Chrześcijańska filozofia człowieka w Polsce wobec wyzwań XX i XXI wieku

Autor

  • Piotr Stanisław Mazur Akademia Ignatianum

DOI:

https://doi.org/10.15633/lie.3483

Słowa kluczowe:

filozofia chrześcijańska, filozofia polska, filozofia człowieka

Abstrakt

Według autora artykułu antropologia chrześcijańska charakteryzuje się afirmatywnym podejściem do chrześcijaństwa i personalizmu w rozumieniu człowieka. W ciągu ostatniego stulecia w Polsce stanęła ona przed czterema kluczowymi wyzwaniami dla jej rozwoju, którymi były: 1) poszukiwanie właściwego modelu życia społecznego związanego z odrzuceniem indywidualizmu i kolektywizmu; 2) zderzenie z totalitaryzmem kolektywistycznym (komunizmem), który narzucał błędną koncepcję człowieka; 3) rezygnacja Kościoła w jego nauczaniu z dominacji tomistycznego modelu rozumienia świata i człowieka; 4) ustanowienie naturalistycznego i transhumanistycznego modelu człowieka w kulturze przełomu XX i XXI wieku. Antropologia chrześcijańska odpowiedziała na pierwsze trzy wezwania specyficznym typem personalizmu: społecznym – w pierwszym przypadku; metafizycznym – w drugim, liberalistycznym i etycznym – w trzecim. Zdaniem autora artykułu obecnie musi ona szukać personalistycznej odpowiedzi na czwarte wyzwanie. Antropologii chrześcijańskiej zagraża fideistyczny personalizm wynikający z przyjęcia naturalistycznego obrazu człowieka pochodzącego z nauk szczegółowych i rezygnacja z prób filozoficznego ­uzasadnienia jego osobowego statusu.

Biogram autora

  • Piotr Stanisław Mazur - Akademia Ignatianum
    dr hab. Piotr Stanisław Mazur, prof. nadzw. – ­filozof, publicysta, poeta, kierownik Katedry Filozofii Bytu, Człowieka i Społeczeństwa w Akademii Ignatianum w Krakowie. Opublikował m.in.: Intelekt człowieka (Lublin 2004); W kręgu pytań o człowieka (Lublin 2008); Prowidencja ludzka jako podstawa roztropnego formowania zasad życia osobowego i społecznego człowieka (Lublin 2009); O polską kulturę humanistyczną (Lublin 2011); Zarys podstaw filozofii człowieka. Antropologiczne zastosowanie metody separacji (Kraków 2016); Metafizyka istnienia człowieka (Kraków 2018).

Bibliografia

„Analecta Cracoviensia” 5–6 (1973–1974), s. 49–297.

Amerio R., Iota Unum. Analiza zmian w Kościele katolickim w XX wieku, Komorów 2009.

Chudy W., Pedagogia wolności. Elementy etyki pedagogicznej, red. M. Szudra, Lublin 2009.

Chudy W., Filozofia chrześcijańska – rozum i wiara, „Ethos” 20 (2007) nr 3–4 (79–80), s. 45–66.

Chudy W., Prawda człowieka i prawda o człowieku, w: Człowiek – wartości – sens. Studia z psychologii egzystencji. Logoteoria i nooteoria. Logoterapia i nooterapia, Lublin 1996, s. 129−148.

Chudy W., Spór w szkole lubelskiej o podstawy i punkt wyjścia etyki, „Roczniki Filozoficzne” 45 (1997) nr 1, s. 200–210.

Dec I., Personalizm w filozofii (próba systematyzacji), w: Personalizm polski, red. ks. M. Rusecki, Lublin 2008 (Biblioteka Teologii Fundamentalnej, 3), s. 301–313.

Dymarski Z., Debata księdza Józefa Tischnera ze szkołą lubelską, „Logos i Ethos” 1998 nr 1, 235–245.

Górski K., Państwo chrześcijańskie średniowiecza, Warszawa 1938.

Gutowski P., Stefan Swieżawski wobec Soboru Watykańskiego II, „Ethos” 25 (2012) nr 4, s. 243–261

Jan Paweł II, Pamięć i tożsamość, Kraków 2005.

Kaczyński E., Etyka powinności czy etyka decyzji? Spór T. Stycznia z A. Krąpcem. Próba zrozumienia, „Studia Theologica Varsaviensia” 29 (1991) nr 2, s. 61–77.

Krąpiec M. A., Porzucić świat absurdów, Lublin 2002.

Listkowska B., Podmiot czy przedmiot? Józefa Tischnera i Mieczysława A. Krąpca spór o koncepcję człowieka, „Filo-Sofija” 15 (2015) nr 31, s. 229–246.

Mazur P. S., Zarys podstaw filozofii człowieka. Antropologiczne zastosowanie separacji metafizycznej, Kraków 2016.

Possenti V., Osoba nową zasadą, tłum. J. Merecki, Lublin 2017.

Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&ved=2ahUKEwj0qKnbw5reAhVRh6YKHRBpCoYQFjAAegQICRAC&url=http%3A%2F%2Fwww.unesco.pl%2Ffileadmin%2Fuser_upload%2Fpdf%2FPowszechna_Deklaracja_Praw_Czlowieka.pdf&usg=AOvVaw38Vh3qwvtZvZNaApDNHkk2, (22.10.2018).

Salij J., Jezus Chrystus, w: Katolicyzm A-Z, red. Z. Pawlak, Poznań 1999, s. 187.

Stachewicz K., O filozofii chrześcijańskiej. Kilka uwag z perspektywy historycznej i futurologicznej, „Logos i Ethos” 2013 nr 2 (35), s. 219–234.

Tischner J., Schyłek chrześcijaństwa tomistycznego, „Znak” 22 (1970) nr 187 (1), s. 1–20.

Wilczek A., W poszukiwaniu prawdy o człowieku. Spór księdza Józefa Tischnera z tomizmem, „Czasopismo Filozoficzne” 2009 nr 4/5, s. 52–72.

Wojtyła K., Osoba i czyn, Kraków 1969.

Woroniecki J., Katolicka etyka wychowawcza, Lublin 2013.

Pobrania

Opublikowane

2019-12-31

Numer

Tom 25 Nr 2 (2019)

Dział

Artykuły

Licencja

W kwestii praw autorskich obowiązują następujące zasady:

1. Twórca oświadcza, że służą mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.

2. Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:

  • utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
  • obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
  • włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
  • udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)

3. Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:

  • zostanie podany autor i tytuł utworu,
  • zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).