Awatary i powłoki: (bez)cielesność w literaturze cyberpunkowej

Autor

  • Marcin Mazurek Uniwersytet Śląski

DOI:

https://doi.org/10.15633/lie.3578

Słowa kluczowe:

cyberpunk, postmodernizm, technologia, ciało, cyberprzestrzeń

Abstrakt

Artykuł porusza problem cielesności i jej granic w wybranych powieściach literatury cyberpunkowej, ze szczególnym uwzględnieniem ewolucji reprezentacji ciała w przestrzeni wirtualnej, która stanowi główny znak rozpoznawczy omawianego gatunku. W ogólnym ujęciu wspomniana ewolucja postępuje od swoistej negacji ciała we wczesnej prozie cyberpunkowej, poprzez jego estetyzację w utworze Zamieć Neala Stephensona, po kwestię związku ciała z umysłem poruszoną w powieści Modyfikowany węgiel Richarda Morgana. Zagadnienie cielesności w omawianych tekstach stanowi zarówno problem, jak i wyzwanie ontologiczne, ulokowane zostaje bowiem w technologicznie determinowanych środowiskach, które zmuszają tekstualne podmioty, a tym samym czytelnika, do ciągłej rewizji granic i statusu własnej cielesności w świecie coraz bardziej przypominającym cyberpunkowe scenerie.

Biogram autora

  • Marcin Mazurek - Uniwersytet Śląski
    Marcin Mazurek – doktor nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa, pracownik Instytutu Literaturoznawstwa Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Śląskiego. Autor monografii A Sense of Apocalypse. Technology, Textuality, Identity (Peter Lang, 2014) oraz licznych artykułów naukowych poświęconych zagadnieniom postmodernizmu, literatury i filmu SF, utopii/dystopii, oraz dyskursom apokalipsy i kulturze mobilności. Członek redakcji czasopisma akademickiego „Er(r)go. Teoria. Literatura. Kultura”.

Bibliografia

Baudrillard J., Simulacra and Simulation, Ann Arbor 1994.

Bukatman S., Terminal Identity: The Virtual Subject in Postmodern Science Fiction, Durham 1993.

Cavallaro D., Cyberpunk and Cyberculture: Science Fiction and the Work of William Gibson, London–New Brunswick 2000.

Descartes R., Medytacje o filozofii pierwszej, tłum. J. Hartman, Kraków 2002.

Gibson W., Burning Chrome, w: Burning Chrome and Other Stories, London 1995, s. 195–220.

Gibson W., Idoru, tłum. Z. A. Królicki, Katowice 2011.

Gibson W., Mona Lisa Overdrive, New York–Toronto 1989.

Gibson W., Neuromancer, tłum. P. W. Cholewa, Poznań 1999.

Jameson F., Postmodernism or, The Cultural Logic of Late Capitalism, Durham 1991.

Kellner D., Mapping the present from the future. From Baudrillard to cyberpunk, w: D. Kellner, Media Culture: Cultural Studies, Identity and Politics Between the Modern and the Postmodern, London–New York 1995, s. 297–330.

Lacan J., Écrits: The First Complete Edition in English, trans. B. Fink, R. Grigg, H. Fink, New York–London 2006.

Mitchell W. J., City of Bits: Space, Place, and the Infobahn, Cambridge, MA 1996.

Morgan R. K., Modyfikowany węgiel, tłum. M. Pawelec, Warszawa 2017.

Myers R. E., The Intersection of Science Fiction and Philosophy: Critical Studies, Westport, CT 1983.

Schneider S., Science Fiction and Philosophy: From Time Travel to Superintelligence, Chichester 2016.

Stephenson N., Zamieć, tłum. J. Polak, Warszawa 2009.

Sterling B., Preface, w: W. Gibson, Burning Chrome and Other Stories, London 1995, s. 9–13.

Suvin D., Estrangement and Cognition, w: D. Suvin, Metamorphoses of Science Fiction: On the Poetics and History of a Literary Genre, New Haven–London 1979, s. 3–15.

Žižek S., Welcome to the Desert of the Real! Five Essays on September 11 and Related Dates, London–New York 2002.

Pobrania

Opublikowane

2020-04-30

Numer

Tom 26 (2020): Narracje o technoewolucji – nowe technologie i nowy człowiek?

Dział

Cyborgizacja - symbioza człowieka i maszyny

Licencja

W kwestii praw autorskich obowiązują następujące zasady:

1. Twórca oświadcza, że służą mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.

2. Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:

  • utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
  • obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
  • włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
  • udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)

3. Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:

  • zostanie podany autor i tytuł utworu,
  • zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).