Are we family? On the scientific connections between archivis
DOI:
https://doi.org/10.15633/fhc.29101Słowa kluczowe:
nauki informacyjne, instytucje informacyjne, działalność informacyjna, archiwistyka, bibliologia i informatologiaAbstrakt
W 1937 roku w „Przeglądzie Bibliotecznym” ukazał się artykuł Mariana Łodyńskiego, bibliotekarza i historyka pt. “Archiwiści i bibliotekarze”. Tekst ten zapoczątkował polemikę z Wojciechem Hejnoszem, pracownikiem archiwum lwowskiego. Wymiana poglądów dotyczyła zasadności jak najszerszego otwarcia archiwów na użytkowników do powinności chronienia źródeł historycznych przed zniszczeniem. Spór ten wykazał oczywiście rozbieżności w postrzeganiu pewnych zjawisk, ale przede wszystkim świadczył o wzajemnym zainteresowaniu badawczym. Chociaż związki badaczy omawianych dyscyplin były najmocniejsze w latach 70. i 80. XX wieku to wydaje się, że nigdy dotąd nie mieliśmy ze sobą tyle wspólnego, co teraz. Ogromny wpływ na rolę archiwistów, bibliotekarzy, informatologów ma dynamiczne demokratyzowanie się społeczeństwa,
które stawia wobec instytucji informacyjnych wymóg trafnej i szybko dostarczanej informacji. Czy wobec tych wyzwań jednoczymy szeregi i czy archiwiści korzystają z dorobku nauk pokrewnych? Rozważania nad tak sformułowanym problemem badawczym oraz wnioski będące wynikiem przeprowadzonej analizy piśmiennictwa naukowego zostały zawarte w artykule.
Bibliografia
Archiwum Zakładowe Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych, sygn. 89/1, 89/9, 206/23, 431/14.
Adamus-Kowalska J., System informacji archiwalnej w Polsce. Historia, infrastruktura, standardy i metody, Katowice 2011.
Altman H., Archiwa. Ośrodki dokumentacyjne. Biblioteki. Muzea. Stosunki wzajemne. Próby rozgraniczenia, “Archeion” 38 (1962), pp. 7–11.
Arłamowski K., Archiwistyka, jej natura i definicja, “Archeion” 53 (1970), pp. 7–26.
Barczak H., Archiwistyka a cybernetyka, “Archeion” 67 (1979), pp. 79–96.
Barczak H., Informacja o aktualnej strukturze systemu informacji naukowej, technicznej i ekonomicznej w Polsce, “Informatyka i Archiwa” (1973) No. 6, pp. 30–32.
Barczak H., Wybrane zagadnienia informacji archiwalnej, Warszawa 1975.
Barczak H., Nawrocki S., Włodarska C., Zagadnienia informacji naukowej w archiwach państwowych, “Archeion” 56 (1971), pp. 33–49.
Biernat A., O pracach Centralnego Ośrodka Informacji Archiwalnej, “Archiwista” 29 (1995) No. 89, pp. 15–21.
Chajn L., Rola państwowej służby archiwalnej, “Archeion” 56 (1971), pp. 15–23.
Chlistowski W., Organizacja systemu informacji naukowej, technicznej i ekonomicznej w Polsce (1971–1991), “Archeion” 91 (1993), pp. 99–113.
Chorążyczewski W., Metodologia archiwistyki. Archiwistyka między nauką a refleksją, in: Archiwistyka na uniwersytetach, archiwistyka w archiwach, ed. by W. Chorążyczewski, A. Rosa, Toruń 2009, pp. 191–201 (Toruńskie Konfrontacje Archiwalne, 1).
Chorążyczewski W., Zachęta do archiwistyki, Toruń 2022.
Cołbecka M., Informacyjny wymiar archiwistyki w myśli Ryszarda Przelaskowskiego, “Archiwista Polski” (2016) No. 3, pp. 21–34.
Cołbecka M., Schematy wyszukiwania informacji w zasobach archiwalnych w dobie elektronicznych pomocy archiwalnych, in: Nauka o informacji w okresie zmian. Innowacyjne usługi informacyjne, ed. by B. Sosińska-Kalata, P. Tafiłowski, Z. Wiorogórska, Warszawa 2018, pp. 259–270.
Cołbecka M., Usługi informacyjne archiwów—próba definicji, “Nowa Biblioteka. Usługi, Technologie Informacyjne i Media” (2019) No. 2, pp. 27–47.
Długosz-Pysz A., Badania satysfakcji użytkowników archiwów w świetle projektu Archival Metrics, in: Diagnostyka w zarządzaniu informacją: perspektywa informatologiczna, ed. by R. Sapa, Kraków 2017, pp. 437–447.
Gołembiowski M., Potrzeby informacyjne użytkowników informacji archiwalnej, “Zagadnienia Informacji Naukowej” (1979) No. 1, pp. 85–110.
Gołembiowski M., System informacji archiwalnej, Warszawa–Łódź 1985.
Gołembiowski M., Wprowadzenie do informacji naukowej dla archiwistów, Toruń 1991.
Grygier T., W sprawie definiowania pojęć archiwalnych, in: Problemy historii i archiwistyki, ed. by T. Mencel, Lublin 1986, pp. 271–283.
