Pobożność maryjna św. Jadwigi Śląskiej na tle ówczesnej epoki
DOI:
https://doi.org/10.15633/tst.2324Słowa kluczowe:
Matka Boża, kult Matki Bożej, figurka Matki Bożej, św. Jadwiga Śląska, średniowieczeAbstrakt
Na duchowość św. Jadwigi – księżnej śląskiej wpływ wywarły trzy wielkie zakony wczesnego średniowiecza: benedyktyni, cystersi i franciszkanie. Jadwiga w młodości została wychowana w benedyktyńskim klasztorze w Kitzingen. Wraz z mężem ufundowała cysterski klasztor w Trzebnicy, według reguły którego żyła po śmierci męża, a jej spowiednikiem był zakonnik franciszkański. Maryjna duchowość tych trzech zakonów znalazła odzwierciedlenie w kulcie Matki Bożej w życiu św. Jadwigi.Księżna śląska czciła Matkę Bożą poprzez modlitwę do niej, fundowanie kościołów i ołtarzy ku jej czci. W sposób szczególny oddawała Maryi cześć, nosząc przy sobie jej figurkę bądź też obraz. Tekst łaciński Legenda maior nie wskazuje jednoznacznie, czy była to figurka. Jednak analiza tego tekstu i zwyczajów, które panowały we wczesnym średniowieczu, pozwala na stwierdzenie, że była to figurka Matki Bożej.
Bibliografia
Andrzejuk A., Mistyka miłości Bożej w pismach św. Bernarda z Clairvaux, „Studia Philosophiae Christianae” 47 (2011) nr 2, s. 63–102.
Baran G. M., Nowak P., Święta Jadwiga Śląska – patronka dębickiego grodu, Dębica 2015.
Bartnik Cz. S., Matka Boża, Lublin 2012.
Bochnak W., Niewiasta mężna i czcigodna. Z życia i działalności św. Jadwigi Śląskiej, w: Bulla kanonizacyjna św. Jadwigi Śląskiej, wprowadzenie i przekł. S. Rosik, red. W. Bochenek, Legnica–Brzeg Dolny 2014, s. 7–46.
Borkowska M., Duchowość polskich klasztorów żeńskich w średniowieczu, „Saeculum Christianum” 3 (1996) nr 1, s. 111–124.
Chmielewski M., Walewander E., Benedyktyńska szkoła duchowości, w: Leksykon duchowości katolickiej, red. M. Chmielewski, Lublin–Kraków 2002, s. 74–77.
Daniluk M., Maryjność a maryjności. Różnorodność maryjnych aspektów duchowości zakonnej, „Summarium. Sprawozdania TN KUL” 20–21 (1991–92), s. 73–83.
Dola K., Hedwig, w: Marienlexikon, Hrsg. R. Bäumer, L. Scheffczyk, Bd. 3, St. Ottilien 1991, s. 89.
Grenz B. A., Cysterska szkoła duchowości, w: Leksykon duchowości katolickiej, red. M. Chmielewski, Lublin–Kraków 2002, s. 150–154.
Heinz A., Uwielbienie Misteriów jako pierwotna intencja Różańca Świętego, „Jasna Góra” 1985 nr 10, s. 4–8.
Jackiewicz K., Kult Matki Bożej w zakonie cystersów, „Jasna Góra” 1986 nr 9, s. 25–29.
Janiec Z., Kult Maryi w Polsce na przestrzeni dziejów. Zarys problematyki, Sandomierz 2013.
Kapera I., J. Kapera, Opactwa cysterskie w Polsce i ich wpływ na rozwój turystyki, „Peregrinus Cracoviensis” 25 (2014) nr 3, s. 79–90.
Kiełbasa A., Święta Jadwiga patronką dnia wyboru Jana Pawła II, Rzym–Trzebnica 1985.
Kiełbasa A., Święta Jadwiga Śląska jako wychowawczyni własnych dzieci i swoich wnuków, Trzebnica 1994.
Klauza K., Franciszkańska reguła, w: Encyklopedia katolicka, red. Bieńkowski, P. Hemperek i in., t. 5, Lublin 1989, kol. 564–566.
