Serce Jezusa jako istota chrystocentrycznej estetyki Josepha kard. Ratzingera/Benedykta XVI. Studium teologiczno-muzyczne na przykładzie twórczości Henryka Mikołaja Góreckiego
DOI:
https://doi.org/10.15633/pms.4111Słowa kluczowe:
Jezus Chrystus, Serce Jezusa, Ratzinger, Górecki, teologia, muzyka, teologia muzyki, estetykaAbstrakt
Joseph kard. Ratzinger w swojej twórczości teologicznej poświęcał uwagę estetyce, a zwłaszcza estetykom muzyki sakralnej. Interpretację opierał na teologii dogmatycznej nakierowanej chrystologicznie. Samą zaś estetykę wiązał z faktem przebicia Serca Pana Jezusa na krzyżu. Twierdził bowiem, że prawdziwe piękno łączy się z prawdą i nie może zaistnieć bez przyjęcia cierpienia, czego wyrazem jest przebicie serca. W przeciwnym razie piękno byłoby fałszywe, ponieważ odwodziłoby od ludzkiego życia. Tymczasem Chrystus stał się człowiekiem, gdyż współczuł ludziom. Również ta kategoria ma ważne miejsce w estetyce muzyki sakralnej. Droga piękna to droga powrotu do Boga w prawdzie. Henryk Mikołaj Górecki to kompozytor, którego twórczość często jest nadmiernie wiązana z postacią Maryi. Tymczasem Jezus Chrystus również ma swoje miejsce w muzycznym dorobku Góreckiego, również w aspekcie Najświętszego Serca.
Bibliografia
Benedykt XVI, Deus caritas est, Poznań 2005.
Benedykt XVI, Spe salvi, Kraków 2007.
Bolesławska-Lewandowska B., Górecki. Portret w pamięci, Kraków 2013.
Brożek A., Piękno i prawda, Kraków 2017.
Ferber R., Podstawowe pojęcia filozoficzne, 2: Człowiek. Świadomość. Ciało i dusza. Wolność woli. Śmierć, tłum. L. Kusak, A. Węgrzecki, Kraków 2008.
Górecki H.M., III Symfonia „Symfonia pieśni żałosnych” op. 36, Kraków 1985.
Górecki H.M., Miserere op.44, Kraków 1990.
Górecki H.M., Salve, sidus Polonorum: St. Adalbert cantata op. 72 (1997–2000), London 2001.
Kiereś H., Filozofia sztuki, Lublin 2020.
Michałowska T., Średniowiecze, Warszawa 1995.
Nadolski B., Liturgika. IV Eucharystia, Poznań 1992.
Paczkowska-Łagowska E., O historyczności człowieka, Gdańsk 2012.
Pikulik J., Święty Wojciech w polskiej muzyce średniowiecznej, Warszawa 1996.
Potocka A.M., Nowa estetyka, Warszawa 2016.
Ratzinger J., Jezus z Nazaretu, tłum. M. Górecka, W. Szymona OP, Lublin 2015 (Opera Omnia, 6/1).
Ratzinger J., Jezus z Nazaretu, tłum. W. Szymona OP, Lublin 2015 (Opera Omnia, 6/2).
Ratzinger J., Teologia liturgii, tłum. W. Szymona OP, Lublin 2012 (Opera Omnia, 11).
Ratzinger J., Wprowadzenie do chrześcijaństwa, tłum. R. Biel, M. Górecka, Lublin 2017 (Opera Omnia, 4).
Ratzinger J., Zmartwychwstanie i życie wieczne, tłum. J. Kobienia, Lublin 2014 (Opera Omnia, 10).
Słownik łacińsko-polski, red. K. Kumaniecki, Warszawa 1982.
Słownik teologii biblijnej, red. X. Leon-Dufour, Poznań 1994.
research/public-ations/ polish-musicjournal/vol6no2/conversation-with-gorecki (31.03.2020).
Romaniuk K., Jankowski A., Stachowiak L., Praktyczny komentarz do Nowego Testamentu, t. 1, Poznań–Kraków 1999.
Siedlecki J., Śpiewnik kościelny, Kraków 2007.
Siedlik W., Henryk Mikołaj Górecki i jego muzyka, „Pro Musica Sacra” 10 (2012), s. 89–103.
Szlagowska D., Muzyka baroku, Gdańsk 1998.
Szymański S., Litania do Najświętszego Serca Jezusowego, „Ateneum Kapłańskie” 62 (1961) z. 3, s. 269–271.
Thomas A., Górecki, Kraków 1998.
Tomaszewski M., Muzyka w dialogu ze słowem, Kraków 2003.
Trochimowczyk M., Composing is a Terribly Personal Matter, https://polishmusic.usc.edu/research/public-ations/ polish-music-journal/vol6no2/conversation -with-gorecki (16.06.2021).
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrót oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0) Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).
