Wójta Józefa Putka droga do interdyktu. Konflikt między władzami gminnymi a proboszczem w Choczni w świetle dokumentów kościelnych

Abstrakt

Dr Józef Putek, radykał chłopski, wybitny działacz ludowy i poseł na Sejm, zaczynał swoją karierę polityczną w rodzinnej wsi Choczni, a w 1919 roku został wybrany na jej wójta. Jego bezkompromisowy antyklerykalizm szybko doprowadził do konfliktu z ks. Józefem Dunajeckim, długoletnim proboszczem parafii w Choczni. Spór między władzami gminnymi a choczeńskim probostwem szybko zaczął dzielić wieś na zwolenników dr. Putka, w znakomitej większości działaczy ruchu ludowego, i ks. Dunajeckiego. Wójt zarzucał proboszczowi niegospodarność, samowolę w dysponowaniu majątkiem kościelnym i brak dbałości o plebańskie budynki. Opierając się na własnej interpretacji ustaw o konkurencji kościelnej, dr Putek samodzielnie przystąpił do renowacji kościoła i wyprzedaży części jego majątku, co budziło sprzeciw parafian.

Nowy etap konfliktu zaczął się w 1926 roku, gdy naczelnik gminy stanął na czele Komitetu parafialnego. Punktem krytycznym w sporze między władzami gminnymi i Komitetem a proboszczem Dunajeckim była sprawa fundacji dzwonów, zakupionych po części ze składek parafian w Choczni, a po części z funduszy zebranych przez chocznian z Detroit i Chicago. Dr Putek sprzeciwił się zawieszeniu dzwonów na wieży kościelnej, powołując się na zagrożony interes Komitetu parafialnego i samowolę księdza proboszcza. Wtargnięcie do kościoła przedstawicieli władz gminnych, z wójtem na czele i opieczętowanie dzwonu było bezpośrednim powodem rzucenia na dr. Putka kary interdyktu osobistego przez abp. Adama S. Sapiehę. Pośrednimi zaś powodami była antyklerykalna działalność wójta, tak polityczna, jak i publicystyczna, m.in. na łamach wydawanej w Choczni gazety „Sztandar Chłopski”.

W 1929 roku dr Putek został odwołany z funkcji naczelnika gminy, a niedługo później uwięziony przez władze sanacyjne w Brześciu. W kwietniu 1939 roku Metropolita krakowski zniósł ciążącą na nim karę interdyktu.