Roberta Spaemanna próba przywrócenia  myślenia teleologicznego  we współczesnej filozofii

Tadeusz Biesaga

doi:10.15633/lie.3807

Robert Spaemann’s an attempt to restore the teleological thinking in modern philosophy

Authors

Tadeusz Biesaga Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

DOI:

https://doi.org/10.15633/lie.3807

Keywords:

teleology, bonum diffusivum sui, participation, nominalism, naturalism, transcendentalism, anthropomorphism, reality, possibility, self-preservation, self-transcendence

Abstract

The paper is reconstructing the process of elimination of teleology in philosophical thinking. It shows theoretical source of this process and its catastrophic practical effects. In the end of Middle Ages, St. Thomas’ genies synthesis of Aristotle’s teleology of being with Christian teaching of creation of the world, was contested by nominalists theologian. This process of destruction was continued by modern and contemporary philosophy. Today is easy to see the theoretical contradiction in this thinking and practical disastrous effects on natural and human environment. The restoring of teleological thinking in philosophy, give us possibility to define boundary line, measure, criterions and norms for human activity, to take proper care for nature, for living creatures and for human being himself.

Author Biography

Tadeusz Biesaga, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

Tadeusz Biesaga SDB, ks. prof. dr hab. – filozof, etyk, bioetyk, teoretyk etyki medycznej, kierownik Katedry Bioetyki na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Rozwija personalistyczną etykę, bioetykę i etykę medyczną. Z punktu widzenia personalizmu realistycznego przeprowadza krytykę utylitaryzmu i kontraktualizmu w etyce ogólnej, bioetyce i etyce medycznej.

References

Angier T. P. S., Book Reviews: A Robert Spaemann Reader: Philosophical Essays on Nature, God, and the Human Person, ed. and transl. by D. C. Schindler & Jeanne Heffernan Schindler, OUP, Oxford 2015; „The Philosophical Quarterly” 68 (2018) No. 270, s. 194–196.

Biesaga T., Alasdaira MacIntyre’a krytyka etyki nowożytnej i współczesnej, w: T. Biesaga, Podstawy etyki i bioetyki, Kraków 2016, s. 15–29.

Biesaga T., Eugenika w propozycjach legalizacji prawa do zdrowej reprodukcji, „Logos i Ethos” 50 (2019) nr 2, s. 27–46.

Biesaga T., Natura osoby ludzkiej a ulepszanie człowieka, w: Ulepszanie człowieka. Perspektywa filozoficzna, red. G. Hołub, P. Duchliński, Kraków 2018, s. 169–198.

Biesaga T., Spór o dobro moralne: hedonizm – eudajmonizm – personalizm, w: T. Biesaga, Podstawy etyki i bioetyki, Kraków 2016, s. 190–204.

Gondek P., Kontekst odkrycia przyczyny celowej, w: Spór o cel, red. A. Maryniarczyk SDB, K. Stępień, P. Gondek, Lublin 2008, s. 99–118 (Zadania Współczesnej Metafizyki, 10).

Jakuszko H., Źródła i skutki odrzucenia przyczyny celowej w filozofii nowożytnej, w: Spór o cel, red. A. Maryniarczyk SDB, K. Stępień, P. Gondek, Lublin 2008, s. 35–56 (Zadania Współczesnej Metafizyki, 10).

Kożuchowski J., Ingerencje techniczne w naturę – ujęcie Roberta Spaemanna, „Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej”, Seria: Organizacja i Zarządzanie z. 71, kol. 1917, 2014, s. 181–194.

Krąpiec M. A., Problematyka celu w wyjaśnianiu filozoficznym, w: Spór o cel, red. A. Maryniarczyk SDB, K. Stępień, P. Gondek, Lublin 2008, s. 17–34 (Zadania Współczesnej Metafizyki, 10).

Ramelow A. OP, Teleology and transcendence: the thought of Robert Spaemann, „Communio: International Catholic Review” 45 Fall–Winter 2018, s. 567–612.

Spaemann R., Granice. O etycznym wymiarze działania, tłum. J. Merecki, Warszawa 2006.

Spaemann R., Kroki poza siebie. Przemówienia i eseje, t. 1, tłum. J. Merecki, Warszawa

Spaemann R., Löw R., Cele naturalne. Dzieje i ponowne odkrycie myślenia teleologicznego, tłum. A. Półtawski, Warszawa 2008.

Spaemann R., Osoby. O różnicy między czymś a kimś, tłum. J. Merecki SDS, Warszawa 2001.

Spaemann R., Szczęście a życzliwość. Esej o etyce, tłum. J. Merecki SDS, Lublin 1997.

Teinert Z., Spór o naturę. Wokół konstytucji osoby w ujęciu Roberta Spaemanna, Poznań 2003.

Wróblewski Z., O pewnej próbie obrony wyjaśniania teleologicznego, „Roczniki Filozoficzne” 60 (2012) nr 4, s. 339–359.

Downloads

PDF (Polish)

Published

2021-01-31

Issue

Vol. 26 No. 2 (2020)

Section

Articles

License

The following rules apply to copyright:

1. The author declares that he or she has full copyright to the work, and such copyright it is not limited to the extent applicable to this declaration, that the article is an original work and that it does not infringe any third-party rights.

2. The author agrees to a free-of-charge, non-exclusive and non-restricted use of the work by Pontifical University of John Paul II in Krakow i.e.:

to record and duplicate: make copies of the work by means of printing, reprography, magnetic or digital storage;
to circulate the original or the copies of the work (disseminate, lend or lease the original or copies thereof, publicly display, screen or make the work publicly available so that everyone is able to access it at the time and in place they wish to do so);
to include the work in a compilation;
the Pontifical University of John Paul II in Krakow may grant sublicenses Creative Commons Acknowledgement of authorship-Non-commercial use-Without derivative work 3.0 Poland

3. The Pontifical University of John Paul II in Krakow makes the work available on the Journals Platform belonging to the University, according to the license Creative Commons Acknowledgement of authorship-Non-commercial use-Without derivative work 3.0 Poland. Accordingly, the author authorizes all interested parties to use the work on the following conditions:

the author and the title of the work will be listed,
the place of publication (name of the periodical and an Internet link to the originally published work),
the work will be distributed in a non-commercial way,
no derivative works will be created.

The UPJPII Press does not waive any of its copyrights to any target group.

If you want to publish the text in Logos and Ethos, you must sign the license. However, the signing takes place at a later stage of publishing. Check the license: [license_en.pdf]