Katolicka nauka społeczna o większości w demokracji
DOI:
https://doi.org/10.15633/ps.1789Słowa kluczowe:
demokracja, wybory, większość, Jan Paweł II, katolicka nauka społeczna, wartości, głosowanieAbstrakt
Najważniejszym, wstępnym warunkiem, przeprowadzenia demokratycznych wyborów jest wolność polityczna w państwie. Nikt i nic, nacisk władzy politycznej, terror ani oszustwo, nie może wpływać na wyniki wyborów lub z góry je określać. Istotnymi elementami polityki wolnościowej państwa jest decentralizacja i samorząd. Obywatelom, grupom i sąsiedzkim wspólnotom należy pozostawić możliwość własnych incjatyw i odpowiedzialność, także w zakresie współdecydownia kto i jak pełnić będzie najwyższe funkcje państwowe.Dojrzałe koncepcje demokracji, w tym tzw. „personalizmu wspólnotowego”, mogą być interesujące dla społeczeństw niezależnie od kultury duchowej i tradycji. Prawdziwa wolnośc człowieka polega jednak na tym, że decyzje człowieka zapadają w jego centrum osobowym, w „ja” osobowym, którte też realizuje te decyzje. Wolność nie jest też brakiem zdeterminowania , niezależnością, lecz swoistym zdeterminowaniem – przez siebie samego, a więc rodzajem samozależności, autodeterminizmem. Wolność więc ma dwa wymiary, wyrażające się w: zdolności do podejmowania „własnych” decyzji, oraz w mocy do realizowania tego, co sama postanowiła. Demokracja nie może zastąpić wolności jednostki, wyręczyć ją w jej decyzjach w odpowiedzialności za działania, które podejmuje, także w jej imieniu.
Bibliografia
Arnold T., The folklore of capitalism, New Haven 1937.
Bartyzel J., Nie kłaniać się bałwanowi demokracji!, „Stańczyk” 20 (1994) nr 1, s. 23.
Buttiglione R., The moral mandate for freedom, Grand Rapids 1997.
Donoso Cortés J., Über die Diktatur. Drei Reden aus den Jahren 1849/1850, übertr. von G. Maschke, Wien 1966.
Dylus A., Referendum a demokracja, „Przegląd Powszechny” (1996) nr 4 (896), s. 16–26.
Galarowicz J., W drodze do etyki odpowiedzialności, t. 2: Ukryty blask dobra. Antropologiczno‑aksjologiczne podstawy etyki Romana Ingardena, Kraków 1998.
Grabowska M., Demokracja: forma czy treść?, „Więź” (1994) nr 7 (429), s. 20–29.
Grzybowski J., Jacques Maritain i nowa cywilizacja chrześcijańska, Warszawa 2007.
Gutmann A., Thompson D., Demokracja deliberatywna to więcej niż procedury, tłum. D. Pietrzyk‑Reeves, „Nauki Polityczne. Zeszyty Naukowe Koła Nauk Politycznych UJ” (2005) nr 2, s. 3–30.
Kelsen H., O istocie i wartości demokracji, przekł. F. Turynowa, Warszawa 1936.
Kierkegaard S., Der Einzelne, übertr. von W. Greve, Frankfurt a. Main 1990.
Legutko R., Sokrates i pierwsi oskarżyciele. Fragment komentarza do „obrony” Sokratesa 19a8 – 24b2, [w:] Człowiek i polityka. Księga jubileuszowa z okazji 65. urodzin Profesora Jerzego Gałkowskiego, red. J. Kłos, A. Noras, Lublin 2002, s. 169–182.
Łysiak W., Stulecie kłamców, cz. 2 Polska, Chicago–Warszawa 2000.
Majka J., Katolicka nauka społeczna, Rzym 1986.
Mariański J., Kościół a współczesne problemy społeczno‑moralne. Kwestie wybrane, Lublin 1992.
Mieszalski M., Demokracja jako możliwy totalitaryzm (na marginesie Talmona), „Arka” (1992) nr 42, s. 12–19.
Palaver W., Etyczne granice stosowania zasady większości – o politycznej teologii demokracji, „Civitas” (1998) nr 2, s. 181–185.
Pareto V., The mind and society, t. 4, New York 1935.
Pieniążek A., Społeczeństwo i jednostka, Lublin 1988.
Pilikowski J., Wiedza obywatelska – podstawowe wiadomości o państwie, społeczeństwie i polityce, Kraków 1994.
Podgórska J., Chcemy całego życia!, „Polityka” (2008) nr 48, s. 70–73.
Ratzinger J., Wolność i więzy w Kościele, przekł. J. Kruczyńska, [w:] J. Ratzinger, Kościół – ekumenizm – polityka, Poznań 1990, s. 227–228.
Rosen F., Sokrates, [w:] Myśliciele polityczni. Od Sokratesa do współczesności, red. D. Boucher, P. Kelly, tłum. A. Dąbrowska, T. Sieczkowski, Kraków 2008, s. 61–78.
Rousseau J. J., O umowie społecznej, przekł. M. Starzewski, Warszawa 2002.
Ryba M., Człowiek wobec społeczności, „Nasz Dziennik” 24 I 2000, s. 12.
Satori G., Teoria demokracji, przekł. P. Amsterdamski, D. Grinberg, Warszawa 1998.
Scola A., Chrześcijański wkład w świeckość otwartą państwa, tłum. P. Borkowski, „Społeczeństwo” (2005) nr 4–5, s. 618–627.
Seidler G. L., Przedmarksowska myśl polityczna, Kraków 1985.
Słownik polityczny, red. W. Wasiutyński, Warszawa 1989.
Steinem J., Demokracje europejskie, przekł. E. Gawron, Rzeszów 1993.
Taine H., Origines de la France Contemporaine, Paris 1875.
Tocqueville A. de, O demokracji w Ameryce, przekł. B. Janicka, M. Król, Kraków–Warszawa 1996.
Turowicz J., Jan Strzelecki a chrześcijaństwo, [w:] Sens uczestnictwa. Wokół idei Jana Strzeleckiego. Zbiór szkiców, pod red. A. Sicińskiego, Warszawa 1991, s. 65–70.
Weizsacker R. von, Historia Niemiec toczy się dalej, przeł. I. Burszta‑Kubiak, [Warszawa] 1989.
Weigel G., Centesimus annus a przyszłość demokracji: powtórna lektura, [w:] Centesimus annus. Tekst i komentarze, pod red. F. Kampki, C. Rittera, Lublin 1998, s. 117–127.
Zdziechowski M., W obliczu końca, Warszawa 1999.
Zdzitowiecki S., Orędzie ze stycznia 1919 roku, „Kronika Diecezji Kujawsko-Kaliskiej”, R. 13 (1919) nr 1, s. 1–3.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
