The relations of St. Bonaventure’s theology of the cross with the Carmelite mysticism. In the realm of Franciscan and Carmelite artistic affinity exemplified by the chosen works of art from the 14th and the early 15th centuries
DOI:
https://doi.org/10.15633/fhc.2081Keywords:
ampułki z Ziemi Świętej, Lignum Vitae, eremici, karmelicka plastyka w średniowieczu, św. Bonawentury traktaty w obrazach Drzewa Życia, karmelici–franciszkanie, powinowactwo sztukiAbstract
Rich research legacy of Carmelite Father Bienignus Wanat, an art history professor, is the motivation of further studies carried out to explain plastic arts created within the Carmelite Order in the Middle Ages and continued till modern times. In the present paper the motif of the cross as Lignum Vitae, which was known the earliest from Palestinian small plastic works of art in the first Carmelites’ area of living, has been presented. We are making an attempt to relate this form of the cross, depicted on religious objects which were brought to Europe from the Holy Land, to the tradition of both St. Mary’s worship and that of the Cross. The first hermitages in Palestine followed by the settlement of the Carmelites in Italy in the 13th and 14th centuries have been pointed out. There are certain relations between the Carmelites’ hermit lives and the original forms of Franciscan life in Italy, Umbria especially. The research has been done on the main directions of piety and university education of Carmelites in Italy in the 13th and at the beginning of the 14th century. Their close relation to the teaching of St. Thomas Aquinas and Dominican piety, continued by the most renowned Carmelite mystics in the 17th century, has been pointed out.In the present paper the mainstream of Franciscan piety has been pointed out and its relation with the contemplation of the Cross as The Tree of Life, the form of which was assimilated by importing ampoules for the holy oil or other votive items from Palestine. Such a motif of the cross, well-known in Franciscan iconography, was also assimilated in Carmelite piety, although the abundance of specific work of arts dates back to the modern era, which is confirmed, e.g. by a crucifix from a fromer Carmelite church in Warsaw. St Bonaventure’s writings and treaties were read and contemplated in the Carmelite milieu. Those texts established the motifs of cross in art.
References
Bacci P., Dipinti inediti e sconosciuti di Pietro Lorenzetti, Bernardo Daddi etc. in Siena e nel suo contado, Siena 1939.
Baudrillart A., Dictionnaire d’histoire et de géographie ecclésiastiques, vol. 11, Paris 1949.
Bieniarzówna H., Piotrowski A., Sanktuarium Maryjne w kościele O. Karmelitów na Piasku, Kraków 1983.
Bonaventura 1274–1974. Il Dottore Serafico nelle raffigurazioni degli artisti, vol. 1, einl. P. Gerlach OFM, testo F. P. Pappini, Grottaferrata (Roma) 1974.
Bonawentura z Bagnoregio, Konferencje o sześciu dniach stworzenia albo oświecenia Kościoła, wydanie synoptyczne tekstu oryginalnego redakcji A oraz B z przekładem polskim, tłum., red. i wstęp A. Horowski OFMCap., Kraków 2008.
Borenius T., An Early Sienense crucifixion, „Burlington Magazine” 56 (1930), s. 123–156.
Cannon J., Pietro Lorenzetti and the history of the Carmelite Order, „Journal of the Warburg and Courtauld Institutes” 50 (1987), s. 18–28.
Colombo A., Le ampolle metalliche della basilica di Monza, „Rivista di Monza” 1937, s. 21–31.
Dobrzeniecki T., Legenda o Secie i drzewie życia w sztuce średniowiecznej, „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie” 10 (1966), s. 165–204.
Dobrzeniecki T., Maiestas Domini w zabytkach polskich i obcych z Polską związanych, „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie” 17 (1973), s. 5–264.
Favreau-Lilie M. L., Die Italiener im Heiligen Land vom ersten Kreuzzug bis zum Tode Heinrichs von Champagne (1098–1197), Amsterdam 1989.
Friedman E., The Latin hermits of Mount Carmel, Roma 1979 (Institutum Historicum Teresianum. Studia).
Frugoni Ch., Francesco e l’invenzione delle stimmate. Una storia per parole e immagini fino a Bonaventura e Giotto, Torino 1993.
Galizzi A., L’iconografia del Verbo Incarnato da Giovanni da Modena al Francia. Origine e sviluppo di una „Pittura sospetta”, [w:] Il luogo ed il ruolo della città di Bologna tra Europa continentale e Mediterranea. Atti del Colloquio C.I.H.A. 1990, a cura di G. Ferini, A. Emiliani, Bologna 1992, s. 114–115.
