From Tyniec to Wilków. Benedictine works of art in the Chapel of Saints Odilia and Lucy in Wilków
DOI:
https://doi.org/10.15633/fhc.31106Keywords:
Benedictines, S. Odilia, Wilków, TyniecAbstract
The furnishings of the church and Benedictine monastery in Tyniec have long been the subject of interest for researchers, especially art historians. However, much less frequently are so-called dispersed works sought out and studied – those that were relocated from the Benedictine monastery in Tyniec to other locations in past centuries. This article focuses on the analysis of artworks found in the Chapel of S. Odilia and S. Lucy in Wilków (Kraków County), which was once part of the property of the Tyniec Benedictines. The chapel’s furnishings bear witness to the presence of the Benedictines in Wilków and their influence on the local veneration of S. Odilia. The case of the Wilków chapel has not been extensively studied so far, yet it is an important topic for understanding the history of both the chapel in Wilków and the church and monastery in Tyniec. The article presents new hypotheses regarding the possible transfer of artworks from the Benedictine Abbey in Tyniec to the Chapel of S. Odilia and S. Lucy in Wilków. Furthermore, the text engages in a discussion with previous findings on the dating of the chapel and its interior furnishings.
References
Akta konsystorskie parafii Luborzyca 1820–1858, Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie, sygn. APA 182.
Attestatio et Cathalogus Reliquiarum Sanctorum Roma per Nicolaum Mielecki abbatem Tinecen: allatarum (1599), w: Codex Diplomaticus abbatiae olim Tiniecensis Ord[inis] S. Benedicti Regni Poloniae palatinatu vero et dioecesi Cracoviensi sitae, zebrał A. Batowski, cz. 3, rękopis, Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu, sygn. 1626/III, k. 309.
Bobek M., Kozieł K., Program demontażu i zabezpieczenia elementów wystroju kaplicy i miejsce przechowywania na czas prac remontowych przy więźbie dachowej i stropie kaplicy, Kraków 2015, Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Krakowie, sygn. 62.328, s. 1–11.
Brykowski R., Kornecki M., Drewniane kościoły w Małopolsce Południowej, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1984.
Chotkowski W., Ostatnie lata Benedyktynów w Tyńcu: przyczynek do dziejów Wszechnicy Jagiellońskiej, Kraków 1900.
Chrzanowski T., Kornecki M., Sztuka ziemi krakowskiej, Kraków 1982.
Czochron M. S., Kościół Luborzyca [inwentarz], 1791, rękopis, Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie, sygn. In. 121, s. 1–48.
Domański R., Kościółek-kaplica pw. Św. Otylii w Wilkowie, „Krzyż Luborzycki” 1993 nr 22, s. 2.
Domański R., Kościółek-kaplica pw. Św. Otylii w Wilkowie, „Krzyż Luborzycki” 1993 nr 24, s. 2.
Domański R., Krótki zarys dziejów kościoła i parafii luborzyckiej, Kraków 1994.
Domański R., Zarys dziejów ziemi luborzyckiej, Kraków 2002.
Drygała H., Położenie ekonomiczne i społeczne chłopów w dobrach trzech klasztorów benedyktyńskich na podstawie Liber beneficiorum Długosza, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Historia” 1965 nr 36, s. 99–133.
Fros H., Sowa F., Twoje imię. Przewodnik onomastyczno-hagiograficzny, Kraków 2000.
Gronowski T. M. OSB, Zwyczajny klasztor, zwyczajni mnisi. Wspólnota tyniecka w średniowieczu, Kraków 2007.
Inwentarz wilkowski, w: Inwentarz dóbr klasztornych Tyniec z lat 1667–1747, rękopis, Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, zespół nr 338, sygn. 615, s. 207–212.
Inwentarz y opisanie Kaplicy w Wilkowie pod Tytułem S. Otyly w Parafii Luborzyckiej bedącey, Acta visitationis decanatus Proszoviensis et Vitoviensis vigore instrumenti delegationis a R. D. Andrea Stanislao Kostka in Załuskie Załuski, episcopo Cracoviensi, duce Severiae – emanati in persona R. D. Mathiae Josephi a Łubna Łubiński, […] a. D. 1747 factae, rękopis, Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie, sygn. AV Cap 67, k. 105–106v.
