Paczka wiary, nóż nauki i kurz zwątpienia. Filozoficzno-literacki midrasz o dialogu nauka–filozofia–teologia
DOI:
https://doi.org/10.15633/lie.2552Słowa kluczowe:
filozofia Józefa Tischnera, tradycje badawcze Larryego Laudana, dialog nauka–filozofia–teologia, midrasz, ortonimia/heteronimia u Fernanda PessoiAbstrakt
W oparciu o osiągnięcia filozofii nauki i niektóre aspekty filozofii Józefa Tischnera esej rozwija literacko-filozoficzny model dialogu nauka–filozofia–teologia. Refleksja prowadząca do sformułowania modelu pozwala na inne spojrzenie na historię dysput
nauka–wiara: podstawową kwestią dialogu staje się określenie dziedziny, w której możliwe jest rozwiązanie danego sformułowania problemu.
Bibliografia
Alexander J., Thought Experiments, Mental Modeling, and Experimental Philosophy, w: Advances in Experimental Philosophy and Philosophical Methodology, ed. J. Nado, London–New York 2017, p. 53–68.
Arbib A. M., W stronę neurobiologii osoby, w: Stwórca–wszechświat–człowiek. Wybór tekstów wygłoszonych podczas konferencji Boże działanie w perspektywie nauki zorganizowanych przez Watykańskie Obserwatorium Astronomiczne (Specola Vaticana) oraz Center for Theology and the Natural Sciences (CTNS; Berkeley, California): 1988–2001, red. T. Sierotowicz, t. 2, Tarnów 2006, s. 445–486.
Badiou A., Handbook of Inaesthetics, Stanford 2005.
Banon D., La lettura infinita. Il midrash e le vie dell’interpretazione nella tradizione ebraica, Milano 2009.
Bardi A., Fano V., Un tentativo di applicazione dell’ennesima logica della scoperta scientifica, „Annali di discipline filosofiche dell’Università di Bologna” 3 (1981/82), s. 81–102.
Bodei R., Destini personali, Milano 2002.
Brehmer (Bremer) J., Pojęcie duszy w naukach kognitywnych, „Filozofia Chrześcijańska” 7 (2010), s. 37–63.
Dawes W. G., Galileo and the Conflict Between Religion and Science, New York 2016.
Frow J., A Nonexistent Coterie: Pessoa’s Names, „Affirmations: of the modern” Autumn 1992, s. 196–213.
Ginzburg C., Tropy. Korzenie paradygmatu poszlakowego, „Zagadnienia Filozoficzne w Nauce” 39 (2006), s. 8–65.
Gould S. J., Nonoverlapping Magisteria, „Natural History” 1997 no. 106, s. 16–22.
Heidegger M., Co zwie się myśleniem?, Warszawa 2000.
Heidegger M., Koniec filozofii i zadanie myślenia, „Teksty: teoria literatury, krytyka, interpretacja” 1976 nr 4–5, s. 9–26.
Heschel A. J., Bóg szukający człowieka, Kraków 2015.
Ingarden R., O dziele literackim, Warszawa 1988.
Jones M. S., Pessoa’s Poetic Coterie: Three Heteronyms and an Orthonym, „Luso-Brazilian Review” 14 (1977), s. 254–262.
Kot D., Myślenie dramatyczne, Kraków 2016.
Laudan L., Progress and its Problems: Towards a Theory of Scientific Growth, Berkeley 1978.
Mancuso V., L’anima e il suo destino, Milano 2007.
Martini C. M., La Cattedra dei non credenti, Milano 2016.
McMullin E., The Inference that Makes Science, Milwaukee 1992.
Pessoa F., Księga niepokoju spisana przez Bernarda Soaresa pomocnika księgowego w Lizbonie, Kraków 2013.
Pessoa F., List do Adolfa Casaisa Monteiro, „Literatura na Świecie” 2013 nr 3–4, s. 115–126.
Petrelli M., Disconoscimenti. Poetica e invenzione di Fernando Pessoa, Ospedaletto 2005.
Proust M., W poszukiwaniu straconego czasu, t. 6: Nie ma Albertyny, Warszawa 1960.
Rapaport W. J., Unsolvable Problems and Philosophical Progress, „American Philosophical Quarterly” 19 (1982), s. 289–298.
Ravasi G., Breve storia dell’anima, Milano 2010 (tłumaczenie polskie: Krótka historia duszy, Kraków 2008).
Reis R., Wiersze, „Literatura na Świecie” 2002 nr 10–12, s. 53–64.
Rescher N., La lotta dei sistemi, Genova 1993.
Rosenzweig F., Gwiazda zbawienia, Kraków 1998.
Saramago J., L’anno della morte di Ricardo Reis, Milano 2010 (tłumaczenie polskie: Rok śmierci Ricarda Reisa, Poznań 2010).
Sierotowicz T., Fenomenologia del metodo investigativo. L’abduzione e il metodo di Monsieur Poirot, „Nuova Secondaria-Ricerche” 2017 n. 4, s. 54–73.
Sierotowicz T., Filozofia dramatu jako filozoficzna tradycja badawcza, „Zagadnienia Filozoficzne w Nauce” 64 (2018), s. 61–95.
Sierotowicz T., Nauka a wiara – przestrzeń dialogu, Tarnów 1997.
Sierotowicz T., Nauka a wiara – przestrzeń dialogu. Postscriptum, „Zagadnienia Filozoficzne w Nauce” 31 (2002), s. 3–44.
Sierotowicz T., O położeniu plam słonecznych, Tarnów 2013.
Sierotowicz T., Poszlakowy paradygmat kosmologii, w: Wyzwania racjonalności. Księdzu Michałowi Hellerowi – współpracownicy i uczniowie, red. R. Janusz, S. Wszołek, Kraków 2006, s. 340–353.
Stern D., Midrash and Theory. Ancient Jewish Exegesis and Contemporary Literary Studies, Evanston 1998.
Stuart Michael T. et al., The Routledge Companion to Thought Experiments, London–New York 2018.
Tabaczyński S., „Paradygmat poszlakowy” i problemy w badaniach archeologicznych, „Acta Universitatis Lodziensis – Folia Archaeologica” 16 (1992), s. 13–27.
Tischner J., Spór w królestwie metafor, w: Rozum i słowo. Eseje dialogiczne, red. B. Baran, T. Gadacz, J. Tischner, Kraków 1988, s. 57–68.
Tischner J., Filozofia dramatu, Paris 1990.
Tischner J., Labirynty racjonalizmu, w: J. Tischner, Myślenie według wartości, Kraków 2011, s. 475–483.
Tischner J., Myślenie z wnętrza metafory, w: J. Tischner, Myślenie według wartości, Kraków 2011, s. 510–526.
Tischner J., Wędrówki w krainę filozofów, Kraków 2008.
Tischner J., Wokół spraw wiary i rozumu, „Zagadnienia Filozoficzne w Nauce” 26 (2000), s. 6–20.
Wiesel E., Messengers of God, New York 1976.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
W kwestii praw autorskich obowiązują następujące zasady:
1. Twórca oświadcza, że służą mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
2. Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
3. Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).