Klauza K., M. Daniluk, Franciszkanie. Geneza i dzieje, w: Encyklopedia katolicka, red. Bieńkowski, P. Hemperek i in., t. 5, Lublin 1989, kol. 474–477.
Knapiński R., Od pokrowy do płaszcza opieki. Przeobrażenia motywu ikonograficznego Mater Misericordiae, „Studia Warmińskie” 39 (2002), s. 131–160.
Kostrzański H., Dziedzictwo białych mnichów, Szczyrzyc 1991.
Legenda świętej Jadwigi, przetł. A. Jochelson, M. W. Gogolewska, Wrocław 1993.
Lekan J., Pośredniczka w Chrystusie, „Salvatoris Mater” 4 (2002) nr 3, s. 86–112.
Lipiński H., Zasadnicze idee duchowości św. Franciszka i aktualność franciszkańskiej drogi, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 10 (1977), s. 169–175.
Michalski M., Coitus albo consensus, czyli co stanowi o ważności małżeństwa. Relacja z pewnej dyskusji z XI-XIII wieku, w: Nihil superfluum esse. Prace z dziejów średniowiecza ofiarowane Profesor Jadwidze Krzyżaniakowej, red. J. Strzelczyk, J. Dobosz, współpr. Z. Górczak i in., Poznań 2000, s. 163–164.
Michalski M., Vita perfecta. Wzorce świętości w żywotach trzynastowiecznych księżnych polskich, Poznań 2001.
Monumenta Poloniae Historica. Pomniki dziejowe Polski, wyd. A. Semkowicz, t. 4, Lwów 1884.
Nowak J., Maryja w liturgii i pobożności Kościoła, Poznań 2009.
Nowiński J., Turris eburnea, Tabernaculum aureum, Templum Dei, Arca Foederis: średniowieczne figury maryjne przechowujące Eucharystię, „Seminare” 12 (1996), s. 283–290.
Rybicki A., Maryjna duchowość, w: Leksykon duchowości katolickiej, red. M. Chmielewski, Lublin–Kraków 2002, s. 493–496.
Schmitz Ph., Renner F., Benediktiner, w: Marienlexikon, Hrsg. R. Bäumer, L. Scheffczyk, Bd. 1, St. Ottilien 1988, s. 425–430.
Słotwiński T., Trójca Święta a Maryja u św. Franciszka z Asyżu i św. Antoniego z Padwy, „Salvatoris Mater” 2 (2000) nr 3, s. 268–290.
Straszewicz M., Maryja. Kult pozaliturgiczny, w: Encyklopedia katolicka, red. E. Ziemianin, t. 12, Lublin 2008, kol. 37–39.
Sutowicz A., Maryja w duchowości śląskich klarysek i benedyktynek w okresie średniowiecza, „Perspectiva. Lednickie Studia Teologiczno-Historyczne” 10 (2011) nr 1, s. 209–225.
Szczerba D., Praktyczny leksykon modlitwy, Kraków 2008.
Św. Benedykt z Nursji, Reguła. Żywot. Komentarz, Tyniec 1979.
Tabor D., Psałterz trzebnicki. Między egzegezą a duchowością, w: Cysterki w dziejach i kulturze ziem polskich, dawnej Rzeczypospolitej i Europy Środkowej. Materiały z siódmej Międzynarodowej Konferencji Cystersologów odbytej z okazji 800. rocznicy fundacji opactwa cysterek w Trzebnicy; Trzebnica 18–21 września 2002 r., red. A. M. Wyrwa, A. Kiełbasa, J. Swastek, Poznań 2004, s. 121–129.
Zachara M., Maryja. Kult liturgiczny, w: Encyklopedia katolicka, red. E. Ziemianin, t. 12, Lublin 2008, kol. 33–37.
Zientara B., Henryk Brodaty i jego czasy, Warszawa 1975.
Zientara B., Świetność i upadek możnego rodu, czyli dramatyczne dzieje książąt Meranii, „Mówią Wieki” 1973 nr 3, s. 5–8.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Twórca oświadcza, że służą mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0) Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).