Jacniacka M., Św. Getruda. W ikonografii, w: Encyklopedia katolicka, t. 5, red. L. Bieńkowski, P. Hemperek i in., Lublin 1989, k. 1025–1026.
Jagla J., Boska medycyna i niebiescy uzdrowiciele wobec kalectwa i chorób człowieka, Warszawa 2004.
Joannis Długosz Senioris Canonici Cracoviensis Liber beneficiorum dioecesis cracoviensis nunc primum e codice autographo editus, ed. A. Przeździecki, Cracoviae 1863 (Joannis Długosz Senioris Canonici Cracoviensis Opera Omnia, vol. 7, t. 1).
Joannis Długosz Senioris Canonici Cracoviensis Monasteria, ed. A. Przeździecki, Cracoviae 1864, s. 210–211 (Joannis Długosz Senioris Canonici Cracoviensis Opera Omnia, vol. 9, t. 3).
Karta ewidencyjna chóru muzycznego w kaplicy śś. Otylii i Łucji, 1977, Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Krakowie, nr akt 02-IV-18/77, s. 1–2.
Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1: Województwo krakowskie, red. J. Szablowski, Warszawa 1953.
Kieszkowski J., Kanclerz Krzysztof Szydłowiecki. Z dziejów kultury i sztuki zygmuntowskich czasów, cz. 1, Poznań 1912.
Kodeks dyplomatyczny klasztoru tynieckiego. Część druga obejmująca rzeczy od roku 1401 do roku 1506, wyd. W. Kętrzyński, S. Smolka, Lwów 1875.
Kodeks dyplomatyczny klasztoru tynieckiego. Część pierwsza obejmująca rzeczy od roku 1105 do roku 1399, wyd. W. Kętrzyński, S. Smolka, Lwów 1875.
Kornecki M., Kaplica drewniana śś. Otylii i Łucji w Wilkowie, Kraków 1994 (Kościoły Drewniane, 19).
Kornecki M., Kościoły drewniane w Małopolsce, Kraków 1999.
Kozieł K., Dokumentacja architektoniczno-konserwatorska drewnianej kaplicy p.w. śś. Otylii i Łucji w Wilkowie, Kraków 2014, Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Krakowie, sygn. 60.921, s. 1–31.
Kozieł K., Płuska J., Program prac konserwatorskich. Wyposażenie wnętrza kaplicy św. św. Otylii i Łucji w Wilkowie, Kraków 2018, Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Krakowie, sygn. 69.441, s. 1–37.
Kozik J. S., Obrazy z naszej historii. Gmina Kocmyrzów–Luborzyca, Luborzyca 2006.
Księga ziemska krakowska 2: 1394–1397, wyd. W. Bukowski, M. Zdanek, Warszawa 2012.
Kwiatkowska-Baster B., Baster Z. K., Tyniec u progu tysiąclecia, Kraków 1994.
Luborzyca, w: Akta wizyty pod rządem dyecezyą J.O. Michała Jerzego Ciołka […] trzech dekanatów: proszowickiego, xiążnickiego i andrzejewskiego przez W.IMC.X Jacka Kochańskiego, kanonika sandomierskiego, plebana trojeckiego w roku 1783 odprawioney wypisane, rękopis, Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie, sygn. AV 54, s. 106–122.
Łepkowski J., Przegląd zabytków przeszłości z okolic Krakowa, Warszawa 1863.
Łojek J., Na wilkowskim dworze, „Powiat Krakowski. Biuletyn samorządowy” 2011 nr 5, s. 8.
Manteuffel E., Św. Otylia, w: Encyklopedia katolicka, red. E. Gigilewicz, t. 14, Lublin 2010, k. 1039–1041.
Marcoin H., Drewniane figury świętych z chóru kaplicy św. Otylii, odbitka fotograficzna, 1914, Muzeum Narodowe w Warszawie, sygn. 9394.
Marcoin H., Kapliczka drewniana św. Otylii – widok wnętrza w kierunku chóru, odbitka fotograficzna, 1914, Muzeum Narodowe w Warszawie, sygn. 9392.
