The problem of personalism in Karol Wojtyła’s debate with Max Scheler

Authors

DOI:

https://doi.org/10.15633/lie.61105

Keywords:

ethics, Karol Wojtyła, Max Scheler, personalism, human person, objectivism, principle of realism, postmodernism, neuroethics

Abstract

The article shows that already in his habilitation dissertation on Max Scheler’s ethics Karol Wojtyła defended the consistent ethical personalism, distorted by the German phenomenologist. However, the pertinent tying of moral values to the supreme, supra-instrumental value of the human person, involved its subjectivization, as a result of which Scheler’s claims to ethical objectivism are unfounded. Besides, in a completely unfounded manner he considered spontaneous emotionality as the centre of the person, thereby losing the person’s causative agency towards moral values, i.e. the central role of the human reason and free will in moral life, thus negating man’s moral responsibility for his actions. This assessment of Scheler’s ethics has relevance for discernment in contemporary posthumanist ethics, which – following Scheler’s lead – attributes the guiding role in moral life to spontaneous emotions.

References

Anscombe G. E. M., Modern Moral Philosophy, “Philosophy” 32 (1958), p. 169–194.

Aquinatis S. Thomae, Summa theologiae, cura et studio P. Caramello, Torino 1963.

Aristotle, The Nicomachean Ethics, transl. F. H. Peters, London 1906.

Bauman Z., Ciało i przemoc w obliczu ponowoczesności, Toruń 1995.

Bauman Z., Dwa szkice o moralności ponowoczesnej, Warszawa 1994.

Bauman Z., Etyka ponowoczesna, transl. J. Bauman, J. Tokarska-Bakir, Warszawa 1996.

Bauman Z., Moralne obowiązki, etyczne zasady, “Etyka” 27 (1994), p. 9–28.

Biesaga T., Karola Wojtyły krytyka koncepcji osoby Maxa Schelera, “Logos i Ethos” 47 (2018) nr 1, p. 181–197.

Churchland P. S., Moralność mózgu, transl. M. Hohol, N. Marek, Kraków 2013.

Czachorowski M., Mitologizacja moralności w posthumanistycznej etyce, “Człowiek w Kulturze” 32 (2022) part 1, p. 89–117.

Czachorowski M., Osoba a natura. Ujęcie Karola Wojtyły, in: Wokół antropologii Karola Wojtyły, eds. A. Maryniarczyk, P. Sulenta, T. Duma, Lublin 2016, p. 307–352.

Czachorowski M., Ponowoczesność jako moralny rozwój?, in: Społeczno-humanistyczna wizja współczesnego świata, ed. H. Czakowska, Bydgoszcz 2020, p. 11–25.

Gilson E., The Unity of Philosophical Experience, New York 1950.

Harari Y. N., Homo Deus. A Brief History of Tomorrow, London 2017.

Hołub G., Od antropologii do etyki postmodernistycznej: w stronę autentyczności czy dowolności?, in: W labiryncie wychowania. Wyzwania edukacyjne w ujęciu interdyscyplinarnym, eds. B. Stańkowski, M. Szpringer, Kraków 2013, p. 29–44.

Ingarden R., Wykłady z etyki, Warszawa 1989.

Pietrzykowski T., Etyczne problemy prawa, Katowice 2005.

Rorty R., Etyka bez powszechnych powinności, “Etyka” (1998) nr 31, p. 9–25.

Rorty R., Etyka zasad a etyka wrażliwości, “Teksty Drugie” (2002) 1–2, p. 51–63.

Scheler M., Der Formalismus in der Ethik und die Materiale Wertethik. Neuer Versuch der der Grundlegung eines ethischen Personalismus, Halle 1921.

Styczeń T., ABC etyki, Lublin 1981.

Waldstein M., Three Kinds of Personalism: Kant, Scheler and John Paul II, “Forum Teologiczne” 10 (2009), p. 151–171.

Wierzbicki A. M., Osoba i moralność. Personalizm w etyce Karola Wojtyły i Tadeusza Stycznia, Lublin 2021.

Wojtyła K., Człowiek w polu odpowiedzialności, Lublin–Rzym 1991.

Wojtyła K., Miłość i odpowiedzialność, Lublin 1986.

Wojtyła K., Ocena możliwości zbudowania etyki chrześcijańskiej przy założeniach systemu Maxa Schelera, Lublin 1959, reprinted in: K. Wojtyła, Zagadnienie podmiotu moralności, Lublin 1991, p. 11–128 (Człowiek i Moralność, 2).

Wojtyła K., Osoba i czyn, Kraków 1985.

Wojtyła K., Personalizm tomistyczny, in: K. Wojtyła. Aby Chrystus się nami posługiwał, Kraków 1979, p. 430–441.

Wojtyła K., Problem teorii moralności, ed. B. Bejze, Warszawa 1969, p. 217–249 (W Nurcie Zagadnień Posoborowych, 3).

Wojtyła K., System etyczny Maxa Schelera jako środek do opracowania etyki chrześcijańskiej, in: K. Wojtyła, Zagadnienie podmiotu moralności, Lublin 1991, p. 129–180 (Człowiek i Moralność, 2).

Woroniecki J., Katolicka etyka wychowawcza, t. 1–2, Lublin 1986.

Downloads

Published

2023-06-30

Issue

Section

Articles