Zmysły duchowe w duchowości chrześcijańskiej
DOI:
https://doi.org/10.15633/acr.2026Słowa kluczowe:
zmysły duchowe, wcielenie, Duch Święty, duchowośćAbstrakt
Autor próbuje usystematyzować poglądy chrześcijańskich autorów na temat zmysłów duchowych. Przedstawia teologiczne podstawy teorii zmysłów duchowych, poglądy na ich istnienie, liczbę, hierarchię ważności, naturę i przedmiot. Opiera się głównie na danych Pisma Świętego, ojców Kościoła oraz najważniejszych teologów zajmujących się tym zagadnieniem.Bibliografia
Anzelm z Canterbury, Proslogion, http://sady.up.krakow.pl/antfil.anzelm.proslogion.htm (17.09.2016).
Augustinus, De civitate Dei, http://www.loebclassics.com/view/augustine-city_god_pagans/1957/pb_LCL417.371.xml (17.09.2016).
Augustinus, De Trinitate, http://ihtys.narod.ru/detrinit.pdf (17.09.2016).
Augustinus, Epistola 147, http://www.augustinus.it/latino/lettere/lettera_148_testo.htm (17.09.2016).
Augustinus, Sermo 159, http://www.augustinus.it/latino/discorsi/discorso_204_testo.htm (17.09.2016).
Augustyn, Wyznania, http://www.katedra.uksw.edu.pl/biblioteka/augustyn_wyznania.pdf (17.09.2016).
Bartels L., John Wesley and Dr. George Cheyne on the spiritual senses, „Wesleyan Theological Journal” 39 (2004) nr 1, s. 163–172.
Borriello L., Esperienza mistica e teologia mistica, Città del Vaticano 2009.
Canévet M., Sens spirituel, [w:] Dictionnaire de spiritualité, vol. 14, Paris 1988, k. 598–617.
Daniélou J., Platonisme et theologie mystique, Paris 1953.
De Lubac H., O naturze i łasce, przeł. J. Fenrychowa, Kraków 1986.
Dillon J. M., Aisthêsis Noêtê. A aoctrine of the spiritual senses in Origen and in Plotinus, [w:] Hellenica et Judaica. Hommage à Valentin Nikiprowetzky, éds. A. Caquot, M. Hadas-Lebel, J. Riaud, Leuven–Paris 1986, s. 443–455.
Fields S., Balthasar and Rahner on the spiritual senses, „Theological Studies” 57 (1996), s. 224–241.
Gavrilyuk P. L., Coakley S., Duchowe zmysły, przeł. A. Gomola, Kraków 2014.
Gavrilyuk P. L., Coakley S., The spiritual senses. Perceiving God in Western Christianity, Cambridge 2012.
Grzegorz z Nysy, Dialog z siostrą Makryną o duszy i zmartwychwstaniu, [w:] Wybór pism, Warszawa 1974 (PSP 14).
Grzegorz z Nysy, Homilie do Pieśni nad Pieśniami, Kraków 2007.
Jan van Ruusbroec, Królestwo miłujacych, [w:] Dzieła, t. 1, Kraków 2000.
Jasiewicz A., „Widzieć Boga w sposób niewidzialny” – pojęcie visio Dei u św. Augustyna, „Seminare” 30 (2011), s. 235–243.
Kasprzak D., Sens duchowy Pisma Świętego i doktryna o pięciu zmysłach duchowych jako przykład interpretacji słowa przez świętych, [w:] Hermeneutyka Pisma Świętego w Kościele, red. R. Pindel, S. Jędrzejewski, Kraków 2012, s. 67–97.
Knauss S., Aisthesis. Theology and the senses, „Cross Currents” 63 (2013) nr 1, s. 106–121.
Matulewicz E., Duchowy wymiar dźwięku. Teologiczna refleksja na temat relacji pomiędzy środowiskiem akustycznym człowieka a jego chrześcijańskim życiem duchowym, „Itinera Spiritualia” 2 (2009), s. 11–38.
O’Connell R. J., St. Augustines Early Theory of Man, A. D. 386–391, Cambridge 1968.
Orygenes, O zasadach, przeł. S. Kalinkowski, Kraków 1996 (Źródła Myśli Teologicznej).
Orygenes, Przeciw Celsusowi, przeł. S. Kalinkowski, Warszawa 1986.
Pereira M. J., Beholding Beauty In Nicetas Stethatos’ Contemplation of Paradise, „Union Seminary Quarterly Review” 63 (2012) nr 3–4, s. 51–61.
Poulain A., The graces of interior prayer, przeł. L. Y. Smith, London 1921.
Rahner K., Le début d’une doctrine des cinq sens spirituels chez Origene, „Revue d’ascétique et de mystique” 13 (1932), s. 113–145.
Rebidoux M., Deeper than the entrails is that great love! A phenomenological approach to „spiritual sensuality” in Teresa of Ávila, „The Heythrop Journal” 55 (2014) no. 2, s. 216–229.
Rudy G., Mystical language of sensation in the Later Middle Ages, London 2002.
Tedoldi F. M., La dottrina dei cinque sensi spirituali in San Bonaventura, Roma 1999.
Urbański S., Teologia życia mistycznego, Warszawa 1999.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