Hejnosz W., Jeszcze o archiwach, bibliotekach i ich publicznej użyteczności naukowej, “Archeion” 16 (1938–1939), pp. 85–94.
Hejnosz W., Kilka uwag o archiwistach i bibliotekarzach, “Archeion” 15 (1937–1938), pp. 65–74.
Horodyski B., Z pogranicza bibliotekarstwa i archiwistyki, “Przegląd Biblioteczny” 24 (1956) No. 3, pp. 201–212.
Igielski A., Potrzeby informacyjne indywidualnych użytkowników dokumentacji archiwalnej. Zakres i metody badań, “Archiwista” 15 (1979) No. 1–2, pp. 25–34.
Kolankowski Z., Archiwa wobec SINTO, “Archiwista” 14 (1978) No. 3–4, pp. 1–10.
Konarski K., Terminologia archiwalna i jej problemy, “Archeion” 18 (1948), pp. 71–86.
Krochmal J., Rola Zakładu Naukowego Archiwistyki NDAP w rozwoju polskiej metodyki archiwalnej, in: Archiwistyka na uniwersytetach, archiwistyka w archiwach, ed. by W. Chorążyczewski, A. Rosa, Toruń 2009, pp. 53–72 (Toruńskie Konfrontacje Archiwalne, 1).
Kroll B., Charakter i perspektywy tradycyjnego i archiwalnego systemu wyszukiwania informacji, “Archeion” 65 (1977), pp. 61–84.
Łodyński M., Archiwiści i bibliotekarze, “Przegląd Biblioteczny” 11 (1937) No. 4, pp. 279–288.
Łodyński M., Czy archiwa są instytucjami “publicznej użyteczności naukowej”?, “Przegląd Biblioteczny” 12 (1938) No. 2, pp. 103–106.
Menne-Haritz A., Dostęp do archiwów, czyli przeformułowanie archiwalnego paradygmatu, “Archeion” 104 (2002), pp. 68–95 (first published in “Archival Science” 1 (2001)).
Nałęcz D., Archiwistyka—nowa czy stara dyscyplina nauki?, “Archeion” 105 (2003), pp. 9–13.
Pindlowa W., Materska K., Informacja naukowa, in: Encyklopedia książki, vol. 1: Eseje A–J, ed. by A. Żbikowska-Migoń, M. Skalska-Zlat, Wrocław 2017, pp. 712–724.
Przelaskowski R., O kadrach bibliotekarskich w bibliotekach naukowych, “Przegląd Biblioteczny” 24 (1956) No. 1, pp. 24–36.
Przelaskowski R., Program prac wewnętrznych w archiwach nowożytnych, Warszawa 1935.
Przelaskowski R., Próba definicji biblioteki naukowej, “Przegląd Biblioteczny” 24 (1956) No. 4, pp. 289–308.
Regulamin organizacyjny Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych, https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzienniki-resortowe/regulamin-organizacyjny-naczelnej-dyrekcji-archiwowpanstwowych-35754987 (Jun 28, 2023).
Roman W. K., System informacji archiwalnej wobec współczesnego użytkownika, in: Archiwa Polski i Europy. Wspólne dziedzictwa, różne doświadczenia, ed. by A. Kulecka, Warszawa 2017, pp. 227–243.
Rosa A., Użytkownik jako element systemu informacyjnego, in: Komputeryzacja i digitalizacja w archiwach, ed. by R. Leśkiewicz, A. Żeglińska, Warszawa 2016, pp. 125–132 (Symposia Archivistica, 2).
Rosa A., Użytkownik w systemie informacji archiwalnej. Kontekst stosowanych języków informacyjno-wyszukiwawczych, in: Standaryzacja opisu archiwalnego, ed. by J. Bednarek, P. Perzyna, Warszawa–Łódź 2016, pp. 43–52 (Symposia Archivistica, 3).
Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 20 września 2018 r. w sprawie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych oraz dyscyplin artystycznych Dz.U. 2018, poz. 1818 [Regulation of the Minister of Science and Education of 20 September 2018 regarding fields of science, scientific disciplines, and artistic disciplines, Journal of Laws 2018, item 1818].
Ryszewski B., Archiwistyka. Przedmiot—zakres—podział (studia nad problemem), Warszawa–Poznań–Toruń 1972.
Ryszewski B., Problemy i metody badawcze archiwistyki, Toruń 1985.
Ryszewski B., Problemy komputeryzacji archiwów, Toruń 1994.
Sosińska-Kalata B., Obszary badań współczesnej informatologii (nauki o informacji), “Zagadnienia Informacji Naukowej” 51 (2013) No. 2, pp. 9–41.
Stan i perspektywy komputeryzacji archiwów polskich. Dyskusja odbyta w Toruniu 12 VI 2001 z udziałem Eugeniusza Borodija, Waldemara Chorążyczewskiego, Andrzeja Jabłońskiego, Henryka Krystka, Marka Kuczyńskiego i Bolesława Rassalskiego, “Archiwista Polski” 6 (2001) No. 3–4, pp. 120–133.
Więckowska H., Archiwum a bibljoteka. Odmienność materjału i metod pracy, “Przegląd Biblioteczny” 3 (1929) No. 1, pp. 14–27.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
