The Personalistic Ethics of Karol Wojtyła and Contemporary Antipersonalism
DOI:
https://doi.org/10.15633/lie.3691Keywords:
Ethics, ethical personalism, personalistic norm, antipersonalism, dignity of the human person, positivism, K. WojtyłaAbstract
The article presents contemporary accusations against ethical personalism, whose special representative is the ethics of Karol Wojtyła. It reveals erroneous assumptions behind these accusations and the way to answer them, which we find in the works of Karol Wojtyła. Contemporary criticism of ethical personalism comes from the position of positivism, which reduces valuable knowledge to specific sciences, and which excludes the essence of morality. This positivist reductionism also underlies the accusation of a naturalistic fallacy against Wojtyła’s personalism. His “personalistic norm” which excludes only the instrumental treatment of a person is justified on the basis of axiological experience, among other things, present in the experience of shame, which reveals directly the essential nature of the human person and the value of the human person.
References
Adornato F., Karol Wojtyła: jedyny (ostatni?) filozof moralista naszego czasu, „Ethos” 59–60 (2002) nr 3–4, s. 40–53.
Andrzejuk A., Prawda o dobru, Warszawa 2000.
Bauman Z., Ciało i przemoc w obliczu ponowoczesności, Toruń 1995.
Bauman Z., Etyka ponowoczesna, tłum. J. Bauman, J. Tokarska-Bakir, Warszawa 1996.
Bauman Z., Moralne obowiązki, etyczne zasady, „Etyka” 27 (1994), s. 9–28.
Bauman Z., Wszystko, co stałe, wyparowało, w: Idee z pierwszej ręki: antologia najważniejszych tekstów „Europy” – sobotniego dodatku do „Dziennika”, wybór tekstów C. Michalski, M. Nowicki, Warszawa 2008.
Biesaga T., Godność a wolność w antropologii Karola Wojtyły, w: Ku rozumieniu godności człowieka, red. G. Hołub, P. Duchliński, Kraków 2008, s. 65–76.
Biesaga T., Godność osoby ludzkiej jako źródło normy personalistycznej, w: Wokół antropologii Karola Wojtyły, red. A. Maryniarczyk SDB, P. Sulenta, T. Duma, Lublin 2016, s. 219–236 (Zadania Metafizyki, 18).
Biesaga T., Karola Wojtyły krytyka koncepcji osoby Maxa Schelera, „Logos i Ethos” 47 (2018) 1, s. 181–197.
Biesaga T., Personalizm a pryncypializm w bioetyce, w: Podstawy i zastosowania bioetyki, red. T. Biesaga, Kraków 2001 s. 43–55.
Biesaga T., Personalizm etyczny K. Wojtyły, w: Encyklopedia filozofii polskiej, t. 2, red. A. Maryniarczyk, Lublin 2011, s. 328–330.
Biesaga T., Spór o normę moralności, Kraków 1998.
Bronk A., Kategoria godności człowieka w świetle hermeneutyki, „Analiza i Egzystencja” 19 (2012) s. 11–29.
Brożek B., Pojęcie osoby w dyskusjach bioetycznych, w: Paradoksy bioetyki prawniczej, red. J. Stelmach, B. Brożek, M. Soniewicka, W. Załuski, Warszawa 2010, s. 43–55.
Czachorowski M., Osoba a natura. Ujęcie Karola Wojtyły, w: Wokół antropologii Karola Wojtyły, red. A. Maryniarczyk, Lublin 2016, s. 307–352.
Czachorowski M., Spór o nierozerwalność małżeństwa. Analiza filozoficzna, Lublin 2009.
Foucault M., The Essential Works of Michel Foucault 1954–1984, vol. 1: Ethics Subjectivity and Truth, ed. P. Rabinow, New York 1994.
Hołub G., Diego Gracia a pryncypializm w etyce, w: Systemy bioetyki, red. T. Biesaga, Kraków 2003, s. 24–48.
Hołub G., Od antropologii do etyki postmodernistycznej: w stronę autentyczności czy dowolności? w: W labiryncie wychowania. Wyzwania edukacyjne w ujęciu interdyscyplinarnym, red. B. Stańkowski, M. Szpringer, Kraków 2013, s. 29–44.
Husserl E., Kryzys nauk europejskich i fenomenologia transcendentalna, tłum. S. Walczewska, Toruń 1999.
Krąpiec M. A., Przeżycie moralne a etyka, „Znak” 19 (1965) nr 135, s. 1129–1146.
Ku rozumieniu godności człowieka, red. G. Hołub, P. Duchliński, Kraków 2008.
Pietrzykowski T., Etyczne problemy prawa, Warszawa 2011.
Pietrzykowski T., Przeszłość i przyszłość filozoficznej idei praw człowieka, „Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna” 2 (2013) nr 2, s. 212–23.
