Idea korelacji między wolnością a modalnością na podstawie dzieła Roberta Grosseteste De libero arbitrio

Autor

DOI:

https://doi.org/10.15633/sts.3871

Słowa kluczowe:

Grosseteste, De libero arbitrio, wolność, modalność, konieczność

Abstrakt

Artykuł prezentuje korelację pomiędzy wolnością a modalnością, która stała się przedmiotem filozoficznych badań angielskiego myśliciela, Roberta Grosseteste. Ten znakomity, choć mało znany autor scholastyczny przedstawił swoje rozważania na temat wolności na kartach traktatu De libero arbitrio. Najważniejsze inspiracje filozoficzne Grosseteste czerpał ze źródła filozofii starożytnej i średniowiecznej, zwłaszcza od Arystotelesa. Celem artykułu jest pokazanie, że dzięki wprowadzeniu pojęć atemporalnych możliwe jest zestawienie ze sobą wolności i modalności.

Bibliografia

Arystoteles, Etyka nikomachejska, tłum. D. Gromska, Warszawa 1982.

Bizoń M., Metateoria historii woli. Rozważania o powstaniu i wczesnym rozwoju pojęcia woli od V wieku przed Chrystusem do Maksyma Wyznawcy, „Roczniki Filozoficzne” 65 (2017), nr 3, s. 33–51.

Boczar M., Grosseteste, Warszawa 1994.

Gałkowski J., Wolność moralna w ujęciu Sokratesa i Arystotelesa, „Roczniki Filozoficzne” 21 (1973), z. 2, s. 13–31.

Grosseteste R., De libero arbitrio [O wolnym wyborze], tłum. A. Kijewska, w: Jeżeli Bóg istnieje… Wolność człowieka a hipoteza teistyczna, t. 1, Wybór tekstów, red. A. Stefańczyk, Lublin 2018, s. 231–292.

Judycki S., Wolność i determinacja, w: Wolność we współczesnej kulturze. Materiały V Światowego Kongresu Filozofii Chrześcijańskiej, KUL – Lublin, 20–25 sierpnia 1996, Lublin, s. 355–367.

Kijewska A., Robert Grosseteste i jego „De libero arbitrio”, w: Jeżeli Bóg istnieje… Wolność człowieka a hipoteza teistyczna, t. 2, Studia i eseje, red. A.P. Stefańczyk, Lublin 2018, s. 119–136.

Koszkało M., Natura woli, wolność a konieczność, Gdańsk 2019.

Kubicki R., Grosseteste Robert, w: Powszechna encyklopedia filozofii, t. 4, red. A. Maryniarczyk, Lublin 2003, s. 89–85.

Lewis N., Robert Grosseteste: On Free Decision, Oxford 2017.

Lewis N., Robert Grosseteste, w: The Stanford Encyclopedia of Philosophy, red. E.N. Zalta, 2019, plato.stanford.edu/archives/sum2019/entries/grosseteste [dostęp: 15 I 2020 r.].

Pearson A.L., Robert Grosseteste’s „De libero arbitrio”, Kalamazoo 1990.

Stefańczyk A.P., Moc Boga a wolność istot rozumnych według Anzelma z Canterbury: Czy upadek diabła jest wolny czy konieczny, w: Jeżeli Bóg istnieje… wolność człowieka a hipoteza teistyczna, t. 2, Studia i eseje, red. A.P. Stefańczyk, Lublin 2018, s. 99–118.

Swieżawski S., Dzieje europejskiej filozofii klasycznej, Warszawa 2012.

Trepczyński M., Światło jako arché świata. Metafizyka światła Roberta Grosseteste, „Ethos” 30 (2017), nr 3 (119), s. 93–115.

Żełaniec W., Czy i dlaczego Arystotelejski słaby wolą (ἀκρατής [akratēs]) nie wybiera?, „Roczniki Filozoficzne” 65 (2017), nr 3, s. 5–32.

Pobrania

Opublikowane

2021-01-25

Numer

Tom 27 (2020)

Dział

Filozofia

Licencja

Prawa autorskie (c) 2021 Damian Wierdak

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.

Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:

  • utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
  • obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
  • włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
  • udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)

Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:

  • zostanie podany autor i tytuł utworu,
  • zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).