Linguistic traces of the salt mining tradition preserved in Polish urban naming (on the example of selected street and square names)
DOI:
https://doi.org/10.15633/tes.11206Keywords:
street, square, urban nomenclature, salt mining, PolandAbstract
The article describes selected street and square names that witness the salt mining tradition in Poland. The analysis shows that varied naming motivations characterise these units. Five groups can be distinguished among them: (1) names related to salt extraction; (2) names related to salt storage and sale; (3) names motivated by the names of people involved in salt extraction and trade; (4) names motivated by the physiographic properties of the area — the occurrence of saline places; (5) commemorative names. As for the structure of the names studied, the collected corpus included both names without formal language creation and those with formal language creation. The linguistic material and information on the collected names were mainly taken from tourist guidebooks, town monographs, and studies on mining history, mining technology, and balneology. An additional source of information was the database of the Central Street Catalogue (ULIC), derived from the National Official Register of Territorial Division of the Country (TERYT), maintained by the Central Statistical Office.
References
Antkowiak Z., Ulice i place Wrocławia, Wrocław–Warszawa–Kraków 1970.
Bielak A., Stereotyp świętej Kingi w polskiej tradycji ludowej, „Annales Univesritatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio FF” 39 (2021) nr 2, s. 165–175, https://doi.org/10.17951/ff.2021.39.2.165-175.
Charkot J., Gawroński W., Dzieje szybu Regis, „Studia i Materiały do Dziejów Żup Solnych w Polsce” 28 (2012), s. 7–30.
Data K., Kulturowe uwarunkowania nazw ulic — tradycja i zmiana, „Język a Kultura” 26 (2016), s. 81–96, https://doi.org/10.19195/1232-9657.26.7.
Dziwik K., Zagadnienie nierentowności salin i koncentracji produkcji soli w Polsce międzywojennej, „Studia i Materiały do Dziejów Żup Solnych w Polsce” 11 (1982), s. 101–115.
Fischer S., Dzieje bocheńskiej żupy solnej, Warszawa 1962.
Flasza J., Konieczny P., Bochnia. Przewodnik po mieście, Bochnia 2015.
Froch Ł, Album górników, „Wspólne Sprawy. Biuletyn Zarządu Głównego Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Górnictwa” 10 (2014), s. 2.
Fronia R., Szpadel M., Inowrocław. Multiprzewodnik, Jelenia Góra 2024.
Gajda S., Rozwój polskiej terminologii górniczej, Opole 1976.
Gawęda S., Polityka Kazimierza Wielkiego wobec miast górniczych, „Studia i Materiały do Dziejów Żup Solnych w Polsce” 3 (1974), s. 13–21.
Gąsiorowska N., Górnictwo i hutnictwo w Polce, Warszawa 1949.
Grodecki R., Ordynacja Kazimierza Wielkiego dla krakowskich żup solnych z 1368 roku, „Studia i Materiały do Dziejów Żup Solnych w Polsce” 3 (1974), s. 7–12.
Grzenia J., Słownik imion, Warszawa 2008.
Handke K., Nazewnictwo miejskie, w: Polskie nazwy własne. Encyklopedia, red. E. Rzetelska-Feleszko, Kraków 2005, s. 283–307.
Handke K., Słownik nazewnictwa Warszawy, Warszawa 1998.
Horyń E., Nazwy miejscowe będące świadectwem tradycji górnictwa solnego w Polsce, w: Język — komunikacja — kultura, red. R. Dźwigoł, I. Steczko, Kraków 2015, s. 293–304 (Dialog z Tradycją, 3).
Horyń E., Nazwy pamiątkowe w bocheńskiej przestrzeni górniczej, „Muzealne Marginalia” 3 (2024), s. 99–109.
Horyń E., Nazwy ulic i placów Bochni i Wieliczki odzwierciedleniem tradycji górnictwa solnego w Małopolsce, „Małopolska: regiony, regionalizmy, małe ojczyzny” 18 (2016), s. 23–31.
Horyń E., Słownictwo z zakresu górnictwa solnego XVI–XVIII wieku na tle polszczyzny ogólnej, Kraków 2018.
Jaros J., Dawne i nowe gwarectwa, Katowice 1986.