Pietrzykowski T., Ujarzmianie Lewiatana. Szkice o idei rządów prawa, Katowice 2014.
Rorty R., Pierwszeństwo demokracji wobec filozofii, w: R. Rorty, Obiektywność, relatywizm, prawda, przeł. J. Margański, Warszawa 1999.
Rorty R., Pragmatyzm i filozofia post-nietzscheańska, w: Postmodernizm. Antologia przekładów, red. R. Nycz, Kraków 1996.
Rorty R., Przygodność, ironia i solidarność, tłum. W. J. Popowski, Warszawa 1996.
Safjan M., Jakiego prawa bioetycznego potrzebujemy?, w: Współczesne wyzwania bioetyczne, red. L. Bosek, M. Królikowski, Warszawa 2010, s. 1–15.
Safjan M., O metodach rozwiązywania dylematów bioetyki, „Państwo i Prawo” 5 (1992), s. 51–59.
Stelmach J., Przyczyny sporów bioetycznych, w: Paradoksy bioetyki prawniczej, red. J. Stelmach, B. Brożek, M. Soniewicka, W. Załuski, Warszawa 2010, s. 13–24.
Styczeń T., Etyka jako antropologia normatywna. W sprawie epistemologicznie zasadnego i metodologicznie poprawnego punktu wyjścia etyki, „Roczniki Filozoficzne” 45–46 (1997–1998) nr 2, s. 5–38.
Styczeń T., Etyka niezależna?, Lublin 1980.
Styczeń T., O etyce Karola Wojtyły – uczeń, Częstochowa 1997.
Styczeń T., Problem możliwości etyki, Lublin 1972.
Styczeń T., Spór o naukowość etyki, „WIĘŹ” 9 (1967), s. 15–33.
Styczeń T., W sprawie przejścia od zdań orzekających do powinnościowych, „Roczniki Filozoficzne” 14 (1966) z. 2, s. 65–80.
Swieżawski S., Studia z myśli późnego średniowiecza, Warszawa 1998.
Szostek A., Natura–rozum–wolność, Rzym 1990.
Szostek A., Teleologizm a antropologia, „Roczniki Filozoficzne” 30 (1982) z. 2, s. 97–108.
Wojtyła K., Antropologia encykliki „Humanae vitae”, „Analecta Cracoviensia” 10 (1978) s. 9–28.
Wojtyła K., Człowiek w polu odpowiedzialności, Lublin 1991.
Wojtyła K., Elementarz etyczny, Lublin 1983.
Wojtyła K., Miłość i odpowiedzialność, Lublin 1986.
Wojtyła K., O znaczeniu miłości oblubieńczej. (Na marginesie dyskusji), „Roczniki Filozoficzne” 22 (1974) z. 2, s. 162–174.
Wojtyła K., Osoba i czyn, w: K. Wojtyła, „Osoba i czyn” oraz inne studia antropologiczne, red. T. Styczeń [i in.], Lublin 1994.
Wojtyła K., Problem doświadczenia w etyce, „Roczniki Filozoficzne” 17 (1969) z. 2, s. 5–24.
Wojtyła K., Problem doświadczenia w etyce, „Roczniki Filozoficzne” 17 (1969) z. 2, s. 5–24.
Wojtyła K., Problem teorii moralności, w: W nurcie zagadnień posoborowych, red. B. Bejze, t. 3, Warszawa 1969, s. 217–249.
Wojtyła K., Zagadnienie katolickiej etyki seksualnej. Refleksje i postulaty, „Roczniki Filozoficzne” 13 (1965) z. 2, s. 5–25.
Wojtyła K., Zagadnienie podmiotu moralności, Lublin 1991.
Downloads
Published
Issue
Section
License
The following rules apply to copyright:
1. The author declares that he or she has full copyright to the work, and such copyright it is not limited to the extent applicable to this declaration, that the article is an original work and that it does not infringe any third-party rights.
2. The author agrees to a free-of-charge, non-exclusive and non-restricted use of the work by Pontifical University of John Paul II in Krakow i.e.:
- to record and duplicate: make copies of the work by means of printing, reprography, magnetic or digital storage;
- to circulate the original or the copies of the work (disseminate, lend or lease the original or copies thereof, publicly display, screen or make the work publicly available so that everyone is able to access it at the time and in place they wish to do so);
- to include the work in a compilation;
- the Pontifical University of John Paul II in Krakow may grant sublicenses Creative Commons Acknowledgement of authorship-Non-commercial use-Without derivative work 3.0 Poland
- the author and the title of the work will be listed,
- the place of publication (name of the periodical and an Internet link to the originally published work),
- the work will be distributed in a non-commercial way,
- no derivative works will be created.
The UPJPII Press does not waive any of its copyrights to any target group.
If you want to publish the text in Logos and Ethos, you must sign the license. However, the signing takes place at a later stage of publishing. Check the license: [license_en.pdf]