Gambosco V., Per conoscere sant’Antonio. La vita – Il pensiero, Padova 1990.
Gilbert C., Some special images for carmelites, [w:] Image and religions, eds. T. Verdon, J. Handerson, New York 1990, 1990.
Gilson E., Die Philosophie des hl. Bonaventura, Freiburg 1960.
Gilson E., Historia filozofii chrześcijańskiej w wiekach średnich, tłum. S. Zalewski, Warszawa 1966.
Goff J. Le, Un mystère de l’art dévoilé. Le sang du christ et le fruit de la vigne, [w:] J. Le Goff, Unlong Moyen Âge, Paris 2004, s. 226–237.
Grabar A., Ampoules de Terre Sainte, „Zeitschrift für Kunstgeschichte” 51 (1988), s. 34–56.
Grabar A., Christian iconography. A study of its origins, London 1968.
Grabar A., Les Ampoules de Terre Sainte Monza-Bobbio, Paris 1938.
Hendriks R., La Succession hereditaire Elie le prophete, Bruges 1956.
Itineraria Hierosolymitana et descriptiones Terrae Sanctae, vol. 1, a cura di T. Tobler, A. Molinier, Geneve 1870.
Itineraria Hierosolimitana, saeculi IV–VIII, a cura di P. Geyer, Vindobonae 1898.
Jan od Krzyża doktor Kościoła, Droga na Górę Karmel. Noc ciemna. Żywy płomień miłości. Pieśń duchowa, Kraków 1999.
Karmelita Bosy, Ideał i duch Karmelu, przekład z francuskiego, wyd. M.R.K.B., Kraków 1946.
Kempers B., Kunst, Macht und Mäzenatentum. Der Beruf des Malers in der italienischen Renaissance, München 1989.
Kloten I., La Fortuna di S. Petronio. Il patrono della città e la politica delle immagini, [w:] Il luogo ed il ruolo della città di Bologna tra Europa continentale e Mediterranea. Atti del Colloquio C.I.H.A. 1990, a cura di G. Ferini, A. Emiliani, Bologna 1992, s. 87–101.
Ladis A., Taddeo Gaddi. Critical re-appraisal and catalogue raisonne, Columbia–London 1982
Leclercq H., Ampoules a eulogies, [w:] Dictionnaire d’Archéologie Chrétienne et Liturgie, vol. 2, Paris 1924.
Lignum Vitae, Drzewo życia, tłum. K. Żuchowski OFMBern, [w:] Św. Bonawentura, Pisma teologiczno-ascetyczne, Warszawa 1978, s. 259–284.
Mattelucci A. M., Bologna, [w:] Enciclopedia dell’Arte Medioevale, vol. 3, Roma 1992, s. 576–587.
Monaco G., Santa Maria del Carmine detta „La Bruna”, Naples 1975.
Mottoni B. Faes de., L’Illusione dei sensi? Angeli e sensi in Bonaventura e in Tommaso d’Aquino, „Micrologus. Natura, Scienze e Società Medievali” 10 (2002), s. 294–312.
Napiórkowski S. C., Chrystocentryzm myśli św. Bonawentury, „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne” 21 (1974) z. 2, s. 6–39.
Niezgoda T. C., Człowiek według nauki św. Bonawentury, [w:] Św. Bonawentura. Życie i myśl, red. C. Napiórkowski, I. Zieliński, Warszawa 1976, s. 279–296.
Norman D., Siena and the Virgin. Art and Politics in the Late Medieval City State, New Haven 1999.
Nowe życie w Chrystusie, tłum. K. Żuchowski OFMBern, [w:] Św. Bonawentura, Pisma teologiczno-ascetyczne, Warszawa 1978, s. 303–311.
Officium de Passione Domini. Oficjum o Męce Pańskiej, tłum. i oprac. S. Kafel OFMCap., [w:] Św. Bonawentura, Pisma teologiczno-ascetyczne, Warszawa 1978, s. 191–203.
Os H. Van, Sienese Altarpieces 1213–1460, Groningen 1984.
Płonka-Bałus K., Antyfonarz z roku 1397 w Bibliotece OO. Karmelitów na Piasku w Krakowie. Ze studiów nad iluminatorstwem czeskim przełomu XIV i XV wieku, „Folia Historiae Artium” 27 (1981), s. 35–60.
Praśkiewicz Sz. T., Duchowość Maryjna w Świętym Karmelu, Poznań 2011.
