Odbicie idei krucjatowych w sztuce średniowiecznej w XII i XIII wieku ze szczególnym uwzględnieniem motywów w sztuce polskiej

Abstrakt

Spuścizna piśmienna wieków średnich dla badaczy epoki pozostaje źródł nieocenionym. To słowo ma dla nas największą wartość. Trzeba jednak zauważyć, że średniowieczny odbiorca literatury należał z całą pewnością do grona wąskiej elity. Niewielu mogło poszczycić się umiejętnością czytania i pisania. Do mas przemawiał obraz - najbardziej wpływowy nośnik idei. Przedstawienia na ścianach, rzeźby, portale u wejścia do kościoła, środki płatnicze z ikonografią to przede wszystkim uruchamiało wyobraźnię. Symbolika oddziaływała na zmysły. „Obrazowy system komunikacji odgrywał w dawnych społeczeństwach o wiele ważniejszą rolę, niż to dostrzega współczesna polska literatura historyczna”. Dotykając tak rozległej kwestii, jaką był ruch krucjatowy i idea walki o każdy skrawek Ziemi Świętej, trudno pominąć te informacje, które zostały wyryte lub namalowane. Jedną z dziedzin dotkniętych palestyńskim wiatrem i zapachem Outremer przywiezionym przez krzyżowców pielgrzymów była sztuka – pisze w swej pracy Michał Wojtysiak. To sztuka, obok informacji historycznych, pokazuje nam ogromną ilość treści propagandowych. Nie liczą się maleńkie szczegóły, jakość wykonania, finezja przedstawienia, ale niesiona w tych przedstawieniach treść i przekaz. Sztuka zatem była elementem edukacji, pokazaniem pewnego wzorca, w przypadku naszych rozważań, wzorca idealnego - rycerza Chrystusowego. Przez sztukę propagowano również ideę krucjatową, zarówno tę ściśle jerozolimską, jak i szeroko pojętą wojnę z pogaństwem.