Józefa Tischnera pytanie o „przeświadczenie podstawowe” Leszka Kołakowskiego
DOI:
https://doi.org/10.15633/lie.4030Słowa kluczowe:
Leszek Kołakowski, Józef Tischner, marksizm, Kościół, prawa człowiekaAbstrakt
W niniejszym opracowaniu koncentruję się na problematyce perspektywy, z jakiej ks. Józef Tischner patrzy na dzieło filozoficzne i życie Leszka Kołakowskiego. Wykazuję, i to jest główny cel artykułu, że ta perspektywa wyznaczona jest przez Tischnerowskie odkrycie tzw. „przeświadczenia podstawowego” w pismach Kołakowskiego. Takie przeświadczenie miało decydujące znaczenie zarówno dla jego filozoficznej apologetyki marksizmu, jak również dla jego radykalnej krytyki Kościoła i ufundowanego na marksizmie komunizmu. Stawiając pytanie o „przeświadczenie podstawowe”, Józef Tischner uzasadnia, że w filozofii Kołakowskiego od początku ogniskuje się ono wokół problematyki etycznej, w szczególności w wokół idei praw człowieka. To w niej Tischner dostrzega kluczowy wątek filozofii Leszka Kołakowskiego. W ten sposób Tischner kreśli obraz Kołakowskiego jako filozofa właściwie jednej myśli, która dojrzewa w jego twórczości na różnych poziomach, przede wszystkim zaś na poziomie rozumienia człowieka, religii i Kościoła.
Bibliografia
Gadacz T., Ks. Kłósaka spór z materializmem i jego znaczenie, „Studia Philosophiae Christianae” 28 (1992) 2, s. 109–125.
Internetowy słownik synonimów języka polskiego, https://synonim.net/synonim/prze%C5%9Bwiadczenie (6.10.2019).
Kłósak K., Próba oceny, „Życie i Myśl” (1956) nr 3, s. 82–91.
Kołakowski L., Główne nurty marksizmu. Powstanie – Rozwój – Rozkład, t. 2, Paryż 1977.
Kołakowski L., Główne nurty marksizmu. Powstanie – Rozwój – Rozkład, t. 3, Paryż 1978.
Kołakowski L., Jeśli Boga nie ma… O Bogu, Diable, Grzechu i innych zmartwieniach tak zwanej filozofii religii, tłum. aut. T. Baszniak, M. Panufnik, Kraków 1988.
Kołakowski L., Notatki o współczesnej kontrreformacji, Warszawa 1962.
Kołakowski L., Szkice z filozofii katolickiej, Warszawa 1955.
Kołakowski L., Wykłady o filozofii średniowiecznej, Warszawa 1956.
Liberalizm a Kościół. Z Leszkiem Kołakowskim rozmawia Piotr Kostyło, Bydgoszcz 2020.
Michnik A., Kościół, lewica, dialog, Paryż 1977.
Mordka C., Od Boga historii do historycznego Boga. Wprowadzenie do filozofii Leszka Kołakowskiego, Lublin 1997.
Pencuła M., Leszek Kołakowski o religii, „Edukacja Filozoficzna” (2016) nr 61, s. 77–105.
Piwowarczyk B., Odczytać Kołakowskiego: problem Boga, człowieka, religii, Kościoła, Częstochowa 1992.
Słownik języka polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl/sjp/przeswiadczenie;2511406.html (6.10.2019).
Tischner J., Polski kształt dialogu, posłowie J. Gowin, Kraków 2002.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
W kwestii praw autorskich obowiązują następujące zasady:
1. Twórca oświadcza, że służą mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
2. Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
3. Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).
