„Immediacy of Experience Principle” z plemienia Pirahã jako możliwa powszechna podstawa epistemologii
DOI:
https://doi.org/10.15633/lie.59102Słowa kluczowe:
Pirahã, zasada bezpośredniości doświadczenia, epistemologia, poziomy abstrakcji, etnofilozofiaAbstrakt
Szeroko opisane przez Daniela Everetta plemię Pirahã pozwala na odniesienie kierującej zachowaniem jego członków zasady bezpośredniości doświadczenia do szerszego kontekstu epistemologicznego. W artykule poza przedstawieniem samej zasady bezpośredniości doświadczenia uzasadniono, dlaczego stanowi ona ostatecznie podstawę każdej epistemologii – choć w różnym stopniu wpływa na późniejsze rozwiązania epistemologiczne. Sformułowano również postulat opracowania „poziomów abstrakcji”, co pozwoliłoby na prowadzenie dalszych badań pod kątem choćby rzeczywistego istnienia desygnatów danych tzw. pojęć abstrakcyjnych.
Bibliografia
Berlin B., Kay P., Basic Colour Terms: Their Universality and Evolution, Berkeley 1969.
Berlin B., Kay P., Maffin L., Merrifield W., Colour naming across language, w: Color Categories in Thought and Language, eds. C. L. Hardin, L. Maffi, Cambridge 1997, s. 224–240.
Castro E. V. de, Cosmological Deicis and Amerindian Perspectivism, „The Journal of the Royal Anthropological Institute” 4 (1998) nr 3, s. 469–488.
Dąbrowski A., Filozofia informacyjna Luciano Floridiego (ekspozycja nieformalno-logiczna), „Zagadnienia Naukoznawstwa” (2015) nr 4 (206), s. 447–465.
Everett D. L., Cultural Constraints on Grammar and Cognition in Pirahã. Another Look at the Design Features of Humane Language, „Current Anthropology” 46 (2005) nr 4, s. 621–646, https://doi.org/10.1086/431525.
Everett D. L., Cultural Constraints on Grammar in Pirahã: A Reply to Nevins, Pesetsky, and Rodrigues, March 2007.
Everett D. L., Cultural Constraints on Grammar in Pirahã: A Reply to Nevins, Pesetsky, and Rodrigues, „Language” 85 (2009) nr 2, s. 405–442.
Everett D. L., Dark Matter of The Mind. The Culturally Articulated Unconscious, Chicago 2017, https://doi.org/10.13140/RG.2.1.2023.7922.
Everett D. L., Jak powstał język. Historia największego wynalazku ludzkości, tłum. A. Tuz, Warszawa 2019.
Everett D. L., Język, narzędzie kultury, tłum. Z. Wąchocka, P. Paszkowski, Kraków 2018.
Everett D. L., Nie śpij, tu są węże. Życie i język w amazońskiej dżungli, tłum. J. Luty, Kraków 2020.
Everett D. L., Pirahã Culture and Grammar: A Response to Some Criticism, „Language” 85 (June 2009) nr 2, s. 405–442, https://doi.org/10.1353/lan.0.0104.
Everett D. L., Pirahã, w: Handbook of Amazonian Languages, eds. D. C. Derbyshire, G. K. Pullum, Berlin–New York 1986, s. 200–325.
Floridi L., The Method of Levels of Abstractions, „Minds and Machines” 18 (September 2008) nr 3, s. 303–329, https://doi.org/10.1007/s11023-008-9113-7.
Ganascia J. G., Abstraction of levels of abstraction, „Journal of Experimental & Theoretical Artificial Intelligence” 27 (2015) nr 1, s. 23–35, https://doi.org/10.1080/0952813X.2014.940685.
Hale K. L., Gaps in grammar and culture, w: Linguistics and anthropology: In honor of C. F. Voegelin, eds. M. D. Kinkade, K. L. Hale, O. Werner, Lisse 1975, s. 295–316.
Nevins A., Pesetsky D., Rodrigues C., Pirahã exeptionality: A Reassessment, „Language” 85 (April 2007) nr 2, s. 355–404, https://doi.org/10.1353/lan.0.0107.
Oko D., W poszukiwaniu pewności. Próba transcendentalnego ugruntowania metafizyki w filozofiach Emericha Coretha i Bernarda Lonergana, Kraków 2010.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
W kwestii praw autorskich obowiązują następujące zasady:
1. Twórca oświadcza, że służą mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
2. Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
3. Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).
