Trinitarian formulas in eastern and western Eucharistic Prayers

Authors

  • Janusz Królikowski Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

DOI:

https://doi.org/10.15633/acr.2018

Keywords:

Holy Trinity, baptism, Eucharist, liturgy, Eucharistic Prayer, Profession of Faith

Abstract

The Sacraments of Baptism and Eucharist constitute the centre of the Church liturgy, since they are a solemn celebration of faith and they point at those issues which constitute the key benchmark for life of all the believers. It is most clearly visible in the fact that from the very beginnings of the Church the rites of baptism and Eucharist constitute the first and most significant testimony of faith in the Holy Trinity and they are the profession of this faith. This general observation outlines the perspective of this study which shows in what way, in the liturgy, a certain evolution of faith in the Holy Trinity took place, and how this faith has been consolidated in the present day liturgy. Therefore this study is an attempt to review the Trinitarian formulas which may be found in eastern and western liturgies, in order to show in what way they express the Trinitarian contents. In reference to western liturgies we focus mainly on the Roman and Gallican liturgies which clearly interacted throughout history, and the present Roman liturgy is the outcome of this interaction. The side effect of the development of the Trinitarian formulas and the Trinitarian piety is the liturgical holiday of the Solemnity of the Most Holy Trinity which despite certain initial difficulties has found its place in the Church liturgy. The analyses carried out show, in the first place, that the Church liturgy is an important testimony of the Trinitarian faith and the example of how to experience it within the soteriological framework. Better understanding of the liturgical proposition might contribute to the revival of the Trinitarian faith and to the eliciting of its existential meaning.

References

Balthasar H. U. von, Modlitwa i kontemplacja, przeł. Z. Włodkowa, Kraków 1965.

Bazyli Wielki, O Duchu Świętym, przeł. A. Brzóstkowska, Warszawa 1999.

Beyga P., Dogmat jako przestrzeń uwielbienia Boga w liturgii na przykładzie prefacji o Trójcy Świętej, „Teologia w Polsce” 10 (2016) nr 1, s. 177–187.

Beyga P., Recenzja, „Teologia w Polsce” 10 (2016) nr 1, s. 273–276.

Boguniowski J. W., Rozwój historyczny ksiąg liturgii rzymskiej do Soboru Trydenckiego i ich recepcja w Polsce, Kraków 2001.

Browe P., Zur Geschichte der Dreifaltigkeitsfestes, „Archiv für Liturgiewissenschaft” 1 (1950), s. 65–81.

Corpus Iuris Canonici, vol. 2, ed. A. Friedberg, Leipzig 1879.

Dalmais I.-H., Les Liturgies d’Orient, Paris 1981.

Galot J., Fêter le Père, Paris 1993.

Giraudo C., Eucaristia per la Chiesa. Prospettive teologiche sull’eucaristia a partire dalla „lex orandi”, Roma–Brescia 1989.

Hamman A.-G., Prières des premiers chrétiens, Paris 1952.

Hymni instaurandi Breviarii Romani, a cura di A. Lentini, Città del Vaticano 1968.

Jungmann J. A., Liturgisches Erbe und pastorale Gegenwart. Studien und Vorträge, Innsbruck–Wien–München 1960.

Jungmann J. A., Die Stellung Christi im liturgischen Gebet, Münster in Westf. 1962.

Jungmann J. A., Missarum solemnia. Eine genetische Erklärung der römischen Messe, Bd. 2, Wien–Freiburg–Basel 1962.

Jungmann J. A., Liturgia pierwotnego Kościoła do czasów Grzegorza Wielkiego, przeł. T. Lubowiecka, Kraków 2013.

Katechizm Kościoła katolickiego, Poznań 2002.

Klaus A., Ursprung und Verbreitung der Dreifaltigkeitsmesse, Werl 1938.

Królikowski J., Tajemnica Trójjedynego. Studia z teologii trynitarnej, Kraków 2015.

Luykx B., Der Ursprung der gleichbleibenden Teile der heiligen Messe, „Liturgie und Mönchtum” 29 (1961), s. 72–119.

McDonald G., Biblical criticism in Early Modern Europe. Erasmus, the Johannine Comma, and Trinitarian debate, Cambridge 2016.

Missale Gallicanum vetus, a cura di L. C. Mohlberg, L. Eizenhöfer, P. Siffrin, Roma 1958.

Missale Gothicum, a cura di L. C. Mohlberg, Roma 1961.

Mszał rzymski z dodaniem nabożeństw nieszpornych, oprac. O. G. Lefebvre, przekład polski opracowali mnisi opactwa w Tyńcu, Tyniec–Bruges [1959].

Neunheuser B., „Cum altari adsistitur semper ad Patrem dirigatur oratio”. Der canon 21 des Konzils von Hippo 393. Seine Bedeutung und Nachwirkung, „Augustinianum” 25 (1985), s. 105–119.

Nadolski B., Leksykon liturgii, Poznań 2006.

Odpowiedź na słowo, wstęp i oprac. H. Pietras, Kraków 1993.

Pierwsi apologeci greccy. Kwadratus, Arystydes z Aten, Aryston z Pelli, Justyn Męczennik, Tacjan Syryjczyk, Milcjades, Apolinary z Hierapolis, Teofil z Antiochii, Hermiasz, przeł., wstęp i komentarze L. Misiarczyk, Kraków 2004.

Paweł VI, Wyznanie wiary Ludu Bożego – Credo Populi Dei, przeł. J. Królikowski, Kraków 2012.

Polemika kluniacko-cysterska z XIII wieku, przeł. E. Buszewicz, red. i wstęp M. T. Gronowski, Kraków 2010.

Prex eucharistica. Textus e variis liturgiis antiquioribus selecti, eds. A. Hänggi, I. Pahl, Fribourg 1968.

Righetti M., Manuale di storia liturgica, vol. 2: L’anno liturgico. Il breviario, Milano 1955.

Roszak P., Mozarabowie i ich liturgia. Chrystologia rytu hiszpańsko-mozarabskiego, Toruń 2015.

Sacramentarium Fuldense saeculi X, eds. G. Richter, A. Schönfelder, Fulda 1912.

Sacramentarium Gelasianum, a cura di L. C. Mohlberg, Roma 1960.

Scientia liturgica. Manuale di Liturgia, vol. 3: L’Eucaristia, direzione di A. J. Chupungo, Casale Monferrato 1998.

Teresa od Jezusa, Dzieła, t. 2, przeł. H. P. Kossowski, Kraków 1987.

The Oxford handbook of the Trinity, eds. G. Emery, M. Levering, Oxford 2011.

Wieczerza mistyczna. Anafory eucharystyczne chrześcijańskiego Wschodu, wybór, wstęp, przeł. i przypisy H. Paprocki, Warszawa 1988.

Downloads

Published

2017-05-30

Issue

Section

Teologia