Kilka uwag o „Liber Ordinarius” ms. 51 w Bibliotece Krakowskiej Kapituły Katedralnej
DOI:
https://doi.org/10.15633/pms.2006Słowa kluczowe:
Liber Ordinarius, Kraków, rękopisy liturgiczne, Historia, św. LambertAbstrakt
Manuskrypt 51. z Biblioteki Kapitulnej Katedry Krakowskiej, według współczesnej terminologii dotyczącej rękopisów liturgicznych, to Liber Ordinarius. Napisany pod koniec XII lub na początku XIII wieku dla katedry krakowskiej, manuskrypt ten był już przedmiotem zainteresowania niektórych badaczy. W niniejszym eseju proponujemy kilka uwag na temat obecności właściwego oficjum ku czci św. Lamberta oraz zwięzłą analizę niektórych sekcji jego repertuaru liturgiczno-muzycznego.
Bibliografia
Bärsch J., Liber Ordinarius – Zur Bedeutung eines liturgischen Buchtyps für die Erforschung des Mittelalters, “Archa Verbi” 2 (2005), p. 9–58.
Boguniowski J. W., Ordinarium Olomucense-Cracoviense. Studium krytyczne, “Nasza Przeszłość” 95 (2001), p. 5–27.
Brusa G., Der Liber Ordinarius der Diözese Freising. Eine textkritische Edition des mittelalterlichen Regelbuchs der Diözese Freising, Purkersdorf 2020 (Codices Manuscripti & Impressi. Sup-plementum, 17).
Caspers C., Libri Ordinarii as a Source fur Cultural History. Introduction, in: Unitas in pluralitate: Libri Ordinarii als Quelle für die Kulturgeschichte, Hrsg. von L. Van Tongeren, C. Caspers, Münster 2015, p. 15–28 (Liturgiewissenschaftliche Quellen und Forschungen, 103).
Collomb P., Le “Liber Ordinarius”: un livre liturgique, une source historique, in: Comprendre le XIIIe siècle. Mélanges offerts à Marie-Thérèse Lorcin, sous la direction de P. Guichard, D. Alex-andre-Bidon, Lyon 1995, p. 97–109.
Corpus Antiphonalium Officii Ecclesiarum Centralis Europae, VII/A: Kraków (Temporale), red. J. Kubienec, Z. Czagány, P. Fodor, Budapest 2018.
Fassler M. E., The Office of the Cantor in Early Western Monastic Rules and Customaries: A Pre-liminary Investigation, “Early Music History” 5 (1985), p. 29–51.
Foley E. B., The “Libri Ordinarii”. An Introduction, “Ephemerides Liturgicae” 102 (1988), p. 129–37.
Gasser S., Les antiennes O, “Études Grégoriennes” 24 (1992), p. 53–84.
Hänggi A., Der Rheinauer Liber Ordinarius (Zürich Rh 80, Anfang 12. Jh.), Freiburg 1957 (Spicilegium Friburgense, 1).
Hesbert R.-J., Corpus Antiphonalium Officii, Vol. 5: Fontes earumque prima ordinatio, Roma 1975 (Rerum Ecclesiasticarum Documenta. Series Maior. Fontes, 11)
Huglo M., Les sources de plain-chant et de la musique médiévale, Aldershot 2004.
Le Graduel Romain. Edition critique par les Moines de Solesmes, 2: Les Sources, Solesmes 1957.
Le Roux R., Les Répons “de Psalmis” pour les Matines de l’Épiphanie à la Septuagésime selon les Cursus Romain et Monastique. Étude de l’office dominical et férial, “Études Grégoriennes” 6 (1963), p. 39–148.
Le Roux R., Répons du Triduo Sacro et de Pâques, “Études Grégoriennes” 18 (1979), p. 157–176.
Lipphardt W., Lateinische Osterfeiern und Osterspiele, 6: Nachträge, Handschriftenverzeichnis, Bibliographie, Berlin–New York 1981.
Lohse T., Éditer des Libri Ordinarii. Réflexions et suggestions autour d’un type particulier des livres liturgiques, “Revue Mabillon” 26 (2015), p. 155–177.
Lohse T., Stand und Perspektiven der Liber Ordinarius-Forschung, in: Liturgie in mittelalterlichen Frauenstiften. Forschungen zum “Liber Ordinarius”, Hrsg. von K. G. Beuckers, Essen 2012 (Essener Forschungen zum Frauenstift, 10), p. 215–255.
Martimort A. G., Les “ordines”, les ordinaires et les cérémoniaux, Turnhout 1991 (Typologie des Sources du Moyen Âge Occidental, 56).
Ottosen K., The Responsories and Versicles of the Latin Office of the Dead, Aarhus 1993.
Palazzo É., Histoire des livres liturgiques. Le Moyen Âge: des origines au XIII siècle, Paris 1993, p. 233–40.
Praßl F. K., Kantor, Kantorin, in: Lexikon für Theologie und Kirche, Bd. 5, Freiburg im Breisgau 1996, col. 1205.
Schuler M., Zur Geschichte des Kantors im Mittelalter, in: Bericht über den Internationalen Mus-ikwissenschaftlichen Kongress, Leipzig 1966, Hrsg. von C. Dahlhaus, Kassel–Leipzig 1970, p. 169–173.
Sobeczko H. J., Liturgia katedry wrocławskiej według przedtrydenckiego Liber Ordinarius z 1563 roku, Opole 1993.
Steiner R., Lenten Antiphons in evangelio, in: Studies in Medieval Chant and Liturgy in Honour of David Hiley, ed. by T. Bailey, L. Dobszay, Budapest–Ottawa 2007, p. 385–412 (Musi-cological Studies, 87).
Suski A. W., Sodi M., Brusa G., Liber qui dicitur Ordinarius. Inventario dei manoscritti, Roma 2022 (Veritatem Inquirere, 8).
Windakiewicz S., Dramat liturgiczny w Polsce średniowiecznej, “Rozprawy Wydziału Filolog-icznego Akademii Umiejętności w Krakowie” 34 (1903), p. 349–495.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Gionata Brusa
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrót oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0) Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).
