Dwa wymiary nicości. Gershom Scholem i paradoksy mistyki żydowskiej
DOI:
https://doi.org/10.15633/lie.2364Słowa kluczowe:
judaizm, kabała, Gershom Scholem, nicość, Izaak Luria, Franz KafkaAbstrakt
Artykuł jest próbą analizy kabalistycznej filozofii Gershoma Scholema w kontekście pojęcia nicości, które odgrywa w żydowskiej kabale kluczową rolę. Stawiam tezę, że myśl Scholema można określić mianem „dwóch wymiarów nicości”, odpowiadających pojęciom stworzenia i objawienia. Koncepcję nicości stworzenia omawiam na podstawie kabały Luriańskiej, będącej dla Scholema jednym z głównych źródeł inspiracji, zaś nicość objawienia odczytuję przez pryzmat twórczości Franza Kafki, której Scholem również poświęcił wiele uwagi. Pozwala to na oryginalną interpretację myśli Scholema, w której nicość nie konotuje nihilizmu, lecz zdradza znaczący potencjał produktywności.Bibliografia
Arystoteles, Metafizyka, tłum. K. Leśniak, Warszawa 2009.
Benjamin W., Konstelacje. Wybór tekstów, tłum. A. Lipszyc, A. Wołkowicz, Kraków 2012.
Bielik-Robson A., God of Luria, Hegel, Schelling. The Divine Contraction and the Modern
Metaphysics of Finitude, w: Mystical Theology and Continental Philosophy: Interchange
in the Wake of God, eds. D. Lewin, S. D. Podmore, D. Williams, London–New York,
, s. 36–56.
Bielik-Robson A., Mysteries of the Promise. Negative Theology in Benjamin and Scholem,
w: Negative Theology as Jewish Modernity, ed. M. Fagenblat, Indianapolis 2017,
s. 246–264.
Buber M., Mojżesz, tłum. R. Wojnakowski, Warszawa 1998.
Drob S., Symbols of the Kabbalah. Philosophical and Psychological Perspectives, Northvale–
Jerusalem 2000.
Fink L., Physician of the Soul, Healer of the Cosmos. Isaac Luria and His Kabbalistic
Fellowship, Stanford 2003.
Franck A., La Kabbale ou la philosophie religieuse des Hébreux, Paris 1843.
Gershom Scholem. Zwischen den Disziplinen, Hrsg. P. Schäfer, G. Smith, Frankfurt am
Main 1995.
Habermas J., Dialectical Idealism in Transition to Materialism. Schelling’s Idea of
a Contraction of God and Its Consequences for the Philosophy of History, transl.
N. Midgley, J. Norman, w: The New Schelling, eds. J. Norman, A. Welchman, New
York 2004, s. 43–89.
Handelman S. A., The Slayers of Moses. The Emergence of Rabbinic Interpretation in Modern
Literary Theory, Albany 1982.
Idel M., Kabała. Nowe perspektywy, tłum. M. Krawczyk, Kraków 2006.
Lipszyc A., Ślad judaizmu w filozofii XX wieku, Warszawa 2009.
Magid S., From Metaphysics to Midrash: Myth, History and the Interpretation of Scripture
in Lurianic Kabbala, Bloomington 2008.
Moses S., Gershom Scholem’s Reading of Kafka: Literary Criticism and Kabbalah, „New
German Critique” 77 (1999), s. 149–167.
Mystical Theology and Continental Philosophy: Interchange in the Wake of God, eds.
D. Lewin, S. D. Podmore, D. Williams, London–New York 2017.
Negative Theology as Jewish Modernity, ed. M. Fagenblat, Indianapolis 2017.
The New Schelling, eds. J. Norman, A. Welchman, New York 2004.
Platon, Timajos, w: Platon, Dialogi, t. 2, tłum. W. Witwicki, Kęty 2005, s. 657–743.
Schelling F. W. J. von, Światowieki. Ułamek z roku 1815, tłum. W. Rymkiewicz, Warszawa 2007.
Scholem G., Dziesięć ahistorycznych tez o kabale, tłum. A. Lipszyc, w: G. Scholem,
Żydzi i Niemcy. Eseje, listy, rozmowa, tłum. M. Zawanowska, A. Lipszyc, Sejny 2006,
s. 373–381.
Scholem G., Kabała i jej symbolika, tłum. R. Wojnakowski, Warszawa 2014.
Scholem G., Major Trends in Jewish Mysticism, New York 1995.
Scholem G., Mistycyzm żydowski i jego główne kierunki, tłum. I. Kania, Warszawa 2007.
Scholem G., Name Gottes und die Sprachtheorie der Kabbala, w: G. Scholem, Judaica 3,
Frankfurt am Main 1973, s. 7–70.
Scholem G., On Jews and Judaism in Crisis. Selected Essays, ed. W. Dannhauser, New
York 1976.
Scholem G., O podstawowych pojęciach judaizmu, tłum. J. Zychowicz, Warszawa 2015.
Scholem G., The Messianic Idea in Judaism, London 1971.
Wohlfarth I., Haarscharf auf der Grenze zwischen Religion und Nihilismus. Zum Motiv
des Zimzum bez Gershom Scholem, w: Gershom Scholem. Zwischen den Disziplinen,
Hrsg. P. Schäfer, G. Smith, Frankfurt am Main 1995, s. 176–256.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
W kwestii praw autorskich obowiązują następujące zasady:
1. Twórca oświadcza, że służą mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
2. Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
3. Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).
