Nędza kondycji ludzkiej i religia

Abstrakt

Niniejszy esej jest poświęcony różnym aspektom nędzy kondycji ludzkiej i ich odniesieniom do religii, tak jak rozumieli tę kwestię Leszek Kołakowski i Józef Tischner. Po wstępnej prezentacji postaci obu myślicieli autor omawia przykładowe aspekty wspomnianej nędzy, pokazując zarazem, w jakich punktach myślenie Kołakowskiego różniło się od myślenia Tischnera. Kluczową kwestią jest jednak dla autora ewolucja, jaka dokonała się w poglądach na ten temat u każdego z nich z osobna. Ewolucja ta pokazuje, że nie spełniły się nadzieje Kołakowskiego i Tischnera na przezwyciężenie tego, co każdy z nich na swój sposób rozumiał jako nędzę kondycji ludzkiej w polskiej lokalności. Tym samym Polakom nie było dane dojście do uniwersalizmu, postrzeganego przez obu myślicieli w kontekście kultury zachodnio-europejskiej. Stwierdzenie to pociąga jednak za sobą pytanie, co we współczesnej kulturze, a zwłaszcza religii jest lokalne, a co uniwersalne.