Preiser A., Das Entstehen und die Entwicklung der Predella in der italienischen Malerei, Hildesheim–New York 1973.
Ratzinger J., Świętego Bonawentury teologia historii, tłum. E. I. Zieliński OFMConv, Lublin 2010.
Romanini H., Assisi, [w:] Enciclopedia dell’arte Medievale, vol. 1, Roma 1989.
Romanini H., Il Medioevo. Storia dell’Arte Italiana, vol. 2, Firenze 1988.
Róg R., Karmelici. Duchowość. Historia, Kraków 1997.
Ruth K., Bonaventura, Köln 1956.
Sabatini A., Origini e Antichità della Provincia Toscana dei Carmelitani, „Analecta Ordinis Carmelitanum” 16 (1949), s. 183–220.
Saxl F., A spiritual encyclopedia of the Later Middle Ages, „Journal of the Warburg and Courtauld Institutes” 5 [1942], s. 82–134.
Septuaginta czyli Biblia Starego Testamentu wraz z księgami deuterokanonicznymi i apokryfami, tłum., przypisy i wstęp ks. R. Popowski, Warszawa 2014.
Smet J., Historia Zakonu Braci Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel, t. 1–4, Kraków 1986.
Steenberghen van F., Filozofia wieku XIII, tłum. I. Zieliński, Lublin 1991.
Sulej M., Św. Bonawentury teologia krzyża, Niepokalanów 1994.
Trajdos T., Fundacja Klasztoru Karmelitów Trzewiczkowych pw. Bożego Ciała w Poznaniu. Kult Eucharystyczny króla Władysława Jagiełły, „Poznańskie Studia Teologiczne” 5 (1984), s. 317–362.
Trajdos T., U zarania Karmelitów w Polsce, Warszawa 1993.
Veuthey L., Filozofia chrześcijańska św. Bonawentury, tłum. E. I. Zieliński OFMConv, Niepokalanów 1996.
„Vitis Mystica seu Tractatus de Passione Domini”. Mistyczny krzew winny czyli traktat o Męce Pańskiej, tłum. i oprac. S. Kafel OFMCap., [w:] Św. Bonawentura, Pisma teologiczno-ascetyczne, Warszawa 1978, s. 163–203.
Wanat B., Matka Boska Szkaplerzna w Czernej, Kraków 1988.
Wanat B., Zakon Karmelitów Bosych w Polsce. Klasztory Karmelitów i Karmelitanek Bosych 1605–1975, Kraków 1979.
Wanat B., Zakon Karmelitów Bosych w Polsce, t. 1–2, Kraków 1988.
Weitzmann K., Loca Sancta and the representational arts of Palestine, „Dumbarton Oaks Papers” 28 (1974), s. 32–55.
Wojtyła K., Zagadnienie wiary w dziełach św. Jana od Krzyża, [w:] Jan Paweł II o świętych Karmelu, przygot. Cz. Gil OCD, Kraków 1986.
Zieliński J., Herb Karmelu. Historia, symbolika, duchowe przesłanie, Kraków 2001.
Zieliński E., Interpretacje filozofii św. Bonawentury, [w:] Św. Bonawentura. Życie i myśl, red. C. Napiórkowski, I. Zieliński, Warszawa 1976, s. 78–96.
Downloads
Published
Issue
Section
License
The author declares that he or she has full copyright to the work, and such copyright it is not limited to the extent applicable to this declaration, that the article is an original work and that it does not infringe any third-party rights.
The author agrees to a free-of-charge, non-exclusive and non-restricted use of the work by Pontifical University of John Paul II in Krakow i.e.:
- to record and duplicate: make copies of the work by means of printing, reprography, magnetic or digital storage;
- to circulate the original or the copies of the work (disseminate, lend or lease the original or copies thereof, publicly display, screen or make the work publicly available so that everyone is able to access it at the time and in place they wish to do so);
- to include the work in a compilation;
- the Pontifical University of John Paul II in Krakow may grant sublicenses Creative Commons Acknowledgement of authorship-Non-commercial use-Without derivative work 3.0 Poland
The Pontifical University of John Paul II in Krakow makes the work available on the Platform Periodicals belonging to the University, according to the licence Creative Commons Acknowledgement of authorship-Non-commercial use-Without derivative work 3.0 Poland. Accordingly, the author authorises all interested parties to use the work on the following conditions:
- the author and the title of the work will be listed,
- the place of publication (name of the periodical and an Internet link to the originally published work),
- the work will be distributed in a non-commercial way,
- no derivative works will be created.
