„Wszystko niemal trzeba było napisać od nowa” — „Emil i detektywi” w scenicznej adaptacji Jerzego Kiersta
DOI:
https://doi.org/10.15633/tes.11315Słowa kluczowe:
Erich Kästner, Jerzy Kierst, komedia muzyczna dla dzieci, sceniczna adaptacja, „Emil i detektywi”Abstrakt
Przedmiotem niniejszego artykułu jest analiza tekstu komedii muzycznej „Emil i detektywi” autorstwa Jerzego Kiersta. Komedia ta powstała na podstawie powieści Ericha Kästnera o tym samym tytule i doczekała się w Polsce dwóch inscenizacji (obu w roku 1966, jednej w Teatrze Muzycznym w Gdyni, jednej w warszawskim Teatrze Buffo „Syrena”). Tworząc sceniczną adaptację powieści i przystosowując ją do polskiego odbiorcy, Kierst dokonał licznych zmian: zredukował fabułę powieści, przeniósł miejsce akcji do współczesnej Warszawy, wprowadził polskich bohaterów, dodał postaci dziewcząt, które również należą do grupy dziecięcych detektywów, dopisał liczne teksty piosenek. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie wprowadzonych przez adaptatora zmian, a także wskazanie, w jaki sposób mogły one wpłynąć na odbiór scenicznej wersji „Emila i detektywów” przez dziecięcą publiczność.
Bibliografia
Brandys M., Powieść w teatrze, „Nowa Kultura” 4 (1953) nr 25.
Emil i detektywi. Afisz do przedstawienia warszawskiego, https://encyklopediateatru.pl/posters_repository/372.jpg (12.04.2025).
Głębicka E., Jerzy Kierst, w: Polscy pisarze i badacze literatury XX i XXI wieku. Cyfrowy słownik biobibliograficzny, https://pisarzeibadacze.ibl.edu.pl/haslo/2549/kierst-jerzy (20.11.2024).
Kästner E., Emil i detektywi, przeł. L. Gradstein, Warszawa 1997.
Kierst J., Emil i detektywi. Komedia muzyczna według Eryka Kästnera, maszynopis ze zbiorów Teatru Syrena, b. sygn.
Kydryński L., Przewodnik operetkowy. Wodewil. Operetka. Musical, Kraków 1998.
Miłoszewska M., Adaptacja. Skrzynka z narzędziami. Podręcznik dramaturgiczny, Warszawa 2017.
O tym, jak autor adaptacji scenicznej Jerzy Kierst pocił się nad książką Eryka Kästnera „EMIL I DETEKTYWI”, w: Emil i detektywi. Komedia muzyczna [program], b.n.s., https://e-teatr.pl/files/programy/51146/emil_i_detektywi__teatr_muzyczny_gdynia_1966.pdf (15.11.2024).
Pasuch N., Erich Kästner als Intellektueller nach dem Zweiten Weltkrieg, Berlin–Boston 2023.
Polanica S., „Emil i detektywi”, „Słowo Powszechne” 14.12.1966, nr 298, https://www.hypatia.pl/web/pageFiles/attachments/10747/slowo-powszechne-nr-298-14-grudnia-1966.pdf (21.11.2024).
Przed pierwszym dzwonkiem, w: „Emil i detektywi”. Komedia muzyczna [program], b.n.s., https://e-teatr.pl/files/programy/51146/emil_i_detektywi__teatr_muzyczny_gdynia_1966.pdf (15.11.2024).
Sanecka A., Dziecko w świecie wartości. Spektakl teatralny jako narzędzie wychowawcze, „Forum Pedagogiczne” 10 (2020) nr 1, s. 61–81.
Sierecki S., „Emil i detektywi”, wycinek z „Wieczoru Wybrzeża” z dn. 7.06.1966, b.n.s., Archiwum Teatru Muzycznego im. Danuty Baduszkowej w Gdyni, b. sygn.
Ślawski J., Spezifische Probleme beim Übersetzen von Phraseologismen am Beispiel des Kinderromans „Emil und die Detektive” von Erich Kästner, „Linguistik Online” 74 (2015) nr 5, s. 51–62, https://doi.org/10.13092/lo.74.2230 (02.04.2025).
Ziegenhirte J., Rozśpiewani i roztańczeni „detektywi”, wycinek z „Ilustrowanego Kuriera Wybrzeża” z dn. 8.06.1966, b.n.s., Archiwum Teatru Muzycznego im. Danuty Baduszkowej w Gdyni, b. sygn.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Agnieszka Zakrzewska-Szostek

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy publikujący w czasopiśmie udzielają jego wydawcy zgody o następującej treści:
- Autor zachowuje autorskie prawa majątkowe do utworu, a jednocześnie udziela wydawcy czasopisma zgody na jego pierwszą publikację w wersji drukowanej i wersji online na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe oraz zgody na wykonywanie opracowań, w tym przekładów.
- Autor ma możliwość udzielania zgody niewyłącznej na opublikowanie utworu w wersji, która ukazała się w czasopiśmie (np. zamieszczenia go w repozytorium instytucjonalnym lub opublikowania w książce), wraz z informacją o jego pierwszej publikacji w czasopiśmie.
- Autor może umieścić swój utwór online (np. w repozytorium instytucjonalnym lub na swojej stronie internetowej) jeszcze przed zgłoszeniem utworu do czasopisma.