Mieszkowski Z., Więckowska J., Ogród podworski Wilków, 1978, Ośrodek Dokumentacji Zabytków w Warszawie (obecnie Narodowy Instytut Dziedzictwa) sygn. 939 [dostęp ze strony archiwum.zabytek.pl z dn. 25.11.2022], s. 1–13.
Olędzki J., Świadomość mirakularna, „Polska Sztuka Ludowa – Konteksty” 43 (1989) z. 3, s. 147–157.
Olędzki J., Wota srebrne, „Polska Sztuka Ludowa – Konteksty” 21 (1967) z. 2, s. 67–92.
Opis koronki krzyżackiej oraz życiorysy S. Ottylii Panny i Ottylii Męczenniczki patronek od bólu oczu z dodaniem nowenny, wyd. J. Siedlecki, Kraków 1888.
Pencakowski P., Recepcja dzieł dawnej sztuki i pamiątek przeszłości w Diecezji Krakowskiej w epoce kontrreformacji, Kraków 2009.
Rachwał J., Dokumentacja. Tryptyk z Wilkowa, 1981, Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Krakowie, sygn. 8710, s. 1–11.
Réau L., Iconographie de l’art chrétien, t. 3: Iconographie des Saints: G-O, Paris 1958.
Rejestr poborowy województwa krakowskiego z 1629 roku, rękopis, Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu, sygn. 6139/II.
Rymut K., Nazwy miejscowe północnej części dawnego województwa krakowskiego, Wrocław–Warszawa–Kraków 1967 (Prace Onomastyczne PAN, 8).
Schauber V., Schindler H.M., Święci na każdy dzień. Patroni naszych imion, Warszawa 2000.
Sczaniecki P., Benedyktyni polscy, Tyniec 1989.
Sczaniecki P., Katalog opatów tynieckich, „Nasza Przeszłość” 49 (1978), s. 9–244.
Shaw R., When Did Augustine of Canterbury Die?, „The Journal of Ecclesiastical History” 67 (2016) issue 3, s. 473–491.
Sienkiewicz A., Wierzchosławska M., Karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa – Dwór w Wilkowie, 1994 r., Ośrodek Dokumentacji Zabytków w Warszawie (obecnie Narodowy Instytut Dziedzictwa) sygn. 4510, s. 1–10 [dostęp ze strony archiwum.zabytek.pl z dn. 25.11.2022].
Sienkiewicz A., Wierzchowska M., Karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa – Kaplica p.w. śś. Otylii i Łucji w Wilkowie, 1994, Ośrodek Dokumentacji Zabytków w Warszawie (obecnie Narodowy Instytut Dziedzictwa) sygn. 4508, s. 1–6 [dostęp ze strony archiwum.zabytek.pl z dn. 25.11.2022].
Starnawska M., Świętych życie po życiu. Relikwie w kulturze religijnej na ziemiach polskich w średniowieczu, Warszawa 2008.
Sczaniecki P., Tyniec, Kraków 1980.
Szczęsna J., Św. Tomasz. Ikonografia, w: Encyklopedia katolicka, red. E. Gigilewicz, t. 19, Lublin 2013, k. 860–861.
Szczygielski S., Tinecia sev Historia Monasterii Tinecensis. Ordinis S. Benedicti Primariae inter Polonica Caenobia venerationis, Kraków 1688.
Tomkowicz S., Tyniec, Kraków 1901.
Wilków, w: Inwentarze folwarków, wsi i miasteczek do konwentu tynieckiego należących w latach 1720/1722 spisane, Biblioteka Jagiellońska, sygn. Rkp. 5289 III (Mf P-516), s. 79–87.
Zowczak M., Interpretacje przeszłości w legendach. Przyczynek do historii lokalnej w świadomości mieszkańców wsi, „Etnografia Polska” 26 (1982) z. 2, s. 181–201.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Maria Działo-Nosal
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Authors who publish with this journal agree to the following terms:
- Authors retain the copyright and full publishing rights without restrictions, and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License that allows others to share the work with an acknowledgement of the work's authorship and initial publication in this journal.
- Authors are able to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g., post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgement of its initial publication in this journal.
- Authors are permitted and encouraged to post their work online (e.g., in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work (See The Effect of Open Access).
