Tischnera z Kołakowskim spór o łaskę i wolność

Miłosz Hołda

doi:10.15633/lie.4034

Tischner’s dispute with Kołakowski over grace and freedom

Authors

Miłosz Hołda Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

DOI:

https://doi.org/10.15633/lie.4034

Keywords:

Józef Tischner, Leszek Kołakowski, grace, freedom, Augustinianism, Pelagianism, semi-Pelagianism

Abstract

The present text addresses one of the stages of the controversy over grace and freedom originated by Pelagius and Saint Augustine. The protagonists of this stage are Leszek Kołakowski and Józef Tischner. As he was reconstructing the 17th-century debates between Jansenists and Molinists, Kołakowski posed a question about the relevance in: of this controversy for the contemporary times. Tischner, as he was critical of Kołakowski’s views, put forward his own solution to the problem of grace and freedom, which was in line with the thought of Saint Augustine. In the present text I place Tischner’s dispute with Kołakowski against the backdrop of earlier stages of the controversy, and I discuss the views held by both the thinkers. I also attempt to resolve this dispute and point to its significance for the philosophy of education and the philosophy of politics.

Author Biography

Miłosz Hołda, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

ks. Miłosz Hołda, dr hab. filozofii, adiunkt w Katedrze Metafizyki i Filozofii Człowieka na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie i wykładowca Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. Jest autorem trzech książek i kilkudziesięciu artykułów naukowych, laureatem Nagrody Prezesa Rady Ministrów za wyróżnioną rozprawę doktorską za rok 2013. Ostatnio opublikował między innymi Źródło i noc. Wprowadzenie do współczesnego absconditeizmu (Kraków 2020). Specjalizuje się w teologii naturalnej, filozofii człowieka, epistemologii. Jest członkiem Internationale-Ferdinand-Ebner-Gesellschaft.

References

Augustyn św., Łaska a wolna wola, w: św. Augustyn, Łaska, wiara, przeznaczenie, tłum. E. Eborowicz, Poznań– Warszawa–Lublin 1970, s. 51–148.

Augustyn św., Nagana i łaska, w: św. Augustyn, Łaska, wiara, przeznaczenie, tłum. E. Eborowicz, Poznań– Warszawa–Lublin 1970, s. 149–205.

Bouyer L., Duch Święty Pocieszyciel, tłum. A. Liduchowska, Kraków 1998.

Grossi V., Ladaria L., Lécrivain P., Sesboüé B., Historia dogmatów, t. 2: Człowiek i jego zbawienie, tłum. P. Rak, Kraków 2001.

Kijewska A., Augustyńskie dziedzictwo, w: Przewodnik po filozofii średniowiecznej. Od św. Augustyna do Joachima z Fiore, red. A. Kijewska, Kraków 2012, s. 17–41.

Kołakowski L., Banał Pascala, w: L. Kołakowski, Chrześcijaństwo, wstęp, wybór i opracowanie H. Czyżewski, Kraków, s. 236–244.

Kołakowski, Bóg nam nic nie jest dłużny. Krótka uwaga o religii Pascala i o duchu jansenizmu, tłum. I. Kania, Kraków 1994.

Kołakowski L., Erazm i jego Bóg, w: L. Kołakowski, Chrześcijaństwo, wstęp, wybór i opracowanie H. Czyżewski, Kraków 2019, s. 29–39.

Kołakowski L., Świadomość religijna i więź kościelna. Studia nad chrześcijaństwem bezwyznaniowym XVII wieku, Warszawa 1997.

Kołakowski, Światopogląd XVII stulecia, w: L. Kołakowski, Chrześcijaństwo, wstęp, wybór i opracowanie H. Czyżewski, Kraków 2019, s. 142–166.

Kołakowski L., Zaproszenie od Pana Boga na biesiadę. Dialog XVII-wieczny, w: L. Kołakowski, Czy Pan Bóg jest szczęśliwy i inne pytania, wybór i układ Z. Mentzel, Kraków 2009, s. 20–24.

Müller G., Dogmatyka katolicka, tłum. W. Szymona, Kraków 2015.

Oko D., Łaska i wolność. Łaska w Biblii, nauczaniu Kościoła i teologii współczesnej, Kraków 1997.

Tischner J., Myślenie według wartości, „Znak” (1978) nr 7–8, s. 957–970.

Tischner J., Podglądanie Pana Boga, w: J. Tischner, Ksiądz na manowcach, Kraków 1999, s. 251–276.

Tischner J., Szukając mistrzów naszej wiary, w: J. Tischner, Ksiądz na manowcach, Kraków 1999, s. 236–250.

Tischner J., Spór o istnienie człowieka, Kraków 2011.

Tischner J., Wiara w godzinie przełomu, w: J. Tischner, Ksiądz na manowcach, Kraków 1999, s. 11–29.

Tischner J., Wolność w blasku prawdy, w: J. Tischner, W krainie schorowanej wyobraźni, Kraków 2013, s. 159–173.

Tischner J., Zarys filozofii człowieka dla duszpasterzy i artystów, w: J. Tischner, Myślenie w żywiole piękna, Kraków 2013, s. 139–336.

Tischner J., Żakowski J., Tischner czyta Katechizm, Kraków 2000.

Downloads

PDF (Polish)

Published

2021-09-30

Issue

Vol. 27 (2021): Józef Tischner and Leszek Kołakowski – faces of the encounters / Józef Tischner i Leszek Kołakowski – oblicza spotkań

Section

Józef Tischner i Leszek Kołakowski – oblicza spotkań

License

The following rules apply to copyright:

1. The author declares that he or she has full copyright to the work, and such copyright it is not limited to the extent applicable to this declaration, that the article is an original work and that it does not infringe any third-party rights.

2. The author agrees to a free-of-charge, non-exclusive and non-restricted use of the work by Pontifical University of John Paul II in Krakow i.e.:

to record and duplicate: make copies of the work by means of printing, reprography, magnetic or digital storage;
to circulate the original or the copies of the work (disseminate, lend or lease the original or copies thereof, publicly display, screen or make the work publicly available so that everyone is able to access it at the time and in place they wish to do so);
to include the work in a compilation;
the Pontifical University of John Paul II in Krakow may grant sublicenses Creative Commons Acknowledgement of authorship-Non-commercial use-Without derivative work 3.0 Poland

3. The Pontifical University of John Paul II in Krakow makes the work available on the Journals Platform belonging to the University, according to the license Creative Commons Acknowledgement of authorship-Non-commercial use-Without derivative work 3.0 Poland. Accordingly, the author authorizes all interested parties to use the work on the following conditions:

the author and the title of the work will be listed,
the place of publication (name of the periodical and an Internet link to the originally published work),
the work will be distributed in a non-commercial way,
no derivative works will be created.

The UPJPII Press does not waive any of its copyrights to any target group.

If you want to publish the text in Logos and Ethos, you must sign the license. However, the signing takes place at a later stage of publishing. Check the license: [license_en.pdf]