Platońska doktryna wojny sprawiedliwej
DOI:
https://doi.org/10.15633/sts.2913Słowa kluczowe:
wojna sprawiedliwa, Platon, historia, filozofiaAbstrakt
Chrześcijańska koncepcja wojny sprawiedliwej należy bez wątpienia do znaczących osiągnięć cywilizacji. Owa wypracowana przez św. Augustyna koncepcja opiera się na fundamentach filozofii platońskiej. Za Platonem można podzielić wojny – a w szerszym znaczeniu konflikty i rywalizacje – na wewnętrzne, czyli toczone przez człowieka z samym sobą oraz toczone wśród swoich i przeciwko swoim, a także na zewnętrzne toczone z wrogami. Dąży się w nich do zapanowania wyższego nad niższym, i to przede wszystkim wśród wartości boskich. Czyli ma panować rozum w człowieku, filozof w państwie i mądrość między narodami. Ale rozum rządzi sprawiedliwością i harmonią, a więc pojednaniem, a nie zniszczeniem siły przeciwnej. Tylko w takiej sytuacji ma się do czynienia z człowiekiem sprawiedliwym i sprawiedliwym państwem, a takowe jest usprawiedliwione w przypadku prowadzenia wojen.
Bibliografia
Źródła drukowane
Hezjod, Prace i dnie, tłum. W. Steffen, Warszawa 1952.
Hobbes T., Lewiatan, czyli materia, forma i władza państwa kościelnego i świeckiego, tłum. C. Znamierowski, Warszawa 1974.
Platon, Charmides, w: Platon, Dialogi, t. 1, tłum. W. Witwicki, Kęty 1999, s. 33–84.
Platon, Fedon, w: Platon, Dialogi, t. 1, tłum. W. Witwicki, Kęty 1999, s. 611–714.
Platon, Gorgiasz, w: Platon, Dialogi, t. 1, tłum. W. Witwicki, Kęty 1999, s. 333–452.
Platon, Obrona Sokratesa, w: Platon, Dialogi, t. 1, tłum. W. Witwicki, Kęty 1999, s. 539–584.
Platon, Państwo, w: Platon, Państwo, Prawa, tłum. W. Witwicki, Kęty 1997.
Platon, Prawa, tłum. M. Maykowska, Warszawa 1997.
Platon, Uczta, w: Platon, Dialogi, t. 2, tłum. W. Witwicki, Kęty 1997, s. 3–90.
Sobór Watykański II, Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, w: Sobór Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje. Tekst polski. Nowe tłumaczenie, red. M. Przybył, Poznań 2002, s. 526–606.
Tukidydes, Wojna peloponeska, tłum. T. Kumaniecki, Warszawa 1953.
Opracowania
Barański Ł., Zarys postrzegania wojny na przestrzeni dziejów, „Obronność. Zeszyty Naukowe Wydziału Zarządzania i Dowodzenia Akademii Obrony Narodowej” (2012), nr 3, s. 5–19.
Georgakellos N., Empedocles of Arcagas: His Theory and the Exact Sciences, Newcastle 2019.
Hassner P., Przekraczając trzy tradycje: filozofia wojny i pokoju w perspektywie historycznej, „Res Publica” (1998), s. 49–58, publica.pl/wp-content/uploads/2018/05/Hassner_Przekroczyc-trzy-tradycje_RPN2-31998.pdf [dostęp: 2 XI 2022].
Jaffe S. N., Thucydides on the Outbreak of War: Character and Contest, Oxford 2017.
Monoson S., Socrates in Combat: Trauma and Resilience in Plato’s Political Theory, w: Combat Trauma and the Ancient Greeks, eds. P. Meineck, D. Konstan, New York 2014, s. 131–156.
Reale G., Historia filozofii starożytnej, t. 1, Od początków do Sokratesa, tłum. I. Zieliński, Lublin 2005.
Reginia-Zacharski J., Wojna w świecie współczesnym. Uczestnicy, cele, modele, teorie, Łódź 2014.
Rutkowski P., Konflikty i wojny w kontekście wybranych myśli filozoficznych od starożytności do renesansu, „Zeszyty Naukowe Ruchu Studenckiego” (2011), nr 1, s. 119–125.
Syse H., The Platonic Roots of Just War Doctrine: A Reading of Plato’s Republic, „Diametros” (2010), no. 23, s. 104–123.
Świniarski J., Marcinkowski M., Rola wojny w życiu społecznym. Część I – Wojna w historii myśli przednowożytnej, „Zeszyty Naukowe WSOWL” (2012), nr 2 (164), s. 192–205.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
