejního ředitelství Praha – tajné, inv. no. 477 (1858).
V. B. Nebeský, Erklärung, “Bohemia”, no. 326, 20 December 1858.
F. Palacký, Handschriftliche Lügen und palaeographische Warheiten. Eine Entgegnung. “Bohemia”, no. 288, 5 November 1858; no. 289, 6 November 1858; no. 292, 10 November 1858.
Rukopis Králodworský, red. Hanka Václav, Svoboda Václav Alois, Praha 1819, http://kramerius.nkp.cz/kramerius/MShowMonograph. do?id=30222 (30.09.2018).
[A. Zeidler], Handschriftliche Lügen und palaeographische Wahrheiten, Tagesbote aus Böhmen, no. 276, 6 October 1858; no. 285, 15 October 1858; no. 289, 19 October 1858; no. 292, 22 October 1858; no. 299, 29 October 1858.
[A. Zeidler], Herr Palacký und der kategorische Imperativ seiner paläographischen Moral, Tagesbote aus Böhmen, no. 310, 9 November 1858; no. 312, 11 November 1858.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
