Nędza kondycji ludzkiej i religia
DOI:
https://doi.org/10.15633/lie.4033Słowa kluczowe:
nędza kondycji ludzkiej, religia, nadzieja, lokalność, uniwersalizmAbstrakt
Niniejszy esej jest poświęcony różnym aspektom nędzy kondycji ludzkiej i ich odniesieniom do religii, tak jak rozumieli tę kwestię Leszek Kołakowski i Józef Tischner. Po wstępnej prezentacji postaci obu myślicieli autor omawia przykładowe aspekty wspomnianej nędzy, pokazując zarazem, w jakich punktach myślenie Kołakowskiego różniło się od myślenia Tischnera. Kluczową kwestią jest jednak dla autora ewolucja, jaka dokonała się w poglądach na ten temat u każdego z nich z osobna. Ewolucja ta pokazuje, że nie spełniły się nadzieje Kołakowskiego i Tischnera na przezwyciężenie tego, co każdy z nich na swój sposób rozumiał jako nędzę kondycji ludzkiej w polskiej lokalności. Tym samym Polakom nie było dane dojście do uniwersalizmu, postrzeganego przez obu myślicieli w kontekście kultury zachodnio-europejskiej. Stwierdzenie to pociąga jednak za sobą pytanie, co we współczesnej kulturze, a zwłaszcza religii jest lokalne, a co uniwersalne.
Bibliografia
Bergson H., Dwa źródła moralności i religii, tłum. P. Kostyło, K. Skorulski, Kraków 1993.
Delsol Ch., Le Souci contemporain, Bruxelles 1996.
Dymarski Z., Między kapłanem a błaznem. O tolerancji w kontekście kultury, w: Tolerancja a edukacja, red. M. Patalon, Gdańsk 2008, s. 72–80.
Kępiński A., Psychopatie, Warszawa 1977.
Kołakowski L., Czym jest socjalizm?, w: L. Kołakowski, Pochwała niekonsekwencji. Pisma rozproszone sprzed roku 1968, t. 2, Londyn 2002, s. 172–176.
Kołakowski L., Etyka bez kodeksu, w: L. Kołakowski, Kultura i fetysze, Warszawa 2000, s. 139–173.
Kołakowski L., Główne nurty marksizmu: powstanie – rozwój – rozkład, Londyn 1998.
Kołakowski L., Kapłan i błazen, w: Kołakowski, Pochwała niekonsekwencji. Pisma rozproszone sprzed roku 1968, t. 2, Londyn 2002, s. 263–293.
Kołakowski L., Symbole religijne i kultura humanistyczna, w: L. Kołakowski, Kultura i fetysze, Warszawa 2000, s. 219–239.
O sztuce oswajania liberalizmu. Z Leszkiem Kołakowskim rozmawia Piotr Kostyło, „Przegląd Powszechny” (1998) nr 4, s. 14–30.
Tischner J., Chochoł sarmackiej melancholii, w: J. Tischner, Świat ludzkiej nadziei, Kraków 1992, s. 15–28.
Tischner J., Ludzie z kryjówek, „Znak” (1978) nr 1 (283), s. 57–72.
Tischner J., Upadek Ikara, w: J. Tischner, Ksiądz na manowcach, Kraków 1999, s. 295–311.
Tischner J., Wstęp, w: J. Tischner, Świat ludzkiej nadziei, Kraków 1992, s. 9–12.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
W kwestii praw autorskich obowiązują następujące zasady:
1. Twórca oświadcza, że służą mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
2. Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
3. Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).