Keckowa A., Przegląd literatury dotyczącej dziejów górnictwa soli w Polsce, „Studia z Dziejów Górnictwa i Hutnictwa” 1 (1957), s. 77–89.
Kobiela S., Bocheńskie ulice, cz. 1., „Wiadomości Bocheńskie” 3 (2013), s. 7–15.
Kuc W., Złoża soli w Polsce w ujęciu przeglądowym, „Studia i Materiały do Dziejów Żup Solnych w Polsce” 21 (2016), s. 151–208.
Łabęcki H., Słownik górniczy polsko-rossyjsko-francuzko-niemiecki i rossyjsko-polski: (z dodaniem wyrazów odnoszących się do mineralogii, geologii, chemii oraz ważniejszych rzemiosł kruszcowych) tudzież Glossarz średniowiecznej łaciny górniczej w Polsce, Warszawa 1868, https://polona.pl/item-view/117d0558-c767-4fab-b2b7-e5bcdff0f043?page=6 (5.01.2025).
Łeńska-Bąk K., Sól ziemi, Wrocław 2002.
Majewski B., Historia solowarstwa w Inowrocławiu, Inowrocław 2008.
Marciniec L., Spacerkiem po Busku-Zdroju i okolicy, Krosno 2008.
Maślankiewicz K., Alfons Długosz (1902–1975), „Studia i Materiały do Dziejów Żup Solnych w Polsce” 9 (1977), s. 7–12.
Maślankiewicz K., Z dziejów górnictwa solnego w Polsce, Warszawa 1965.
Mateszew S., Zarys dziejów powiatu bocheńskiego do roku 1772, w: Ziemia bocheńska, red. K. Szwajca, Kraków 1967, s. 13–23.
Mazur Z., Baśniowy urok kopalni „Solno”, Inowrocław 2003.
Międzobrodzka M., Krokosz P., Górnicza Wieliczka. Przewodnik po mieście, Wieliczka 2013.
Młynarczyk E., Polskie słownictwo handlowe XVI i XVII wieku, Kraków 2010.
Pajdak I., Udział wieliczan w handlu solą (do 1772 r.), „Studia i Materiały do Dziejów Żup Solnych w Polsce” 8 (1979), s. 109–125.
Paprota J., Bochnia i ziemia bocheńska, Bochnia-Łapczyca 2023.
Piotrowicz J., Okresy rozwojowe i przemiany gospodarki solnej w Polsce od połowy XIII do początków XVIII wieku, „Studia i Materiały do Dziejów Żup Solnych w Polsce” 9 (1980), s. 33–75.
Piotrowicz J., Żupy krakowskie w pierwszych wiekach rozwoju od połowy XIII do początków XVI w., w: Dzieje żup krakowskich, red. A. Jodłowski, J. Wiewiórka, J. Piotrowicz, Wieliczka 1988, s. 103–158.
Piotrowicz J., Życie i działalność Stanisława Fischera (1879–1967), „Studia i Materiały do Dziejów Żup Solnych w Polsce” 3 (1974), s. 98–136.
Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski, t. 2, Warszawa 1960; t. 6, Warszawa 1964; t. 8, Warszawa 1966; t. 9, Warszawa 1967; t. 10, Warszawa 1968; https://sjp.pwn.pl/doroszewski/html (15.01.2025).
Supranowicz E., Nazwy ulic Krakowa, Kraków 1995.
Walczy Ł., Kult bł. Kingi w małopolskich ośrodkach górnictwa solnego, „Studia i Materiały do Dziejów Żup Solnych w Polsce” 18 (1994), s. 27–36.
Warcholik S., Kopalnia soli w Bochni. Monografia turystyczna, Warszawa 1952.
Wiewiórka J., Poborska-Młynarska K., Zięba K., Flasza M., W głąb soli i czasu. W kopalni soli Bochnia, Kraków 2016.
Wojciechowski T., Kopalnia soli w Bochni, Bochnia 2016.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Ewa Horyń
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Authors who publish with this journal agree to the following terms:
- Authors retain the copyright and full publishing rights without restrictions, and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License that allows others to share the work with an acknowledgement of the work's authorship and initial publication in this journal.
- Authors are able to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g., post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgement of its initial publication in this journal.
- Authors are permitted and encouraged to post their work online (e.g., in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work (See The Effect of Open Access).
